The Unknown Woman
มุมมืดของ‘ตอร์นาโตเร’

พล พะยาบ
คอลัมน์อาทิตย์เธียเตอร์ มติชนรายวัน 15 มิถุนายน 2551

---

หลังจากว่างเว้นทำหนังเนิ่นนาน นับจาก Malena เป็นเรื่องสุดท้ายเมื่อปี 2000 จูเซปเป ตอร์นาโตเร ผู้กำกับฯชาวอิตาเลียน กลับมาอีกครั้งในปี 2006 ด้วยผลงานเรื่อง La Sconosciuta หรือในชื่อภาษาอังกฤษว่า The Unknown Woman

สำหรับนักดูหนัง...ชื่อของ จูเซปเป ตอร์นาโตเร เป็นที่รู้จักในวงกว้าง แม้แต่ในบ้านเราซึ่งอาจกล่าวได้ว่าเขาเป็นคนทำหนังชาวอิตาเลียนที่คนไทยผู้พิสมัยการดูหนังโดยทั่วไปรู้จักมากที่สุด นับแต่ Cinema Paradiso (Nuovo Cinema Paradiso, 1989) หนังอบอุ่นซาบซึ้งที่เข้าไปอยู่ในใจของใครมากมายและยังถูกกล่าวถึงอยู่เสมอ

จากนั้นตอร์นาโตเรทำหนังอีก 5 เรื่อง ไม่น่าเชื่อว่ามีถึง 3 เรื่อง เข้าฉายอย่างเป็นทางการและหาซื้อได้ทั่วไปในไทย ได้แก่ The Star Maker (L'uomo delle stelle, 1995) The Legend of 1900 (La leggenda del pianista sull'oceano, 1998) และ Malena (2000)

มาถึง The Unknown Woman ถ้าใครคุ้นเคยกับหนังของเขา 3-4 เรื่องที่กล่าวมา ย่อมมองว่าเรื่องนี้ผิดแปลกไปจากเดิม หนังไม่มีกลิ่นอายถวิลหาซาบซึ้ง ไม่มีอารมณ์รื่นเริงท่ามกลางเรื่องราวและบทสรุปอันเศร้าซึมหดหู่ ไม่มีตัวละครหลักที่มีคาแร็กเตอร์ “สะอาดบริสุทธิ์” แต่ The Unknown Woman เป็นหนังดราม่า-เขย่าขวัญ ห้อมล้อมด้วยความตึงเครียด หม่นมืด ฉาบเคลือบด้วยความรุนแรง ถือเป็นหนังแนวทริลเลอร์เรื่องที่ 2 ของตอร์นาโตเรหลังจากเรื่องแรกคือ A Pure Formality (Una pura formalita) เมื่อปี 1994

หนังเล่าถึง อิรีนา หญิงชาวยูเครนเดินทางมาถึงเมืองเล็กๆ ทางตอนเหนือของอิตาลีโดยลำพัง เธอมีสีหน้าครุ่นคิดกังวลตลอดเวลา หลายอย่างที่เธอทำไม่ว่าจะเป็นการหาที่พัก เปิดบัญชีธนาคาร หรือเจรจากับผู้ดูแลอาคารเพื่อให้เขาพาเธอเข้าทำงานเป็นคนทำความสะอาดในอาคารแห่งนั้น เหมือนผ่านการกะเกณฑ์วางแผนไว้ล่วงหน้า แต่ไม่อาจระบุได้แน่ชัดว่าอิรีนาต้องการอะไร

กระนั้น ภาพในอดีตที่ตามมาหลอกหลอนอิรีนาซึ่งหนังใส่แทรกเข้ามาเป็นระยะพอจะบอกได้ว่าอิรีนาเคยเป็นโสเภณี ถูกบังคับขู่เข็ญจากชายร่างกำยำที่หากินกับร่างกายของเธอ และเธอเคยพบรักกับชายคนหนึ่ง

อิรีนามักจะเฝ้ามองความเคลื่อนไหวภายในห้องพักของครอบครัวหนึ่งซึ่งอยู่ในอาคารที่เธอทำความสะอาด เธอตีสนิทกับแม่บ้านของครอบครัวนี้ ขโมยกุญแจและแอบเข้าไปค้นหาบางอย่างเมื่อไม่มีใครอยู่ กระทั่งลงมือกระทำในเรื่องร้ายแรงต่อแม่บ้านเพื่อให้เธอได้โอกาสเข้าไปทำหน้าที่แทน

ครอบครัวดังกล่าวประกอบด้วยวาเลเรีย ผู้เป็นแม่ และเทีย เด็กหญิงตัวน้อย ส่วนโดนาโต สามีที่แยกกันอยู่ของวาเลเรียจะแวะมาเป็นครั้งคราว อิรีนาได้รับความไว้วางใจจากวาเลเรีย รวมถึงค่อยๆ เพิ่มความสนิทสนมกับเทียจนหนูน้อยเปิดรับเธออย่างเต็มใจ อิรีนาดูจะเป็นห่วงเป็นใยเทียเป็นพิเศษ พยายามสอนให้เทียเข้มแข็ง กล้าสู้กับเด็กผู้ชายที่ชอบแกล้งเพราะเห็นว่าเธออ่อนแอ

ระหว่างนั้น อิรีนาแอบเปิดตู้เซฟของวาเลเรียและได้พบสิ่งที่เธอค้นหา เป็นกระดาษแผ่นหนึ่งซึ่งสร้างความปิติยินดีแก่เธออย่างที่สุด

อย่างไรก็ตาม อดีตอันเลวร้ายตามมาถึงตัวอิรีนามากขึ้นเรื่อยๆ เธอถูกค้นห้องพัก ถูกรุมทำร้ายจนเจ็บหนัก

