Do You Remember Dolly Bell? ฉันจะค่อยๆ ดีขึ้นทุกวัน Do You Remember Dolly Bell? ฉันจะค่อยๆ ดีขึ้นทุกวัน พล พะยาบ คอลัมน์อาทิตย์เธียเตอร์ มติชนรายวัน 30 กันยายน 2550 ทศวรรษ 60 คือยุคเปลี่ยนผ่านสำคัญของยูโกสลาเวีย เด็กหนุ่มวัย 16 ปี ชื่อ ดีโน่ แห่งเมืองซาราเญโว ก็กำลังอยู่ในช่วงวัยและวันเวลาแห่งการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญเช่นกัน ด้วยฐานะครอบครัวที่ย่ำแย่และไม่มีทางเลือกมากนัก เด็กหนุ่มอย่างดีโน่จึงจับกลุ่มกับเพื่อน 3-4 คน ใช้ชีวิตเกกมะเหรกไปวันๆ ไม่ก็ขลุกทำกิจกรรมอยู่ในศูนย์เยาวชนประจำเมือง หรือบางครั้งหาเงินใช้ด้วยการลักเล็กขโมยน้อย ดีโน่ยังมีงานอดิเรกประจำตัวอีกอย่างหนึ่งคือ เขากำลังฝึกวิธีการสะกดจิต โดยมีคำพูดสะกดตนเองเป็นประจำว่า “ฉันจะค่อยๆ ดีขึ้นทุกวัน” ราวกับเป็นคาถาวิเศษ ครอบครัวของดีโน่ประกอบด้วยพ่อผู้เชื่อมั่นในอุดมการณ์มาร์กซิสต์ แม่ซึ่งเป็นแม่บ้าน พี่ชายวัยหนุ่ม น้องชายและน้องสาวอีกอย่างละคน อาศัยอยู่รวมกันในห้องเล็กๆ ยกเว้นดีโน่ซึ่งมักจะแยกตัวไปอยู่บนห้องใต้หลังคา วันดีคืนดีถ้าพ่อกลับบ้านในสภาพเมามาย ลูกๆ จะถูกเรียกมานั่งล้อมวงให้พ่อซักถามว่าทำอะไรไม่ดีบ้างในวันนั้น โดยน้องชายของดีโน่เป็นผู้บันทึกความผิดลงสมุด คืนหนึ่ง พ็อก ชายที่เพิ่งพ้นคุกมาไม่นาน แวะมาเพื่อฝากหญิงสาวคนหนึ่งไว้กับดีโน่สักพัก ดีโน่พาเธอไปอยู่บนห้องใต้หลังคาโดยไม่ให้คนในบ้านรู้ หญิงสาวบอกว่าเธอชื่อ ดอลลี่ เบลล์ เหมือนชื่อนางระบำเปลื้องผ้าในหนังอิตาเลียนซึ่งดีโน่เพิ่งได้ดูเมื่อไม่นานมานี้ที่ศูนย์เยาวชน ดีโน่รู้ดีว่าอันที่จริงดอลลี่เป็นโสเภณีซึ่งพ็อกดูแลอยู่ แต่เพราะเธอคือผู้หญิงคนแรกที่ดีโน่ได้ใกล้ชิด ในที่สุดเขาก็ตกหลุมรักเธอ นอกจากดีโน่ต้องวุ่นวายอยู่กับดอลลี่แล้ว เขาและเพื่อนในกลุ่มถูกชักชวนให้ตั้งวงเล่นดนตรีโดยคนของทางการที่ต้องการให้เยาวชนเข้าถึงวัฒนธรรมตะวันตก ขณะเดียวกัน ดีโน่ยังได้รับข่าวร้ายว่าพ่อป่วยหนักจนต้องเข้าโรงพยาบาล ทั้งเรื่องดีและร้ายที่ประดังประเดเข้ามาในชีวิต ไม่ว่าอย่างไรดีโน่จะบอกตนเองเสมอว่า “ฉันจะค่อยๆ ดีขึ้นทุกวัน”... Do You Remember Dolly Bell? หนังปี 1981 ผลงานเรื่องแรกของ อีมีร์ คูสตูริซา ผู้กำกับฯชาวเซิร์บที่เกิดในกรุงซาราเญโว เมืองหลวงของประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวินาปัจจุบัน เขาโด่งดังบนเวทีหนังโลกตั้งแต่ครั้งยูโกสลาเวียยังไม่เกิดสงครามแยกประเทศ ด้วยการคว้ารางวัลสิงโตทองในฐานะผลงานเรื่องแรกที่เวนิซจากหนังเรื่องนี้ ตามติดด้วยการคว้ารางวัลปาล์มทองที่เมืองคานส์ด้วยผลงานลำดับต่อมาเรื่อง When Father Was Away on Business (1985) ส่วนหนังของคูสตูริซาที่ได้รับการยกย่องยอมรับมากที่สุดคือ Underground ซึ่งส่งให้คูสตูริซาได้ปาล์มทองอีกครั้งเมื่อปี 1995 คูสตูริซาถือเป็นผู้กำกับฯที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวโดดเด่น เหมือนเป็นลายเซ็นคุ้นเคยซึ่งแฟนขาประจำสามารถระบุได้แม้ไม่ต้องเห็นชื่อผู้กำกับฯ ไม่ว่าจะเป็นความวุ่นวายของเรื่องราว ความอลหม่านของตัวละครจำนวนมาก โดยมีสัตว์หลากชนิดเป็นองค์ประกอบสำคัญ ความอึกทึกของเสียงดนตรีเครื่องเป่า(โดยวงของคูสตูริซาเอง) และแม้จะมีเนื้อหาขื่นเข็ญลำเค็ญเพียงใด “อารมณ์หรรษา” ยังเป็นรสชาติอันโดดเด่นเสมอในหนังของเขา ที่สำคัญ หนังของคูสตูริซามีเนื้อสารสะท้อนเรื่องการบ้านการเมืองของยูโกสลาเวีย และเรื่องเชื้อชาติเผ่าพันธุ์ของคนที่เคยอยู่บนดินแดนเดียวกัน โดยเฉพาะในผลงานที่สร้างหลังจากเกิดสงครามคาบสมุทรบอลข่านอันนำไปสู่การสูญเสียชีวิตจำนวนมหาศาล ถึงกระนั้น ถ้าใครได้รู้จักคูสตูริซาจากผลงานช่วงหลัง ก่อนจะไล่ย้อนมาดู Do You Remember Dolly Bell? ซึ่งเป็นผลงานเรื่องแรก จะพบว่ามีความแตกต่างอยู่พอสมควร ไม่ใช่แค่องค์ประกอบอันเป็นเอกลักษณ์ซึ่งยังไม่เด่นชัดอย่างในงานยุคหลัง แต่เพราะ Do You Remember Dolly Bell? คืองานที่มีอารมณ์ละมุนที่สุดของคูสตูริซา หนังจัดอยู่ในแนว “เติบใหญ่ในช่วงวัย” หรือ coming of age ของตัวละครที่กำลังก้าวสู่วัยผู้ใหญ่ เป็นหัวเลี้ยวหัวต่อในเส้นทางชีวิตและทัศนคติต่อโลก ต้องพบกับประสบการณ์ทางเพศครั้งแรก และเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในครอบครัว ขณะเดียวกัน ฉากหลังซึ่งเป็นทศวรรษ 60 ก็เป็นช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของยูโกสลาเวียเช่นกัน หลังสงครามโลกครั้งที่สอง นายพลติโตปลดแอกยูโกสลาเวียจากการเป็นบริวารของสหภาพโซเวียตได้สำเร็จ โดยดำเนินแนวทางสังคมนิยมของตนเอง และพยายามจัดตั้งขั้วคอมมิวนิสต์ชาตินิยมขึ้นมาเคียงกับคอมมิวนิสต์จีนและโซเวียต ก่อนจะเป็นแกนหลักในความเคลื่อนไหวรวมกลุ่มประเทศไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดอย่างเป็นทางการในปี 1961 สถานการณ์ดูเหมือนจะราบรื่นสวยหรู