คอลัมน์ เพลินอุรา
โดย สายอรุณ ปินะดวง
พิพิธภัณฑ์เวียงพยาว (วัดลี) เทศบาลเมืองพะเยา ปัจจุบันมีเนื้อที่ 9 ตร.กม. หรือ 5,625 ไร่ ประกอบด้วย 2 ตำบล คือ ตำบลเวียง และตำบลแม่ต๋ำ แหล่งท่องเที่ยวในเขตเทศบาลเมืองพะเยาที่สำคัญ ได้แก่ กว๊านพะเยา อนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง พระตำหนักสมเด็จย่า โบราณสถาน ประกอบด้วย วัดศรีโคมคำ หรือวัดพระเจ้าตนหลวง วัดหลวงราชสัณฐาน วัดพระธาตุจอมทอง และวัดลี เป็นต้น
โดยเฉพาะ "วัดลี" คือจุดเริ่มต้นของ พิพิธภัณฑ์เวียงพยาว (วัดลี) เกิดจากแรงบันดาลใจและความสำนึกรักถิ่นเกิดของ พระครูอนุรักษ์บุรานันท์ เจ้าอาวาสวัดลี และคณะอำเภอเมือง จ.พะเยา ที่ท่านได้เล็งเห็นคุณค่าโบราณวัตถุ ซึ่งเป็นสมบัติของชาติจำนวนมากถูกทอดทิ้งอยู่ตามวัดร้างต่างๆ ในเมืองพะเยา
ด้วยสำนึกแห่งความเป็นลูกหลานเมืองพะเยาที่มีอยู่ในสายเลือด ท่านจึงนำมาเก็บรักษาไว้ที่วัดลี เพื่อมิให้สูญหาย จากระยะเวลากว่า 50 ปี ของการทำงานอนุรักษ์โบราณวัตถุ ทำให้โบราณวัตถุมีจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ จนกระทั่งไม่มีที่เก็บรักษาอย่างเพียงพอ
จึงเป็นที่มาของความคิดก่อเกิดพิพิธภัณฑ์เวียงพยาว ขึ้นมา เพื่อเป็นแหล่งรวบรวมโบราณวัตถุและเป็นแหล่งเรียนรู้ทางด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี ศิลปวัฒนธรรมเมืองพะเยาอีกแห่งหนึ่ง ซึ่งพิพิธภัณฑ์เวียงพยาวได้เป็นขุมทรัพย์ทางปัญญาด้านประวัติศาสตร์เมืองพะเยาอันทรงคุณค่าอย่างเป็นรูปธรรมได้สำเร็จในปี พ.ศ.2550
หลังจากที่พิพิธภัณฑ์เวียงพยาว ก่อเกิดขึ้นมาตามเจตนารมณ์ของพระครูอนุรักษ์บุรานันท์ แล้ว สิ่งสำคัญต่อมาที่จะเกื้อหนุนให้พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ทรงคุณค่าสืบไป คือ การเผยแพร่ข้อมูลอันเป็นหลักฐานจากประวัติศาสตร์ ให้นักท่องเที่ยวและสาธารณชนทั่วไป ได้รับรู้อย่างถูกต้องและแพร่หลาย
"อัครา พรหมเผ่า" รองนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) พะเยา ผู้ที่ชื่นชมคุณค่าของโบราณสถาน และโบราณวัตถุ ครั้งหนึ่งที่ได้มาเยือนพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ จึงเกิดความรู้สึกร่วมอนุรักษ์กับหลวงพ่อไปด้วย
"ด้วยความเป็นมาที่ยาวนานและมีคุณค่าของวัดลีกว่า 50 ปี แต่เต็มไปด้วยสิ่งที่ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ และที่สำคัญเป็นสมบัติของแผ่นดินที่ควรค่าแก่รักอนุรักษ์มิให้สูญหาย หลักฐานทางประวัติศาสตร์เมืองพะเยากว่าหมื่นชิ้น ที่ได้ถูกนำมาจัดเก็บไว้สำหรับเป็นแหล่งศึกษาและเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ จึงจำเป็นที่จะต้องมีผู้สืบทอดอย่างยิ่ง
พระยิ้ม ที่เป็นโบราณวัตถุอันโดดเด่นไม่มีให้เห็นในที่อื่นใด จะอยู่ที่วัดลี เพราะเป็นพระพุทธรูปปางสมาธิแกะสลัก มาจากหินทรายเมืองพะเยา ด้วยฝีมือสกุลช่างเมืองพะเยา
นอกจากนี้ ยังมีเศียรพระพุทธรูปหินทราย เครื่องถ้วยชามสังคโลกโบราณ อีกมากมาย ล้วนมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์อย่างยิ่ง จึงควรค่าที่จะต้องมีการจัดวางระบบในการรักษา พร้อมเปิดให้เป็นแหล่งศึกษาข้อมูลทางประวัติศาสตร์เมืองพะเยาและของล้านนาสำหรับผู้ที่สนใจต่อไป"
เมื่อทราบคุณค่าทางประวัติศาสตร์ของโบราณวัตถุเหล่านี้ อัครา จึงได้ประสานงานไปยังมูลนิธิธรรมนัสพรหมเผ่า ให้การสนับสนุนงบประมาณจำนวน 10 ล้านบาท เพื่อก่อสร้างอาคารพิพิธภัณฑ์เวียงพยาว (วัดลี) แห่งนี้ ขึ้น เพื่อเป็นแหล่งศึกษา เรียนรู้ และชมความงดงามของศิลปกรรมที่เป็นประวัติศาสตร์ในอดีต
...เพราะการดำรงชีวิตด้วยการเรียนรู้จากอดีต เพื่อเป็นแนวทางการใช้ชีวิตในปัจจุบัน และเพื่อวางแผนหรือกำหนดอนาคต...
ผู้ที่เดินทางผ่านไปมาจังหวัดพะเยา สามารถแวะเวียนมาชมพิพิธภัณฑ์เวียงพยาว (วัดลี) ได้ตลอดเวลา ตั้งอยู่ริมถนนพหลโยธินด้านทิศตะวันออก อ.เมือง จ.พะเยา ก่อนถึงศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดจังหวัดพะเยา ซึ่งจะมีน้องๆ นักเรียนเป็นมัคคุเทศก์น้อย ทำหน้าที่พาเที่ยวชมภายในอาคารและเล่าเรื่องราวของโบราณวัตถุแต่ละชิ้นได้อย่างน่าประทับใจ
ได้บุญแล้วมีความสุขด้วย
หน้า 5,มติชนรายวัน ฉบับวันอาทิตย์ที่ 29 กันยายน 2556
ขอบคุณ มติชนออนไลน์
มติชนรายวัน
คอลัมน์ เพลินอุรา
คุณสายอรุณ ปินะดวง
สิริสวัสดิ์จันทรวารค่ะ
ผู้ติดตามบล็อก : 224 คน [