ตัวอย่างนี้ เทียบได้ทั้ง ๒ กรณีดังว่า รู้ตามที่อ่านหนังสืออ่านตำราเขาก็รู้ ปฏิบัติเขาก็ทำเต็มสามารถเขาก็รู้ แต่มาติดเรื่องแก้ปัญหาภาคปฏิบัติ ครั้นจะใช้ความรู้ตามที่อ่านหนังสือมาก็คิดไม่ถึงแก้ปัญหาภาคปฏิบัติไม่ได้ ดู > ผมก็นั่งตามลมหายใจพุทโธไป วันแรกๆก็ไม่เป็นอะไร พอวันที่สามนั่งไปซักพักประมาณสิบนาทีเริ่มมีอาการเหวี่ยงแบบเหวี่ยงหมุนจนเวียนหัวจึงนั่งต่อไม่ได้ลืมตาขึ้นมานั่งดูพระรูปอื่นเป็นอย่างนี้อยู่เกือบตลอด กลับมาที่กุฏิก่อนจะจำวัดก็นั่งก็เป็นอีกจนมาถามพระพี่เลี้ยงท่านบอกเหมือนจิตกำลังจะได้เข้าสู่ความสงบให้ผ่านจุดนี้ไปให้ได้ แต่มันก็ได้แบบแปปๆแล้วก็หมุนอีกหมุนอีก จนลาสิกขามาก็เริ่มมาหาอ่านเองจนได้อ่านบันทึกกรรมฐานของเจ้าพระคุณสมเด็จพระสังฆราช ให้พิจารณา กาย เวทนา จิต ธรรมคราวนี้ก็ทำตามหนังสือ หายใจตอนแรกก็ยาว ก็ตามไปซักพัก เริ่มพิจารณาตามสติปัฐฐาน คราวนี้หมุนเร็วเลย หมุนแรงมากจนรู้สึกจะอาเจียนเลยผมก็พิจารณาว่าเป็นทุกขเวทนา ก็ดีขึ้นแปปก็หมุนอีกเรื่อยๆ จนตอนนี้ยังแก้ไม่ได้เลยครับ ไม่รู้ว่าจะทำยังไง ล่าสุดเมื่อคืนหมุนจนจะอ้วกจนถอนสมาธิออกมา ยังมีอาการเวียนหัวจะอ้วกมาอีกซักสิบห้านาทีค่อยดีขึ้นคำถามครับ 1. ผมควรแก้ปัญหานี้ยังไงดี ฝืนนั่งไปเรื่อยๆจนหายหรือต้องกำหนดอะไรยังไง 2. จุดมุ่งหมายจริงๆ คือวิปัสสนากรรมฐานคืออะไรครับ ไม่ได้โอ้อวดว่าตัวเองเก่งนะครับ พอดีผมเรียนแพทย์เลยเข้าใจพวกสรีระร่างกายมนุษย์อยู่แล้ว เมื่อมาเรียนรู้ทางธรรมพิจารณาตามขันธ์ 5 ก็เข้าใจว่ามันไม่ได้มีตัวตนจริงๆของเรา เหมือนเท่าที่อ่านการฝึกวิปัสสนาทำให้เราเข้าใจว่าทุกอย่างมีเกิดดับของมันเป็นธรรมดา ไม่ให้เรายึดติด แต่ถ้าผมอ่านแล้วเข้าใจแล้วจะทำไปเพื่ออะไร หรือว่าให้จิตเราแข็งแกร่ง จะได้มีสติรู้เท่าทันทุกการกระทำ หลังสึกออกมาทุกวันนี้ เวลาจะโกรธใครก็เหมือนมีสติมาห้ามทัน แต่ก็ยังมีหลุดบ้าง ซึ่งก่อนหน้านี้จะตอบโต้แทบจะทันทีเพราะเป็นคนใจร้อน นั่นเท่ากับบอกว่า อ่านหนังสือรู้เขาก็มี รู้จากการปฏิบัติเขาก็พอรู้ แต่ความรู้ทั้งสองวิธีนั้นลุ่มลึกกว่ากัน ปฏิบัติรู้ลึกกว่ารู้อ่าน อ่านรู้ทำนองอนุมานเอา ปฏิบัติแล้วรู้รู้ถึงเนื้อถึงตัวได้สัมผัสลูบคลำ. ในแง่ละ รู้ละแบบปริยัติยังต้องระวังกดมันไว้เหมือนคนกำเม็ดมะขามไว้ในกำมือต้องคอยกำคอยกดไว้ มือแบก็หลุดจะหลุดก็กดบีบไว้อีก ส่วนรู้ละแบบปฏิบัติเหมือนคนจับไฟรู้ว่ามันร้อนก็ผละออกไม่ข้องแวะมันอีก (ไม่รู้จึงติด พอรู้ก็หลุด) เช่นตัวอย่างนี้ > แฟนเป็นคนที่เสเพลมาก กินเหล้า แบบว่าไม่ได้เรื่องน่ะค่ะแต่มีหมอดูหลายท่านทักว่าถ้าแฟนได้ศึกษาธรรมะอย่างจริงจังจะบวชไม่สึกตลอดชีวิต ตอนแรกดิฉันคบกับแฟนก็ไม่ทราบหรอกนะคะว่ามีหมอดูเคยทักไว้กับพ่อแม่แฟนดิฉันเป็นคนชอบทำบุญทำทาน นั่งสมาธิและสวดมนต์ แฟนก็ทำตามดิฉันเพราะดิฉันบังคับแรกๆ เมื่อไม่กี่วันนี้พาแฟนไปนั่งสมาธิมา (แบบยุบหนอพองหนอ) แค่ไม่กี่ชั่วโมง แฟนดิฉันก็ผิดปกติไปค่ะเค้าตื่นมาจากสมาธิ เค้าถามดิฉันว่า รู้สึกถึงลมหายใจที่ชัดเห็นเค้ารู้สึกว่าส่วนท้องเค้ามันยุบลงไปแค่ไหนอย่างไรเวลาหายใจเข้าออก เวลาเดินจงกรม เค้ารู้สึกถึงเท้าที่ย่ำลงพื้นว่าส่วนไหนที่กระทบพื้นชัดเจน เค้าถามดิฉันว่ามันคืออะไร ดิฉันได้แต่นั่ง ไม่เคยเป็นแบบนี้เลยค่ะกลับมาจากวัดเค้าพูดว่า เค้าสดชื่น จับพวงมาลัยรถรู้ว่า มือเค้าจับพวงมาลัย รู้สึกชัดเจนมากๆ มีสติเค้าบอกเค้าเข้าใจถึงคำว่า ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานว่ามันมีจริงๆ เหมือนคนใส่เเว่นมัวๆมาแล้วเช็ดจนมันใสชัดเจนเค้าพูดแต่เรื่องนั่งสมาธิ กลับมาเค้าไม่ดื่มเหล้า สวดมนต์ นั่งสมาธิ ยิ้ม ใจเย็นและดูจะอิ่มบุญมากมาหลายวันแล้วค่ะ ดิฉันดีใจค่ะที่เค้าเป็นแบบนี้ เค้าบอกเค้ากลัวที่ไปสูบบุหรี่ หรือกินเหล้าอีก ความรู้สึกแบบนี้จะหายไป เค้ากำลังเข้าถึงสมาธิใช่ไหมคะ ดิฉันจะพาเค้าไปนั่งบ่อยๆเค้าจะได้เป็นคนดีดิฉันอยากนั่งได้แบบเค้าจังเลยค่ะ ทำมาตั้งนาน ก็ยังไม่เป็นเหมือนเค้า เค้านั่งแป๊บเดียวเองไม่เคยสนใจเรื่องนี้ด้วย มันน่าน้อยใจนัก!!
ตัวอย่างนี้ เทียบได้ทั้ง ๒ กรณีดังว่า รู้ตามที่อ่านหนังสืออ่านตำราเขาก็รู้ ปฏิบัติเขาก็ทำเต็มสามารถเขาก็รู้ แต่มาติดเรื่องแก้ปัญหาภาคปฏิบัติ ครั้นจะใช้ความรู้ตามที่อ่านหนังสือมาก็คิดไม่ถึงแก้ปัญหาภาคปฏิบัติไม่ได้ 
อ่านหนังสือรู้เขาก็มี รู้จากการปฏิบัติเขาก็พอรู้ แต่ความรู้ทั้งสองวิธีนั้นลุ่มลึกกว่ากัน ปฏิบัติรู้ลึกกว่ารู้อ่าน อ่านรู้ทำนองอนุมานเอา ปฏิบัติแล้วรู้รู้ถึงเนื้อถึงตัวได้สัมผัสลูบคลำ. ในแง่ละ รู้ละแบบปริยัติยังต้องระวังกดมันไว้เหมือนคนกำเม็ดมะขามไว้ในกำมือต้องคอยกำคอยกดไว้ มือแบก็หลุดจะหลุดก็กดบีบไว้อีก ส่วนรู้ละแบบปฏิบัติเหมือนคนจับไฟรู้ว่ามันร้อนก็ผละออกไม่ข้องแวะมันอีก (ไม่รู้จึงติด พอรู้ก็หลุด) 