ความเป็นกลางทำให้เงินทั้งจากตะวันตกและตะวันออกหลั่งไหลเข้าประเทศจนจีดีพีเติบโตสูงสุด รัฐจัดหาที่อยู่อาศัย การรักษาพยาบาล และการศึกษาแก่ผู้คน กระทั่งคุณภาพชีวิตดีขึ้นผิดหูผิดตา แต่เมื่อเข้าสู่ทศวรรษ 70 ถึงต้นทศวรรษ 80 เศรษฐกิจของยูโกสลาเวียก็พังพินาศ ย้อนกลับมาที่ Do You Remember Dolly Bell? แม้ฉากหลังทศวรรษ 60 จะถูกบันทึกว่าเป็นช่วงเวลาแห่งความมั่งคั่ง แต่สิ่งที่หนังนำเสนอกลับไม่เป็นเช่นนั้น ครอบครัวของดีโน่ยังไม่มีที่อยู่เป็นของตนเอง โดยผู้เป็นแม่พูดว่าครบ 6 ปีแล้วที่ต้องอยู่ในที่พักอาศัยชั่วคราว(ที่แม้แต่หลังคายังรั่ว) และตบท้ายว่าคนของทางการโกหก ความยากลำบากดังกล่าวขัดแย้งกับความเชื่อเรื่องสังคมอุดมคติแบบมาร์กซิสต์ของพ่อ พ่อซึ่งมักจะพูดพร่ำถึงประกาศแห่งความเสมอภาค และปฏิบัติตนตามแนวทางของคอมมิวนิสต์ แต่สุดท้ายพร้อมๆ กับร่างกายที่ป่วยไข้ พ่อเริ่มมองเห็นว่าความเชื่อมั่นศรัทธาของตนเองก็กำลังป่วยไข้ไม่ต่างกัน ฉากที่ดีที่สุดฉากหนึ่งเกิดขึ้นเมื่อเกิดพายุฝนขณะครอบครัวกำลังสนุกสนานในงานปาร์ตี้เล็กๆ ที่บ้านลุงของดีโน่ ทุกคนต่างวิ่งหลบฝนยกเว้นพ่อซึ่งยืนเปียกปอนแหงนมองฟ้า ก่อนจะถามดีโน่ด้วยสีหน้าปลงๆ ว่า “แสงแดดจะไม่สาดส่องลงที่เมืองนี้เลยหรือ” แล้วพ่อก็ตอบคำถามของตนเองว่า “คงไม่หรอก ดีโน่, ไม่มีวัน” ความหมายของแสงแดดคือความดีงาม-ความสุขที่พ่อเฝ้าหวังรอคอยมาตลอดนั่นเอง สำหรับดีโน่ ประสบการณ์ทางเพศที่มาพร้อมกับความรักครั้งแรก ไม่ต่างจากการถกเถียงกับพ่อเรื่องการสะกดจิตและเรื่องคอมมิวนิสต์เลย พ่อไม่เห็นด้วยกับการสะกดจิต เขาบอกดีโน่ว่าการสะกดจิตเป็นความฝันเลื่อนลอย แต่คอมมิวนิสต์ถูกหล่อหลอมขึ้นในโรงงาน เปรียบกันแล้ว...การหลงว่ารักก็คือความเลื่อนลอย ต่างจากเพศรสซึ่งสัมผัสได้โดยตรง อย่างไรก็ตาม สุดท้ายดีโน่คงได้รู้ว่าประสบการณ์ทางเพศนั้นไม่ได้ให้ความสุขอย่างแท้จริง แต่ทำให้เขาได้เรียนรู้และสามารถก้าวสู่การเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญ เพราะไม่ว่าอย่างไร เขาจะพูดกับตนเองเสมอว่า... “ฉันจะค่อยๆ ดีขึ้นทุกวัน” ทำความรู้จักกับ อีมีร์ คูสตูริซา เพิ่มเติมใน Life Is a Miracle ‘โศกหรรษา’แห่งเซอร์เบียฯ ผลงานล่าสุดของคูสตูริซาคือ Zavet (2007) หรือ Promise Me This ชิงปาล์มทองเมื่อปีที่แล้ว   Create Date : 12 กุมภาพันธ์ 2551 12 comments Last Update : 13 กุมภาพันธ์ 2551 0:51:07 น. Counter : 1834 Pageviews. Share Tweet

