กองกำลังญี่ปุ่นในสงคราม





เส้นทางการเดินทัพหลักในสงคราม




สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง (1 สิงหาคม ค.ศ. 1894 - 17 เมษายน ค.ศ. 1895; จีนตัวเต็ม: 中日甲午戰爭; จีนตัวย่อ: 中日甲午战争; พินอิน: Zhōngrì Jiǎwǔ Zhànzhēng จงรื่อ เจี๋ยหวู่ จ้านเจิง; ญี่ปุ่น: 日清戦争 โรมะจิ: Nisshin Sensō นิสชิน เซ็นโซ)

เป็นการสู้รบกันระหว่างราชวงศ์ชิงของจีน กับจักรพรรดิเมจิแห่งญี่ปุ่น เพื่อครอบครองคาบสมุทรเกาหลี สงครามคราวนี้เป็นเครื่องบ่งชี้ถึงความอ่อนแอของราชวงศ์ชิง

และการประสบผลสำเร็จของญี่ปุ่นที่พัฒนาชาติ ให้ทันสมัยตามแบบชาติตะวันตก ซึ่งเริ่มมาตั้งแต่จักรพรรดิเมจิขึ้นครองราชย์ ส่งผลให้อิทธิพลของราชวงศ์ชิงเสื่อมถอยลง จนนำไปสู่การปฏิวัติในปี ค.ศ. 1911


เบื้องหลังและสาเหตุ

ญี่ปุ่นต้องการขยายดินแดนของตน มายังแผ่นดินใหญ่ของเอเชียตะวันออก มาตั้งแต่สมัยโชกุน โทโยโตมิ ฮิเดโยชิ (ปลายศตวรรษที่ 16) ญี่ปุ่นเข้ารุกรานเกาหลีในระหว่างปี 1592-1598 แต่ไม่สามารถยึดครองเกาหลีได้หลังจากนั้นสองศตวรรษผ่านไป ยุคของรัฐบาลโชกุนโทะกุงะวะ ที่เอโดะ เสื่อมถอยลง

เมื่อญี่ปุ่นถูกนายพลเรือ เพอร์รี่ ยกกองเรือปิดอ่าว บังคับให้ญี่ปุ่นเปิดประเทศในปี ค.ศ. 1853 เปิดตลาดทำการค้ากับ สหรัฐอเมริกาในปี ค.ศ.1854 และมาสิ้นสุดลงเมื่อจักรพรรดิเมจิ ขึ้นครองราชย์ ต่อจากสมเด็จพระจักรพรรดิโคเม ที่สวรรคตในปี ค.ศ .1867

สมเด็จพระจักรพรรดิองค์ใหม่ ทรงนำญี่ปุ่นไปสู่ความทันสมัยในแบบชาติอุตสาหกรรมตะวันตก มีการส่งนักเรียนไปศึกษาในชาติยุโรปตะวันตก เพื่อให้นำวิชาความรู้กลับมาพัฒนาญี่ปุ่นให้เจริญทัดเทียมกับมหาอำนาจตะวันตก


ความขัดแย้งเหนือคาบสมุทรเกาหลี

ในฐานะประเทศที่เพิ่งพัฒนาใหม่ ญี่ปุ่นหันไปมองเกาหลี (ราชวงศ์โชซอน) ซึ่งถือเป็นจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญของญี่ปุ่น ในด้านความมั่นคง เพราะเกาหลีอยู่ใกล้ชิดกับญี่ปุ่น ถือเป็นจุดที่ชาติอื่นสามารถเข้ามาโจมตีญี่ปุ่นได้ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่อำนาจของราชวงศ์ชิงกำลังเสื่อมถอยลงทุกขณะ

