ศึกผาแดง (อังกฤษ: Battle of Red Cliffs; จีนตัวเต็ม: 赤壁之戰; จีนตัวย่อ: 赤壁之战; พินอิน: Chì bì zhī zhàn) หรือ ศึกเซ็กเพ็ก (Battle of Chìbì) หรือ ศึกเปี๊ยะเชียะ หรือ ศึกชื่อปี้

เป็นสงครามที่มีความสำคัญที่สุดสงครามหนึ่ง ในยุคปลายราชวงศ์ฮั่นในรัชสมัยของพระเจ้าฮั่นเหี้ยนเต้ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของยุคสามก๊กในประเทศจีนในเวลาต่อมา

ศึกผาแดงนี้เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 751 โดยฝั่งหนึ่งเป็นกองทัพพันธมิตรของเล่าปี่ และซุนกวนทางตอนใต้ และอีกฝั่งคือทัพของโจโฉทางตอนเหนือ
ซุนกวนและเล่าปี่นั้นได้ชัยชนะเหนือโจโฉ ทำให้ความพยายามในการยึดดินแดนทางใต้ของโจโฉต้องล้มเหลวลง โดยจุดแตกหักเกิดขึ้น ณ ตำบลที่เรียกว่า "เซ็กเพ็ก" ริมแม่น้ำแยงซีเกียง

ศึกผาแดงนี้ นับว่าเป็นศึกที่มีชื่อเสียงมากที่สุด ในสามก๊กและประวัติศาสตร์จีนก็ว่าได้

ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ของศึกผาแดง ยังคงเป็นที่ถกเถียงมาจนถึงปัจจุบัน แม้แต่สถานที่รบยังกำหนดชี้ชัดลงไปไม่ได้ โดยคาดว่าจะอยู่ทางฝั่งใต้ของแม่น้ำแยงซี บางแห่งแถบทางตะวันออกเฉียงใต้ของเมืองอู่ฮั่นในปัจจุบัน


เบื้องหลังในวรรณคดี

เล่าปี่ต้องทิ้งเมืองซินเอี๋ยและอ้วนเสีย อพยพราษฎรจำนวนมาก เพื่อหนีการตามล่าจากโจโฉ ไปอยู่ที่เมืองแฮเค้าของเล่ากี๋

จากนั้นจึงส่งขงเบ้ง ไปเป็นทูตเจรจาขอให้ซุนกวน ร่วมกันต้านโจโฉ ขณะที่โจโฉสามารถยึดเกงจิ๋ว ที่เดิมเป็นของเล่าเปียวได้สำเร็จ เพราะชัวมอคิดทรยศยอมยกเมืองให้โจโฉ

ซึ่งภายหลังโจโฉก็สั่งสังหารเล่าจ๋องและชัวฮูหยินเสีย และประหารชัวมอและเตียวอุ๋น ตามแผนของจิวยี่ แม่ทัพใหญ่ฝ่ายง่อก๊ก

ฝ่ายขงเบ้งเมื่อไปถึงกังตั๋ง ต้องเผชิญกับที่ปรึกษาของซุนกวนหลายคนรุมถล่มด้วยวาจา แต่สามารถโต้กลับไปได้ทุกคน

ในที่สุดซุนกวนและจิวยี่ ก็ตัดสินใจรบกับโจโฉ เพราะถูกขงเบ้งยั่วจนเกิดโทสะ ทั้ง 2 ทัพตั้งทัพคอยประจัญบานกัน ตลอดเวลาที่ขงเบ้งอยู่ที่นี่ จิวยี่พยายามหาทุกวิถีทาง ที่จะหาเรื่องสังหารขงเบ้งให้ได้

แต่ขงเบ้งก็สามารถเอาตัวรอดไปได้ทุกครั้ง เช่น สั่งเกณฑ์ขงเบ้งให้ทำลูกธนูแสนดอกให้เสร็จภายใน 10 วัน แต่ขงเบ้งขอเวลาแค่ 3 วัน โดยการใช้เรือเบาบรรทุกหุ่นฟางแล่นไปหาฝ่ายโจโฉ ในยามดึกหลังเที่ยงคืนขณะที่หมอกลงจัด

ทหารฝ่ายโจโฉจึงระดมยิงธนูเข้าใส่ แต่ก็ติดกับหุ่นฟาง ลูกธนูแสนดอกจึงได้โดยไม่ต้องออกแรงอะไร

และอีกครั้งเมื่อจิวยี่ต้องการลมสลาตันเพื่อเผาทัพเรือโจโฉ ที่ถูกผูกเป็นแพเดียวกันด้วยอุบายของบังทอง แต่เนื่องจากเป็นฤดูหนาวไม่มีลมสลาตัน จิวยี่เครียดกับเรื่องนี้จนกระอักเลือดล้มป่วยลง

ขงเบ้งจึงทำพิธีเรียกลมขึ้น ในที่สุดเมื่อถึงวันที่ต้องแตกหัก ตรงกับวันแรม 5 ค่ำ เดือนอ้าย (ตรงกับวันที่ 10 เดือน 10 ตามปฏิทินจีน) ลมสลาตันก็มา

ในที่สุดก็สามารถเผากองทัพของโจโฉให้ราบคาบได้ โจโฉต้องหลบหนีไปอย่างทุลักทุเลเกือบเอาชีวิตไม่รอด และขงเบ้งก็ได้ให้กวนอูดักพบโจโฉเป็นด่านสุดท้าย เพื่อที่จะให้กวนอูไว้ชีวิตโจโฉ เพื่อล้างบุญคุณที่เคยมีต่อกันในอดีตด้วย

หลังจากเสร็จสิ้นศึกนี้ ทัพซุนเล่านั้นได้ยึดดินแดนเกงจิ๋วเกือบทั้งหมด โดยทัพจิวยี่ สามารถเอาชนะโจหยินยึดเมืองกังเหลงได้ ส่วนเล่าปี่นั้นได้ยึดครองดินแดนเกงจิ๋วใต้ทั้งหมด


การบันทึกในพงศาวดาร

กลอุบายใช้ไฟของอุยกายทำให้ทัพโจโฉพ่ายแพ้ย่อยยับ หลังจากนั้นจิวยี่และเล่าปี่ก็ไล่ตามโจมตีทัพโจโฉที่แตกพ่ายไป และฝ่ายเล่าปี่ก็แยกทัพไปยึดหัวเมืองเกงจิ๋วใต้ ส่วนจิวยี่นั้นทำสงครามกับโจหยินอยู่อีกเกือบปี ก็สามารถยึดเกงจิ๋วเหนือได้เกือบทั้งหมด

แต่โจโฉเองไม่ยอมรับผลแพ้ในการศึกครั้งนี้ เขียนจดหมายถึงซุนกวนอ้างว่าเขาไม่ได้แพ้จิวยี่ แต่เพราะโรคระบาดทำให้ต้องเป็นฝ่ายเผาทัพเรือตัวเอง


ศึกผาแดงในวัฒนธรรมอื่น

ศึกผาแดง ยังมีการจัดทำในรูปแบบต่างๆ อีกมากมายเช่น

สามก๊ก โจโฉแตกทัพเรือ (Red Cliff) ภาพยนตร์ฟอร์มยักษ์ที่สร้างจากเรื่องสามก๊ก ตอน ศึกผาแดง

ชิบิ ศึกษาแดง เกมออนไลน์ที่มีโครงเรื่อง


ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี


สิริสวัสดิ์ศุกรวาร สิริมานปรีดิ์เกษมนะคะ