หลักการพื้นฐานของความร่วมมืออาเซียน
อาทิตยวารสิริสวัสดิ์-มนัสชื่นกมลฉาน ที่ ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๒ ค่ะ
ประเทศสมาชิกอาเซียนทั้ง 10 ประเทศ ได้ยอมรับในการปฏิบัติตามหลักการพื้นฐาน ในการดำเนินความสัมพันธ์ระหว่างกัน อันปรากฏอยู่ในกฎบัตรอาเซียน ซึ่งเป็นกฎหมายสูงสุดของอาเซียนที่เพิ่งมีผลบังคับใช้ เมื่อกลางเดือนธันวาคม 2551 และสนธิสัญญาไมตรีและความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ [Treaty of Amity and Cooperation in Southeast Asia หรือ TAC] ซึ่งประกอบด้วย
- การเคารพซึ่งกันและกันในเอกราช อธิปไตย ความเท่าเทียม บูรณาการแห่งดินแดนและเอกลักษณ์ประจำชาติของทุกชาติ
- สิทธิของทุกรัฐในการดำรงอยู่โดยปราศจากการแทรกแซง การโค่นล้มอธิปไตย หรือการบีบบังคับจากภายนอก
- หลักการไม่แทรกแซงกิจการภายในซึ่งกันและกัน
- ระงับความแตกต่างหรือข้อพิพาทโดยสันติวิธี
- การไม่ใช้การขู่บังคับ หรือการใช้กำลัง และ
- ความร่วมมืออย่างมีประสิทธิภาพระหว่างประเทศสมาชิก
นอกจากหลักการข้างต้นแล้ว ตั้งแต่อดีตจนถึงช่วงก่อนที่กฎบัตรอาเซียนมีผลบังคับใช้ อาเซียนยึดถือหลักการฉันทามติเป็นพื้นฐานของกระบวนการตัดสินใจ และกำหนดนโยบายมาโดยตลอด หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือ การที่อาเซียนจะตกลงกันดำเนินการใดๆ ประเทศสมาชิกอาเซียนทั้งหมดทั้งสิบประเทศ จะต้องเห็นชอบกับข้อตกลงนั้นๆก่อน
การที่อาเซียนยึดมั่นในหลักการต่างๆ ข้างต้น โดยเฉพาะหลัก "ฉันทามติ" และ "การไม่แทรกแซงกิจการภายในซึ่งกันและกัน" หรือที่ผู้สังเกตการณ์อาเซียนเรียกว่า "วิถีทางของอาเซียน" [ASEAN 's Way] ในทางหนึ่งนั้น ก็ถือเป็นผลดีเพราะเป็นปัจจัยที่ทำให้ประเทศสมาชิกอาเซียนซึ่งมีความแตกต่างกันเป็นอย่างมาก ในเรื่องระบบการเมือง วัฒนธรรม และฐานะทางเศรษฐกิจ มีความ "สะดวกใจ" ในการเข้าร่วมเป็นสมาชิก และดำเนินความร่วมมือในกรอบอาเซียน
แต่ในอีกทางหนึ่ง หลัก "ฉันทามติ" และ "การไม่แทกแซงกิจการภายในของกันและกัน" ก็ได้รับการวิพากษ์วิจารณ์ในหลายโอกาสว่า เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้กระบวนการรวมตัวกันของอาเซียนเป็นไปอย่างล่าช้า รวมถึงทำให้อาเซียนขาดความน่าเชื่อถือ
เนื่องจากถูกมองว่า กลไกที่มีอยู่ของอาเซียนล้มเหลวในการจัดการกับปัญหาของอาเซียนเอง ที่เกิดขึ้นในประเทศสมาชิก
อย่างไรก็ดี การถือฉันทามติในกระบวนการการตัดสินใจของอาเซียน ได้เริ่มมีความยืดหยุ่นมากขึ้น หลังจากที่กฏบัตรอาเซียน (ดูรายละเอียดเพิ่มเติมในหัวข้อ "กฎบัตรอาเซียน") มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2551 เนื่องจากกฎบัตรอาเซียนได้เปิดช่องให้ผู้นำประเทศสมาชิกอาเซียนพิจารณาหาข้อยุติในเรื่องที่ประเทศสมาชิกไม่มีฉันทามติได้
จาก นานาสาระเกี่ยวกับอาเซียน
และ การประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 14
โดยกรมสารนิเทศ
กระทรวงการต่างประเทศ
ขอขอบคุณ
ผู้ติดตามบล็อก : 224 คน [