ญี่ปุ่นจึงหวังที่จะส่งทหารเข้าควบคุมคาบสมุทรเกาหลีก่อน เพื่อเป็นหลักประกันความมั่นคง นอกจากนั้นยังมีแหล่งแร่เหล็กและถ่านหินของเกาหลี ที่สามารถสร้างเสริมความเป็นชาติอุตสาหกรรมของญี่ปุ่นในอนาคต

ในอดีต เกาหลีเป็นประเทศราชของจีนมาอย่างยาวนาน จนมาถึงสมัยราชวงศ์ชิง ความเสื่อมถอยของราชวงศ์ชิงมีผลกระทบมาถึงเหล่าเสนาบดีของราชวงศ์โชซอง ซึ่งครองราชย์มายาวนานตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 14 ซึ่งเดิมเคยติดต่อค้าขายและมีสัมพันธ์อันดีกับราชสำนักของจีน

แต่เมื่ออิทธิพลของจีนกำลังถดถอย โดยมีอิทธิพลของญี่ปุ่นกำลังฉายแสงรุ่งโรจน์ เหล่าขุนนางเสนาบดีเหล่านี้ จึงคิดตีจากราชสำนักจีนไปสร้างสัมพันธ์ใหม่กับญี่ปุ่นและชาติตะวันตก หลังจีนพ่ายแพ้ชาติตะวันตกในสงครามฝิ่น และสงครามจีน-ฝรั่งเศส

ยิ่งทำให้ประจักษ์ชัดเจนว่า จีนไม่สามารถต่อต้านอิทธิพลของชาติตะวันตกได้เลย ญี่ปุ่นเองซึ่งมองจุดนี้เช่นกัน จึงถือโอกาสแผ่อิทธิพลของตนเข้าครอบงำคาบสมุทรเกาหลี

วันที่ 26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1876 หลังเหตุการณ์ปะทะกันระหว่างพวกชาตินิยมเกาหลีกับญี่ปุ่น ญี่ปุ่นบีบให้เกาหลีต้องลงนามใน สนธิสัญญากังฮวา (Treaty of Ganghwa) ที่ให้เกาหลีต้องเปิดตลาดการค้าให้ญี่ปุ่นและชาติอื่นซึ่งเท่ากับว่าเป็นการประกาศให้นานาชาติรับรู้ว่าเกาหลีเป็นอิสระจากจีน


Gapsin Coup

ในปี ค.ศ. 1884 พวกนิยมญี่ปุ่นก็พยายามก่อการปฏิวัติ ล้มล้างรัฐบาลเกาหลีสายอนุรักษ์ที่นิยมจีน จีนเข้าแทรกแซงโดยหยวนซีไข ส่งทหารจีนเข้ามาช่วยปราบปรามกลุ่มกบฏครั้งนี้อย่างรุนแรง การปราบปรามนี้ไม่เพียงแต่พวกกบฏชาวเกาหลีเท่านั้นที่ได้รับผลกระทบ

แต่ยังทำให้สถานทูตญี่ปุ่นเกิดเพลิงไหม้ เจ้าหน้าที่และพลเรือนญี่ปุ่นเสียชีวิตไปหลายคน เป็นเหตุให้ความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่นกับจีนเกิดความร้าวฉาน ทั้งสองฝ่ายต้องประชุมหารือกันที่เทียนจินในปี ค.ศ.1885 และมีข้อตกลงร่วมกันว่า

ต้องถอนกองกำลังของทั้งสองฝ่ายออกจากเกาหลีพร้อมๆ กัน
ห้ามส่งที่ปรึกษาทางทหารไปฝึกหัดทหารเกาหลี
ห้ามฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งส่งทหารไปยังเกาหลีโดยไม่แจ้งให้อีกฝ่ายทราบก่อนล่วงหน้า

อย่างไรก็ตาม ญี่ปุ่นยังคงกล่าวหาว่า ทางการจีนพยายามลักลอบสร้างอิทธิพลครอบงำเกาหลี


ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี


วุธวารสิริสวัสดิ์ มนัสโชติโชนฉายฉานนะคะ