เกร็ดความรู้เรื่องบทกลอนไฮกุ อนุสาวรีย์ของบะโชในเมืองโองะกิ จังหวัดกิฟุ รู้สึกว่าเมื่อหลายเดือนก่อน ไปเจอบทกลอน ไฮกุ ที่บล็อกของคุณ กะว่าก๋า  แต่ตัวเราเองไม่ทราบเรื่องความเป็นมา ตำนานหรือประวัติของ ไฮกุ เลยวันนี้มีโอกาสได้เจอประวัติตำนาน ไอกุ อีกครั้ง รู้สึกว่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจเลยนำมาฝากจ้ะ ประวัติไฮกุ ไฮกุมาจากบทกวีดั้งเดิมของญี่ปุ่นที่เรียกว่า ไฮไค (Haikai) หรือ เร็งกุ (Renku) ต่อมาในสมัยเอโดะ ท่านปรมาจารย์ มะสึโอะ บะโช(ค.ศ. 1644-1694) ได้ขัดเกลาและสร้างแบบแผน ซึ่งต่อมาในสมัยเมจิได้มีการเรียกการประพันธ์ในแบบนี้ว่าไฮกุ ปัจจุบันมีชาวญี่ปุ่นที่นิยมแต่งไฮกุถึง 10 ล้านคน และชาวต่างประเทศที่รักการแต่งไฮกุก็เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ แม้กระทั่งในหมู่ชาวไทย ไฮกุ (俳句, haiku) เป็นบทกวีญี่ปุ่น มีบทบาทมากในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ไฮกุเป็นบทกวี โดยที่กวีอื่นมีความยาวมากน้อยต่างกันและมีบังคับสัมผัสตามหลักฉันทลักษณ์ ทำให้บทกวีดังกล่าวไม่เหมาะกับการแสดงออกถึงปรากฏการณ์ทางจิต-วิญญาณและความลึกซึ้งออกมาได้ เนื่องจากบทกวีได้ถูกบังคับยึดติดกับรูปแบบและข้อจำกัดตายตัว แต่บทกวีไฮกุได้ตัดทอนลงให้เหลือเพียงตัวอักษร 3 วรรค ยาว 5-7-5 รวมเป็นตัวอักษรเพียง 17 ตัวเท่านั้น ไฮกุ มีพื้นฐานคือ เรียบง่าย และ ดั้งเดิม จึงไม่ยึดติดกับแบบแผน ไม่มีข้อจำกัด ไหลเรื่อยตามธรรมชาติ สั้นกระชับที่สุด ตรงที่สุด และเป็นไปอย่างฉับพลัน ตามสภาวะสัจจะล้วนๆ เรียบง่ายและตรงความรู้สึก ออกมาจากใจของกวี โดยปราศจากอุปสรรคขวางกั้น แสดงความงาม ความเศร้า ความสงบ ความปิติ ความเก่าแก่ เปลือยเปล่าอยู่ภายใต้แสงแดดอันอบอุ่น ในวินาทีแห่งการสร้างสรรค์สิ่งอัศจรรย์ที่ไฮกุได้ถือกำเนิดขึ้น 「朝顔に釣瓶とられてもらひ水」 อา เจ้าดอกบานเช้า ถังน้ำถูกเถาของเจ้าพัวพัน ฉันวอนขอน้ำน้อยหนึ่งได้ไหม --ชิโย ในครั้งกระนั้นกวีหญิงชิโยมาตักน้ำในบ่อน้ำเธอได้พบว่าที่ตักน้ำได้ถูกเกี่ยวกระหวัดไว้ด้วยเถาของดอกบานเช้า (มอร์นิงกลอรี เธอได้ตะลึงงันด้วยความงามของมันจนลืมนึกถึงงานที่จะต้องทำ เมื่อมีสติ จึงนึกถึงภาระที่ต้องทำขึ้นมาได้ แต่เธอก็ไม่อยากจะไปรบกวนดอกไม้นั้น