คอลัมน์ สยามประเทศไทย
โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ

มติชนรายวัน
วันที่ 07 กรกฎาคม พ.ศ. 2558

กระตั้วแทงเสือ เป็นการละเล่นของชาวบ้านภาคกลาง ยุคปัจจุบัน

[เป็นอย่างเดียวกันกับเพลงทำนองกราวตะลุง ร้องบ้องตันถือหอกไปแทงเสือ]

ลักษณะโครงสร้างเรื่องอย่างนี้ดัดแปลงเลียนแบบการละเล่นของหลวง ชื่อกระอั้วแทงควาย

ทุกวันนี้ในอีสานยังมีการละเล่นแบบนี้ เรียกบวชควาย

[มีรายงานพิเศษเรื่องบวชควายอยู่ในประชาชื่น มติชน ฉบับวันจันทร์ที่ 29 มิถุนายน 2558 หน้า 17]

ควายศักดิ์สิทธิ์

บวชควาย เป็นการละเล่นเกี่ยวกับควายในพิธีเลี้ยงผีบรรพชนประจำปีเพื่อขอฝนในหน้าแล้ง ของชาวบ้านที่มีอาชีพทำนาภาคอีสาน

โดยคนกลุ่มหนึ่งแต่งเป็นควายและแต่งเป็นอื่นๆ เล่นกันทั้งชุมชน แล้วจบลงด้วยกินเลี้ยงกินเหล้า

[บวชควาย เป็นชื่อใหม่ แต่โครงสร้างหลักของการละเล่นเป็นพิธีกรรมดั้งเดิมดึกดำบรรพ์]

คำว่า บวช (ในชื่อบวชควาย) ยืมจากศัพท์พุทธศาสนา หมายถึงพิธีกรรมปรับเปลี่ยนสถานะของคนเล่นเป็นควาย จากคนธรรมดาๆ เป็นควายศักดิ์สิทธิ์ ต้องเป็นบุคคลในตระกูลสายแหรกที่ได้รับมอบหมายถ่ายทอดจากชุมชนให้ทำพิธีกรรมนี้ (คนอื่นนอกสายแหรกทำไม่ได้)

[บวชในพุทธศาสนา หมายถึงชายเปลี่ยนสถานะจากคนธรรมดาเป็นนักบวช เช่น ภิกษุ, สามเณร โดยโกนผม แล้วนุ่งห่มด้วยผ้าย้อมสีที่กำหนด]

กระอั้วแทงควาย มีในภาพจิตรกรรมฝาผนังโบสถ์วัดพระแก้ววังหน้า