BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : พระประธานสมัยสุโขทัย : วัดศรีบุญเรือง

พระประธานสมัยสุโขทัย : วัดศรีบุญเรือง

สงครามอานามสยามยุทธกินเวลา 14 ปี ซึ่งมีทั้งช่วงที่สงบและรบกัน
และนั่นก่อให้เกิดการสร้างวัดสำคัญโดยเจ้าพระยาบดินทรเดชา
คือวัดเทพลีลาและวัดศรีบุญเรือง สิ่งที่ผมตามหาคือพระประธานสมัยสุโขทัย
แต่เนื่องจากรู้ว่าวัดเทพลีลาปรกติโบสถ์ปิด

การเดินทางในครั้งนี้จึงไปแค่วัดศรีบุญเรือง
ซึ่งเราสามารถนั่งเรือชมเส้นทางทางน้ำของคลองประวัติศาสตร์นี้ได้
โดยใช้บริการเรือคลองแสนแสบที่แบ่งออกเป็น 2 ตอน ช่วงแรกเป็นเรือเล็ก
เริ่มต้นจากท่าผ่านฟ้าลีลาศข้างวัดสระเกศ ผ่านชุมชนบ้านครัวสิ้นสุดท่าประตูน้ำ

จากนั้นจะเปลี่ยนเป็นเรือขนาดใหญ่ซึ่งขึ้นไปได้ถึงวัดศรีบุญเรือง
แต่ท่าทางจะไม่ไหว เนื่องจากความขึ้นชื่อของคลองแสนแสบ
ผมจึงเริ่มต้นจากสถานีรถไฟฟ้าพญาไทของสาย airport rail link
ซึ่งวิ่งคู่ขนานกับคลองแสนแสบผ่านสถานีมักกะสันไปลงที่สถานีรามคำแหง

เพื่อช่วยร่นระยะการเดินทาง โดยมาลงเรือคลองแสนแสบที่ท่าเรือคลองตัน

แล้วเกณฑ์เลกลาวเขมรหัวเมืองให้ขุดคลองคูพระนครด้านตะวันออก
ตั้งแต่วัดเชิงเลนขึ้นมาถึงวัดสะแกไปถึงวัดบางลำภู ออกบรรจบแม่น้ำทั้งสองข้าง
และวัดสะแกนั้นพระราชทานนามใหม่ว่าวัดสระเกศ [...]

แล้วให้ขุดคลองใหญ่เหนือวัดสระเกศ พระราชทานนามว่าคลองมหานาค
ไว้เป็นที่สำหรับประชาชนชาวพระนครลงเรือไปประชุมกัน
เล่นเพลงเล่นสักวาเทศกาลน้ำเหมือนครั้งกรุงเก่า

รัชกาลที่ 1 โปรดให้ขุดคลองมหานาคจากคลองรอบกรุงบริเวณวัดสระเกศ
ไปยังทุ่งนอกพระนครซึ่งไม่ปรากฏว่าขุดถึงไหน แต่อย่างน้อยต้องถึงเขตปทุมวัน
เพราะ พ.ศ. 2328 เมื่อเสร็จศึกสงครามเก้าทัพทรงพระราชทานที่ดิน
ให้แก่ชาวจามอาสาที่ร่วมทัพตั้งบ้านเรือน ในบริเวณที่ปัจจุบันเรียกว่าบ้านครัว

การขุดคลองครั้งต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 3 พระราชพงศาวดารกล่าวว่า

ครั้นมาถึงเดือน ๒ ขึ้น ๔ ค่ำ (พ.ศ. 2380) โปรดเกล้าให้พระยาศรีพิพัฒนรัตนราชโกษา
เป็นแม่กองจ้างจีนขุดคลอง ตั้งแต่หัวหมากไปถึงบางขนาก เป็นทาง ๑,๓๓๗ เส้น
๑๙ วา ๒ ศอก ลึก ๔ ศอก กว้าง ๖ วา ราคาเส้นละ ๗๐ บาท

รวมเป็นเงินทั้งค่าต่อไม้ค่าแก้คลองพระโขนงและค่าขุด รวมเป็นเงิน ๑,๒๐๖ ชั่ง
๑๓ ตำลึง ๒ บาท ๑ สลึงเฟื้อง ขุดอยู่ถึงปีชวดโทศก ศักราช ๑๒๐๒ (พ.ศ. 2383) จึ่งสำเร็จ

แสดงว่าเมื่อเริ่มขุดคลองมหานาคต่อนั้น ปลายคลองคงอยู่บริเวณหัวหมาก
อันอาจจะเป็นที่มาของชื่อบ้านนามเมืองว่า คลองตัน เพราะเดิมคลองนั้นมาสิ้นสุด

วัดศรีบุญเรืองเดิมมีชื่อว่าวัดทำนบ เนื่องจากในสมัยรัชกาลที่ 3 ทรงโปรดเกล้าให้
เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) เป็นแม่ทัพหน้าร่วมกับสมเด็จเจ้าพระยา
บรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) เพื่อเข้าตีกรุงเวียงจันทน์ที่ก่อกบฏเมื่อ พ.ศ. 2371