เธอจึงไปตักน้ำที่บ่อของเพื่อนบ้านแทน 「艸の葉を遊びありけよ露の玉」 เริงรำจากใบหญ้าใบนี้ สู่ใบโน้น หยกหยาดน้ำค้าง --รานเชตสุ บทกวีรานเชตสุแสดงออกถึงความปิติรื่นเริงเบิกบานอย่างแท้จริง เมื่อชีวิตได้รับการหล่อเลี้ยงจากความงาม ย่อมเต็มเปี่ยมด้วยปิติสุข น้ำค้างเป็นตัวแทนของความปิตินี้ ไหลหยดย้อยด้วยลีลาของธรรมชาติ ดั่งการร่ายรำของหยาดน้ำค้าง จากใบหญ้าใบนี้สู่ใบโน้น น้ำค้างที่บริสุทธิสะอาดและประกายแวววับดุจหยกเมื่อต้องแสงอาทิตย์ จิตวิญญาณของกวีไฮกุ ได้ถ่ายทอดอย่างตรงไปตรงมาและมีความเกี่ยวข้องกับลัทธิเต๋าและนิกายเซนอย่างที่สุด รายชื่อนักกวีไฮกุที่สำคัญ มะสึโอะ บะโช (Matsuo Bashō - 松尾芭蕉)มะสึโอะ บะโช มะสึโอะ บะโช [ ญี่ปุ่น : 松尾芭蕉 Matsuo Bashō, พ.ศ. 2187 (ค.ศ. 1644) – 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2237 (ค.ศ. 1694) ] หรือ บะโช เป็นนามแฝงของ มะสึโอะ มุเนะฟุซะ (Matsuo Munefusa) เป็นกวีชาวญี่ปุ่น ผู้ซึ่งได้รับสมญานามเป็นปรมาจารย์ทางด้านบทกวีไฮกุ (Haiku) ในงานกวีที่เขาได้แต่งขึ้นเขียนเพียงชื่อ 芭蕉 (はせを ฮะเซะโอะ) เขาเป็นหนึ่งในกวีที่อยู่ในช่วงยุคสมัยเอะโดะ (edo) บะโช เกิดในอิงะ (Iga) ซึ่งปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดมิเอะ (Mie prefecture) ในตระกูลซามูไร ภายหลังจากการใช้ชีวิตหลายปีภายใต้วิถีชีวิตซามูไร เข้าได้ค้นพบว่าการเป็นนักประพันธ์นั้นเหมาะกับเขามากกว่า เขาจึงได้ละทิ้งวิถีชีวิตซามูไร บะโชได้เริ่มใช้ชีวิตแบบกวีเมื่อได้รับใช้เจ้านายในฐานะซามูไร ในตอนแรกเขาได้ตั้งชื่อตนเองว่า โทะเซ (桃青 Tosei) ตามบทกวีโทะเซ ซึ่งหมายถึงผลพีชเล็ก ๆ (unripe peach) ด้วยบะโชมีความยกย่องนับถือในตัวกวีจีนชื่อหลี่ไป๋ (李白 Lǐ Bó) ซึ่งหมายถึงลูกพลัมสีขาว ในปี ค.ศ. 1666 เมื่อเจ้านายเก่าได้สิ้นชีวิตลง และมีเจ้านายใหม่ซึ่งเป็นพี่น้องของเจ้านายเดิมขึ้นมาปกครอง เขาได้เลือกกลับไปบ้าน แทนที่จะรับตำแหน่งต่อในฐานะซามูไร และย้ายไปเอะโดะในปี ค.ศ. 1675 (ปัจจุบันคือโตเกียว) ต่อมาในปี ค.ศ. 1678 ที่เอะโดะ เขาได้รับตำแหน่งให้เป็นปรมาจารย์ไฮกุ [Haiku master (Sosho)] และเริ่มชีวิตของกวีอาชีพ ในปี ค.