วิปัสสนาญาณ-ปัญญาญาณ...ต้นทางของอริยมรรค โดยพระอาจารย์ทูล ขิปปปัญโญ (2)
การภาวนาปฎิบัติ กว่าจะเข้าถึงวิปัสนาญาณได้นั้นไม่ใช่เป็นของง่ายเลยเพราะวิปัสสนาญาณนั้นเป็นต้นทางของอริยมรรค เมื่อท่านผู้ใดทำให้วิปัสสนาญาณเกิดขึ้นได้แล้ว เรียกว่า นิยตมรรค คือ เส้นทางที่ตรงและเป็นเส้นทางที่แน่นอนไม่มีทางแยกอื่นใดที่จะทำให้เกิดความลังเลสงสัย และไม่มีทางอื่นอันจะทำให้เกิดความหลง เพราะเส้นทางนี้จะตรงเข้าสู่พระนิพพานโดยตรง เมื่อวิปัสสนาญาณได้เกิดขึ้นกับท่านผู้ใดแล้ว ท่านผู้นั้นจะรู้ตัวทันทีว่า ปัญญาญาณเราได้เกิดขึ้นแล้ว การภาวนาปฏิบัติก็ไม่ต้องไปหาถามใครอีกต่อไปว่าผิดหรือถูก เพราะตัวเองจะรู้ทั้งหมดแล้ว โอกาสที่จะไปถามคนอื่นนั้นไม่มี เหมือนกับ บัณฑิตสามเณรผู้เป็นลูกศิษย์ของพระสารีบุตร เมื่อเข้าไปบิณฑบาตกับอาจารย์ ไปเห็นชาวนาเอาน้ำเข้านา ก็ถามอาจารย์ว่าเขาทำอะไร อาจารย์บอกว่าเขากั้นดินเอาน้ำเข้านา เขาต้องการจะให้น้ำไหลไปทางไหน เขาก็กั้นดินเอาไว้ น้ำก็จะไหลไปในทางที่ต้องการ เมื่อสามเณรได้ฟังดังนั้น ก็ดำริพิจารณาว่า น้ำไม่มีหัวใจไหลไปตามธรรมชาติ และไหลไปในทางที่ต่ำอยู่ตลอดเวลา คนที่มีปัญญาที่ฉลาดก็สามารถกั้นเอาน้ำไปใช้ประโยชน์ในการทำนาในพื้นที่สูงได้ โอปนยิโก สามเณรก็น้อมเอาชาวนากับน้ำที่ไหลไปนั้นเข้ามาหาตัวเองว่าใจเราก็ชอบคิดไปในทางที่ต่ำอยู่เสมอ ถ้าปล่อยให้คิดไปอย่างนี้ก็ไม่มีประโยชน์กับตัวเราเลย มิหนำซ้ำยังจะเป็นโทษให้แก่เราผู้ปล่อยใจไปตามอารมณ์อย่างแน่นอน สามเณรเดินตามหลังอาจารย์ไปด้วยคิดพิจารณาไปด้วย ไปถึงอีกแห่งหนึ่งก็เห็นนายพรานเขากำลังดัดลูกศร ก็ได้ถามอาจารย์ว่า ท่านอาจารย์ครับ คนเหล่านั้นเขาทำอะไรอาจารย์ก็บอกว่า คนเหล่านั้นเป็นนายพราน เขากำลังดัดลูกศรให้ตรง สามเณรก็ถามต่อไปว่า เขาดัดลูกศรให้มันตรงเพื่ออะไร อาจารย์ตอบว่าถ้าลูกศรดัคให้ตรงแล้วเขาก็จะเอาไปยิงสัตว์ และยิงถูกเป้าหมายตามที่เขาต้องการ ถ้าลูกศรไม่ตรงถึงจะยิงสัตว์หรือยิงอะไรก็ตาม ก็จะไม่ถูกตามเป้าหมายนั้นเลย เมื่อสามเณรได้ฟังดังนั้นก็ โอปนยิโก น้อมเข้ามาหาตัวเอง พิจารณาด้วยปัญญาทันที เกิดความฉลาดขึ้นที่ใจ จึงได้พูดกับอาจารย์ว่า ท่านอาจารย์ครับ นิมนต์ท่านอาจารย์ไปบินฑบาตองค์เดียวเถิด กระผมจะกลับวัด