ระหว่างเดินทัพออกจากพระนคร ได้มาหยุดตั้งทัพครั้งแรกที่บริเวณวัดนี้
และทหารได้รับคำสั่งให้ตั้งค่ายพักและบุกร้างถางพงตลอดจนขุดทำนบกั้นน้ำ
เมื่อทัพเดินทางออกไป ชาวบ้านได้เข้ามาจับจองเป็นที่ทำกิน แล้วได้สร้างวัด
เมื่อปี พ.ศ. 2373 นิมนต์พระสงฆ์ให้มาจำพรรษาจึงได้ตั้งชื่อว่า วัดทำนบ

นั่นคือประวัติวัดจาก Wikipedia แล้วมันจะจริงหรือเปล่า?

โคลงของกรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ที่แต่งไว้คราวไปสงครามเจ้าอนุวงศ์
บอกถึงเส้นทางเดินทัพจากพระนคร ผ่านวัดบพิตรพิมุข สามปลื้ม สามเพ็ง วัดยานนาวา
ดาวคะนอง แล้วพักทัพคืนแรกที่พระโขนง วันที่สอง ผ่านบางงัว บางกะบัว บางนา
แล้วเข้าปากคลองสำโรง ออกแม่น้ำบางปะกง แล้วแล่นเรือทวนน้ำขึ้นไปยังโยธะกา

อันเป็นจุดสบน้ำกับแม่น้ำปราจีนบุรี ซึ่งการเดินทางนี้กินเวลา 4 ถึง 5 วัน
ดังนั้นเมื่อรัชกาลที่ 3 ทรงเห็นว่าสยามจะต้องทำศึกกับญวนและเขมรยืดเยื้อ
จึงโปรดเกล้าให้ขุดคลองแสนแสบเพื่อลัดจากคลองมหานาคตรงไปบางขนาก
เพื่อให้ใช้เวลาน้อยลงในการเดินทาง และได้คลองที่ตรงสะดวกต่อการลำเลียงข้าว

ดังนั้นวัดเทพลีลาและวัดศรีบุญเรืองจึงต้องสร้างหลังจากการขุดคลองแสนแสบ

พ.ศ. 2376 เกิดสงครามภายในระหว่างเมืองไซง่อนกับเมืองเว้
สยามจึงเห็นว่าเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมที่จะทำสงครามกับอันนัม
ด้วยเหตุที่ญวนนั้นมักจะแสดงตนเป็นใหญ่เหนือประเทศราชของสยาม
ดังที่บันทึกในพงศาวดารว่า

ครั้งองค์จันทร์เขมรเป็นกบฏหนีไป ญวนก็รับไว้ อนุเป็นกบฏหนีไป ญวนก็รับไว้
แล้วกลับแต่งขุนนางพาอนุมาตั้งบ้านตั้งเมืองอย่างเก่า ทำเหมือนเมืองเขมรเหมือนกัน
มีแต่คิดเกียจกันเขตต์แดนฝ่ายไทย ข่มขี่ยกตัวขึ้นเป็นดึกวองเด่ ให้องเลโบ
มีหนังสือมาว่า ให้ที่กรุงลงชื่อไปในพระราชสาสน์ว่าพระเจ้ากรุงเวียดนามดึกวองเด่

ฝ่ายที่กรุงเห็นแก่ทางไมตรีก็ทำให้ตามชอบใจ ภายหลังก็ให้เลโบมีหนังสือมาอีกว่า
ให้เอาตราหลวงสำหรับแผ่นดินประทับสำเนาพระราชสาสน์ออกไป
ด้วยยกตัวขึ้นเป็นใหญ่ดังนี้ จะเป็นไมตรีกันไปอย่างไรได้ ...

นอกจากนี้มีตำนานว่าพระประธานของวัดศรีบุญเรืองนั้นลอยน้ำมา
แต่ความจริงแล้วคงเป็นพระพุทธรูปที่เจ้าพระยาบดินทรฯ ได้อัญเชิญมาจากเมืองสุโขทัย
ส่วนเรื่องวัดเทพลีลาได้ชื่อว่ามาจากงมพบพระปางลีลาแบบสุโขทัยก็น่าสงสัย
ว่าคนสมัยไหนกันแน่ที่เริ่มเรียกพระพุทธรูปปางเสด็จลงจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ของสุโขทัย

ว่าพระปางลีลา รวมถึงอีกหนึ่งวัดที่มักไม่มีคนกล่าวถึง เนื่องจากเจ้าพระยาบดินทรฯ
ไม่ได้สร้างแต่ก็มีพระประธานสมัยสุโขทัยเช่นเดียวกัน นั่นก็คือ วัดพระไกรสีห์ (วัดน้อย)
ดังนั้นย่านคลองแสนแสบจึงมีวัดที่มีพระประธานสมัยสุโขทัยรวมกันถึง 3 วัดเลยทีเดียว

Create Date : 25 มกราคม 2564

Last Update : 11 กุมภาพันธ์ 2564 9:01:44 น.

4 comments

Counter : 1787 Pageviews.