ลองฟังเพลงจากซาวน์ดแทร็คเรื่อง Life is a Miracle โดยวง No Smoking Orchestra ของ อีมีร์ คูสตูริซา   โดย: แค่เพียงรู้สึกสุขใจ 13 กุมภาพันธ์ 2551 0:56:22 น.

รู้สึกอายจังเลย ไม่เคยดูหนังของคนนี้เลย แม้แต่ Underground ยังไม่เคยดูเลยครับ วันนี้อ่านบทวิจารณ์หนังที่เบอร์ลินแล้วรู้สึกดีหน่อย หนัง 3 เรืองวันนี้ Night & Day (ฮองซานซู), Happy-Lucky-Go (ไมค์ ลีห์) และ S.O.P (เอรอล มอร์ริส) ได้รับคำชมหมดเลย ส่วนตัวแล้วผมเชียร์หนังของฮองครับ (หนังยาวตั้ง 145 นาที!) อีกเรื่องที่เชียร์คือ Elegy ของอิซาเบล โคเซ่ต์ ป.ล. แทบจะเป็นลมตอนอ่านข่าวสมัครสัมพาดเรื่อง 6 ตุลาที่ CNN   โดย: merveillesxx 13 กุมภาพันธ์ 2551 4:52:30 น.

^ ^ ตอนอ่านผมก็ช็อกเหมือนกัน ทำไมกล้าพูดลวงโลกได้ขนาดนั้น หนังของฮองซานซู ผมก็ไม่เคยดู อิซาเบล โคเซ่ต์ ด้วย เคยดูแต่หนังสั้นของเธอใน Paris, je t'aime   โดย: แค่เพียงรู้สึกสุขใจ 13 กุมภาพันธ์ 2551 14:25:27 น.

ผ่านมาก็นานแล้ว แต่ Underground ก็ยังไม่ได้ดูเลยค่ะ   โดย: renton_renton 13 กุมภาพันธ์ 2551 16:09:30 น.

เคยดู Underground และชอบ แต่หาหนังของแกดูไม่ง่ายนักน่ะครับ   โดย: เจ้าชายไร้เงา 14 กุมภาพันธ์ 2551 0:51:07 น.

เพลงเจ่งมากจริงๆ ค่ะ !!   โดย: ม่วนน้อย 14 กุมภาพันธ์ 2551 8:00:33 น.

แก้คำ เจ๋ง ค่ะ ไม่ใช่ เจ่ง   โดย: ม่วนน้อย 14 กุมภาพันธ์ 2551 8:08:01 น.

Isabel Coixet เคยดูแค่งานของเธอในปารีสเฌอแตม กับ My Life without Me ที่ไม่ได้ชอบมากมายครับ ส่วนของ คุสตูริก้า ไม่เคยดูเลย ฮือๆ แต่ความเปลี่ยนแปลงของ ยูโกสลาเวีย เป็นอะไรที่น่าสนใจมากๆ เพราะจนถึงตอนนี้ก็ยังไม่นิ่งเลย   โดย: nanoguy IP: 125.24.78.107 15 กุมภาพันธ์ 2551 5:43:50 น.

หนังเรื่องนี้น่าสนใจดีครับ ชอบเพลงมากๆเลย ต้งลองหามาฟังซะแล้ว   โดย: wayakon 15 กุมภาพันธ์ 2551 12:16:54 น.

บีเองค่ะ ไม่ได้มาหานานมากๆๆๆๆ มาคราวนี้ต้อง add ไปด้วย หาแทบตายว่าบลอคไหน เลยต้องไปไล่ดูตั้งแต่เดือน กค. แน่ะค่ะ แล้วมาหาใหม่นะคะ   โดย: be-oct4 16 กุมภาพันธ์ 2551 21:56:06 น.

บีเองค่ะ ไม่ได้มาหานานมากๆๆๆๆ มาคราวนี้ต้อง add ไปด้วย หาแทบตายว่าบลอคไหน เลยต้องไปไล่ดูตั้งแต่เดือน กค. แน่ะค่ะ แล้วมาหาใหม่นะคะ   โดย: be-oct4 16 กุมภาพันธ์ 2551 21:56:06 น.

^ ^ หวัดดีครับ   โดย: แค่เพียงรู้สึกสุขใจ 17 กุมภาพันธ์ 2551 6:26:21 น.