ศ. 1680 ได้ย้ายไปยังฟุกุงะวะ (ส่วนหนึ่งของเอะโดะ) และได้เริ่มปลูกต้นบะโช (芭蕉 Bashō ต้นกล้วย) ที่เขาชื่นชอบในบริเวณสวน ภายหลังจากเขาที่ได้ใช้ชื่อตัวเองว่าบะโช ในช่วงชีวิต บะโชได้ออกเดินทางท่องเที่ยวไปหลายแห่ง สถานที่ที่มีชื่อเสียงในประวัติศาสตร์ของญี่ปุ่น และสถานที่ที่ปรากฏในงานประพันธ์ การท่องเที่ยวเหล่านี้มีส่วนสำคัญในงานเขียนของเขา สถานที่บางแห่งได้ส่งเสริมให้มีจินตนาการที่ยิ่งใหญ่ ในการเดินทางบะโชได้พบสานุศิษย์ และสอนพวกเขาด้วยเร็งงะ (連歌 renga) หนังสือที่มีชื่อเสียงที่สุดคือ เส้นทางสายเล็ก ๆ ไปสู่ทางเหนือ (The Narrow Road Through the Deep North, 奥の細道 Oku no Hosomichi) เขียนขึ้นภายหลังจากการเดินทางของบะโชและลูกศิษย์ ซึ่งเริ่มจากเอะโดะในวันที่ 24 มีนาคม ค.ศ. 1689 และพวกเขาเดินทางไปโทโฮะกุและโฮะกุริกุ จากนั้นจึงกลับสู่เอะโดะในปี ค.ศ. 1691 การเดินทางในหนังสือนี้จบลงที่โองะกิและมิโนะ (ปัจจุบันคือจังหวัดกิฟุ) ด้วยบทหนึ่งในไฮกุที่เขาแสดงความหมายโดยนัยว่า จะเดินทางไปศาลเจ้าอิเซะต่อ ภายหลังจากการพักอยู่ที่โองะกิ บะโชเสียชีวิตเพราะโรคภัยไข้เจ็บในช่วงต้นฤดูใบไม้ผลิในปี ค.ศ. 1694 ที่โอซากา ภายในบ้านของลูกศิษย์ที่เขาร่วมเดินทางไปด้วย ก่อนสิ้นใจ บะโชได้เขียนไฮกุสุดท้าย ในการเดินทางฉันป่วย ความฝันวิ่งอยู่รอบกาย ในทุ่งที่ปกคลุมด้วยหญ้าแห้ง Tabini yande Yume ha kareno wo Kake meguru On travel I am sick My dream is running around A field covered with dried grasses บทกวีที่มีชื่อเสียงของบะโช "ในสระเก่า" "furuike ya" ('oh, old pond!') อา ในสระเก่า กบกระโดด ป๋อม! Furuike ya Kawazu tobikomu Mizu no oto Oh, an old pond! A frog jumps in The sound of water เกร็ด เกี่ยวกับ บะโช Bashō (芭蕉) หรือ ต้นกล้วย เนื่องจากสภาพอากาศนั้นหนาวเย็นเกินกว่าที่กล้วยจะมีผลได้ ว่ากันว่า เขาตั้งใจว่าจะสื่อความหมายของบทกวีที่มิอาจมีผล หรือไร้ผล (useless poet) และเนื่องจากบะโชได้ศึกษาเซน เช่นนี้ เป็นไปตามแนวคิดของเซน จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี บล็อกหมวด ความรู้ทั่วไป Education Blog ขอบคุณค่ะ   Create Date : 30 มกราคม 2559 11 comments Last Update : 30 มกราคม 2559 0:48:55 น. Counter : 1679 Pageviews. Share Tweet