...คืออดีตของอิรีนาซึ่งขมวดเป็นปมโยงเรื่องราวทั้งหมดไว้ โดยมีเด็กหญิงตัวน้อยเป็นกุญแจสำคัญ


The Unknown Woman เป็นหนังร่วมสมัยอีกเรื่องหนึ่งที่กล่าวถึงขบวนการค้ามนุษย์สู่ธุรกิจทางเพศซึ่งมีต้นทางแหล่งใหญ่ในยูเครน ดินแดนอดีตสหภาพโซเวียตอื่นๆ และยุโรปตะวันออก หนังดังที่พูดถึงประเด็นนี้ เช่น Lilya 4-ever (2002) Import/Export (2007) Trade (2007) หนังสั้นเรื่อง Svetlana's Journey (2004) รวมไปถึง Eastern Promises (2007) ของ เดวิด โครเนนเบิร์ก

ในเมื่อเป็นเรื่องราวที่หยิบยกมาสร้างเป็นหนังได้มากมาย นั่นหมายความว่าความเลวร้ายประเภทนี้แพร่กระจายอยู่ทั่วไป และล้อมรอบตัวเราอยู่ตลอดเวลา

ตอร์นาโตเรนำเสนอประเด็นดังกล่าวโดยเพิ่มระดับความโสมมยิ่งขึ้นเมื่อ “ผลผลิตไม่พึงประสงค์” ในธุรกิจค้ากามไม่ใช่สิ่งซึ่งต้องโดนกำจัด แต่ถูกตีเป็นมูลค่าสูงลิ่ว กระทั่งขยายเป็นธุรกิจคู่ขนาน ยังไม่พูดถึงการฆาตกรรมโหดซึ่งแยกไม่ออกจากโลกมืดประเภทนี้อยู่แล้ว

อ่านมาถึงตรงนี้...แฟนๆ ของตอร์นาโตเรคงมั่นใจแล้วว่า The Unknown Woman ไม่ใช่หนังที่มีบรรยากาศแบบตอร์นาโตเรซึ่งมักอบอวลด้วย “ห้วงนึกฝัน” แม้เรื่องราวจะรันทดหดหู่เพียงใดอย่างในเรื่องก่อนๆ แต่เป็น “ห้วงหลอกหลอน” เสียมากกว่า อย่างไรก็ตาม ตอร์นาโตเรยังเป็นนักประนีประนอมอยู่เช่นเดิม ทั้งต่อผู้ชมและต่อตัวละครของเขา

ความยอดเยี่ยมของ The Unknown Woman อยู่ที่การร้อยเรียงทั้งเรื่องราวปัจจุบัน เหตุการณ์ในอดีต ฉากและสภาพแวดล้อมต่างๆ อย่างแพรวพราวและแม่นยำผ่านบทภาพยนตร์ การถ่ายภาพ และการตัดต่อ องค์ประกอบฉากบางอย่างซึ่งผู้ชมได้เห็นในครั้งแรกอาจจะไม่มีความหมายอะไรจนเมื่อดูหนังจบแล้วย้อนทบทวน หรือหากดูซ้ำรอบสองจะยิ่งเห็นรายละเอียดในแต่ละฉากแต่ละองค์ประกอบที่ใส่เข้ามาว่าสามารถเชื่อมโยงกันได้ ไม่ว่าจะเป็นกรรไกร น้ำพุ หน้ากากโลหะประดับน้ำพุ ภาพบนผนังรูปดวงตา หรือแม้กระทั่งตู้เย็น

นอกจากนี้ ตอร์นาโตเรยังหยอดลูกเล่นไว้พอสมควร เช่นในฉากที่อิรีนานั่งดูหนังในโรงภาพยนตร์กับแม่บ้านที่เธอตีสนิท อิรีนาพยายามล้วงมือลงไปในกระเป๋าถือของแม่บ้านเพื่อขโมยกุญแจ เสียงจากหนังดังขึ้นมาว่า “หยุดนะ! หัวขโมย”

หรือใบปิดหนังหน้าโรงภาพยนตร์ที่เห็นชัดที่สุดเป็นเรื่อง Oliver Twist (2005) ฉบับของ โรมัน โปลันสกี้ เพื่อนผู้กำกับฯซึ่งแสดงนำในเรื่อง A Pure Formality หนังทริลเลอร์เรื่องแรกของตอร์นาโตเร


อีกจุดเด่นของหนังคือ ดนตรีประกอบของ เอ็นนิโอ มอร์ริโคเน ประพันธกรผู้ยิ่งใหญ่ซึ่งทำสกอร์ให้ตอร์นาโตเรต่อเนื่องมาตั้งแต่ Cinema Paradiso

The Unknown Woman กวาด 5 รางวัลเดวิด ดี โดนาเทลโล หรือรางวัลตุ๊กตาทองของอิตาลี ได้แก่ สาขาภาพยนตร์ยอดเยี่ยม ผู้กำกับฯยอดเยี่ยม นักแสดงนำหญิงคือ คเซนิยา แรพโพพอร์ต ผู้รับบทอิรีนา ดนตรีประกอบของมอร์ริโคเน และสาขากำกับภาพ

ก่อนจะทะลุไปถึงรอบ 9 เรื่องสุดท้ายรางวัลออสการ์หนังภาษาต่างประเทศครั้งล่าสุด

Create Date : 10 พฤศจิกายน 2551
Last Update : 10 พฤศจิกายน 2551 21:03:47 น.		6 comments
Counter : 5226 Pageviews.
Share Tweet