ชุดเครื่องประหารของเปาบุ้นจิ้น
รัฐบาลจีนได้จำลองขึ้น
และจัดแสดงไว้ที่ศาลไคฟงในปัจจุบัน




"ฆ่าก่อน รายงานทีหลัง" หรือ "ประหารก่อน รายงานทีหลัง" (จีน: 先斬後奏; พินอิน: xiānzhǎnhòuzòu, เซียนฉ่านโฮ้วโจ้ว; อังกฤษ: kill first, report later) เป็นสำนวนจีน ใช้อุปมาอุปไมยถึงการที่ผู้ใต้บังคับบัญชาปฏิบัติหน้าที่ใดให้ลุล่วงไปก่อน แล้วจึงค่อยรายงานผลต่อผู้บังคับบัญชาทีหลัง

ที่มาของสำนวนนี้ ว่ากันไว้สองทาง ทางแรกว่าในสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันออก ในวันที่ขุนนางตงซวน (พินอิน: Dong Xuan) ได้เข้ารับตำแหน่งเป็นผู้ว่าราชการนครลั่วหยาง เมืองหลวงของประเทศจีนในสมัยนั้น

เขาพบว่ามีคดีหนึ่งค้างอยู่ในศาล ซึ่งที่ผ่านมาไม่มีทางจะลุล่วงได้ โดยคดีมีว่าข้าราชบริพารคนหนึ่งของพระราชธิดาหูหยาง เป็นคนหยาบช้าและได้กระทำฆาตกรรมขึ้น แต่ไม่มีผู้ได้กล้าลงโทษเพราะเกรงพระทัยและอิทธิพลของพระราชธิดา

ขุนนางตงซวนนั้นเป็นคนใจซื่อมือสะอาด ไม่เกรงกลัวอิทธิพลของผู้ใด จึงสั่งให้ตำรวจไปจับกุมข้าราชบริพารผู้นั้น ขณะที่โดยเสด็จพระราชธิดา และสั่งลงโทษประหารชีวิตทันที พระราชธิดาพิโรธ เสด็จไปกราบบังคมทูลพระกรุณา ขอให้มีรับสั่งประหารขุนนางตงซวน

ขุนนางตงซวนได้เข้าเฝ้าและกราบบังคมทูลรายงานเกี่ยวกับคดี ซึ่งเมื่อสมเด็จพระจักรพรรดิได้ทรงสดับแล้ว เห็นว่าการกระทำของขุนนางตงซวนมิได้เป็นผิดเป็นโทษแต่อย่างใด ก็มิได้ทรงเอาโทษ เป็นที่มาของสำนวนว่า "ฆ่าก่อน รายงานทีหลัง"

อีกทางหนึ่งเกี่ยวข้องกับเปาบุ้นจิ้นในสมัยราชวงศ์ซ่ง ซึ่งมีที่มาจากวรรณกรรมจีนเกี่ยวกับขุนนางเปา เรื่อง "เจ็ดผู้กล้าห้าผู้ทรงธรรม" โดยกล่าวว่า ขุนนางเปาได้รับพระราชทานชุดเครื่องประหารจากสมเด็จพระจักรพรรดิ ประกอบด้วย

เครื่องประหารหัวสุนัข (เจ็ดผู้กล้าห้าผู้ทรงธรรม ฉบับภาษาไทย เรียก "มีดตัดหัวสุนัข") - สำหรับประหารนักโทษที่เป็นสามัญชน

เครื่องประหารหัวพยัคฆ์ (เจ็ดผู้กล้าห้าผู้ทรงธรรม ฉบับภาษาไทย เรียก "มีดบั่นศีรษะพยัคฆ์") - สำหรับประหารนักโทษที่เป็นข้าราชการ และ

เครื่องประหารหัวมังกร (เจ็ดผู้กล้าห้าผู้ทรงธรรม ฉบับภาษาไทย เรียก "มีดปลิดเศียรมังกร") - สำหรับประหารนักโทษที่เป็นพระราชวงศ์

โดยทรงให้ขุนนางเปามีอาญาสิทธิ์ คือ สิทธิที่จะใช้เครื่องประหารทั้งสามประหารผู้กระทำผิดได้ทันที โดยไม่ต้องขอพระราชทานพระราชานุญาตก่อนตามธรรมเนียมปฏิบัติ

แต่เมื่อสั่งประหารผู้ใดแล้ว ให้ทูลถวายรายงานคดีด้วย ในวรรณกรรมอีกชุดหนึ่งก็ว่าอาญาสิทธิ์ดังกล่าวของขุนนางเปานั้น ได้มาจากการที่ได้รับพระราชทานกระบี่อาญาสิทธิ์ ทั้งนี้ เป็นที่มาอีกแห่งหนึ่งของสำนวนว่า "ฆ่าก่อน รายงานทีหลัง"


ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี


วุธวารวรสวัสดิ์ สิริมนัสภิรมย์ปรีดิ์ค่ะ