เท่าที่ดูๆไฮกุ จะเขียนยากเลย เขียนอะไรก็ได้ ที่พบเห็นหรือรู้สึก เหมือนกะไปคนละเรื่องกันด้วยซ้ำในวรรคเดียวกัน หากว่าคนเขาอ่านแล้ว ไม่ทราบว่าเรากำลังเขียนบทกลอนไฮกุ อยู่คงจพแย่เหมือนกันนะ   โดย: ผมไม่ได้บินคนเดียวสู่โลกฯ (เตยจ๋า ) 30 มกราคม 2559 4:22:47 น.

ไม่รู้จักก็ได้รู้จักที่นี่แหละค่ะ บันทึกการโหวต Blog ในวันนี้ ผู้เขียน Blog หมวดเนื้อหา Blog ได้รับโหวต อาคุงกล่อง Book Blog ดู Blog **mp5** Dharma Blog ดู Blog Opey Education Blog ดู Blog   โดย: ALDI 30 มกราคม 2559 4:28:28 น.

โหวต Education Blog ครับพี่โอพีย์ ผมชอบเขียนไฮกุมาก มันตรงไปตรงมากับความรู้สึกของเราขณะเขียนดีครับ   โดย: กะว่าก๋า 30 มกราคม 2559 6:59:37 น.

ท่าทางเห็นว่า ท่านขุน ต้องมาหัดเขียน ไฮกุ มั่งดีกว่า เพราะว่าปกติเป็นคนไม่เอาไหนเรื่องกลอน แต่สำหรับไฮกุละก้อเข้าทางเลยฮ่า   โดย: ขุนเพชรขุนราม 30 มกราคม 2559 9:13:58 น.

.โหวตหมวด Education Blog แล้วค่ะ ขอบคุณที่แวะไปเยี่ยม   โดย: ป้าเก๋า (ชมพร ) 30 มกราคม 2559 9:46:15 น.

ขอบคุณมากนะคะที่ไปอ่านงานตะพาบและโหวตให้กำลังใจค่ะ ตามมาอ่านประวัติของไฮกุ ขอบคุณมากนะคะเพิ่งทราบเหมือนกันค่ะ โหวตให้เลยค่ะ บันทึกการโหวต Blog ในวันนี้ ผู้เขียน Blog หมวดเนื้อหา Blog ได้รับโหวต Opey Education Blog ดู Blog ระบบจะบันทึกคะแนนโหวต เฉพาะการโหวต 5 ครั้งล่าสุดในแต่ละวันเท่านั้น   โดย: กิ่งฟ้า 30 มกราคม 2559 10:53:44 น.

ขอบคุณสำหรับคะแนนโหวตครับพี่ ภาพในบล็อกผมทั้งหมด แกะสลักจากงาช้างครับ เป็นงานสะสมฝีมือช่างจีนครับ   โดย: กะว่าก๋า 30 มกราคม 2559 15:36:24 น.

อ่านดูแล้วการเขียนกวีไฮกุเหมือนจะง่าย แต่ก็ไม่ง่ายนะคะ เพราะว่า ใช้คำน้อยๆแต่ให้ใด้ความครบก็ไม่ง่ายเลย แต่เด่นตรงเขียนออกมาจากความรู้สึกไม่บังคับสัมผัสนี่ละ   โดย: ที่เห็นและเป็นมา 30 มกราคม 2559 16:59:28 น.

เขียนบ้างเหมือนกัน แต่ก็ไม่ถนัด แนวเขียนปีะเภทกวีนิพนธ์ทุกประเภท แต่ก็ชอบอ่านนะคะ ขอบคุณที่นำมาฝากกันค่ะ Opey Education Blog ดู Blog   โดย: ภาวิดา (คนบ้านป่า ) 30 มกราคม 2559 19:30:30 น.

บันทึกการโหวตเรียบร้อยแล้วค่ะ บันทึกการโหวต Blog ในวันนี้ ผู้เขียน Blog หมวดเนื้อหา Blog ได้รับโหวต กะว่าก๋า Literature Blog ดู Blog Opey Education Blog ดู Blog ระบบจะบันทึกคะแนนโหวต เฉพาะการโหวต 5 ครั้งล่าสุดในแต่ละวันเท่านั้น มีสาระและได้ความรู้เพียบค่าบล๊อกนี้   โดย: mariabamboo 30 มกราคม 2559 21:48:21 น.

บันทึกการโหวตเรียบร้อยแล้วค่ะ บันทึกการโหวต Blog ในวันนี้ ผู้เขียน Blog หมวดเนื้อหา Blog ได้รับโหวต ไวน์กับสายน้ำ Diarist ดู Blog ไอเอิร์ธ Cartoon Blog ดู Blog Opey Education Blog ดู Blog ระบบจะบันทึกคะแนนโหวต เฉพาะการโหวต 5 ครั้งล่าสุดในแต่ละวันเท่านั้น ได้อ่านมาบ้างจากบล๊อกของท่านอื่น ๆ แต่เพิ่งรทราบละเอียดวันนี้นี่เองค่า ขอบคุณนะคะ   โดย: Close To Heaven 30 มกราคม 2559 23:49:41 น.