ถ้าท่านอาจารย์ได้อาหารขอได้เอามาฝากกระผมด้วย จากนั้นสามเณรก็กลับวัด แล้วขึ้นสู่บนกุฏิเข้าที่นั่งภาวนาอย่างกล้าหาญทีเดียวเมื่อท่านได้ฟังได้อ่านมาถึงจุดนี้แล้ว ท่านคิดว่าสามเณรจะนั่งภาวนาอย่างไรต้องตอบว่า สามเณรคงรีบไปนั่งสมาธิภาวนาทำใจให้มีความสงบใช่ใหม รับรองว่าท่านต้องตอบอย่างนี้ด้วยกันทั้งนั้น เพราะขณะนี้นักภาวนามักจะเข้าใจและทำกันจนเป็นนิสัย เพราะเข้าใจว่าการนั่งภาวนาก็คือ การนั่งทำความสงบในสมาธินั้นเองที่จริงแล้วสามเณรนั่งภาวนานั้น มิใช่นั่งสมาธิภาวนาตามความเข้าใจของเราแต่นั่งเจริญวิปัสสนาภาวนาต่างหากเล่า นั้นคือ สามเณรได้ข้อมูลจากชาวนาที่กำลังเอาน้ำเข้านา และไปเห็นนายพรานกำลังดัดลูกศรที่จะไปยิงสัตว์ เมื่อนั่งได้ที่แล้วก็ โอปนยิโก น้อมเอาเรื่องของชาวนาเอาน้ำเข้ามาเป็นอุบาย ละน้อมเอาเรื่องของนายพรานดัดลูกศรมาเป็นข้อมูลในการใช้ปัญญาพิจารณา เอาอุบายเหตุภายนอกเข้ามาประกอบเปรียบ
เทียบเหตุภายในคือ กายและใจ ให้เป็นไปตามหลักความเป็นจริงที่เพียบพร้อมด้วยเหตุด้วยผล สามเณรพิจารณาในเรื่องนี้อย่างไร จะไม่เขียนไว้ให้อ่านหรอกนะ ขอให้เราได้ใช้ปัญญาของตัวเอง ถ้าเราพบเหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้น เราจะใช้ปัญญาพิจารณาเปรียบเทียบได้อย่างไร ให้ทดสอบดูปัญญาเราก็แล้วกัน ในช่วงนั้น สามเณรภาวนาอย่างหนักทีเดียว แต่ก็ยังไม่ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ฝ่ายพระสารีบุตรได้หางปลาตะเพียนและอาหารอย่างอื่นๆ แล้ว ก็นึกถึงสามเณรว่าขณะนี้สามเณรคงจะหิวอาหาร และนั่งรอเราอยู่ที่กุฏิแล้ว จึงรีบเอาอาหารไปให้สามเณร
ขณะนั้นพระพุทธเจ้า มีพระญาณอันรอบรู้ในเรื่องของสามเณรนี้อยู่แล้ว พระองค์ทรงดำริว่า ถ้าเราไม่ไปกันพระสารีบุตรเอาไว้ก่อน พระสารีบุตรก็จะไปเรียกสามเณรมาฉันอาหารซึ่งจะไปทำลายวิถีจิตของสามเณรผู้กำลังจะบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์นี้อย่างแน่นอน จากนั้นพระพุทธเจ้าจึงได้มาปรากฏพระองค์อยู่ในเส้นทางของพระสารีบุตรที่กำลังเดินมา เมื่อสารีบุตรเห็นพระพุทธเจ้าแล้วก็เข้าไปกราบไหว้ด้วยความเคารพเป็นอย่างยิ่ง จากนั้น พระพุทธเจ้าก็มีอุบายธรรมต่างๆ สนทนากับพระสารีบุตรเพื่อถ่วงเวลาเอาไว้ เพราะขณะสามเณรยังไม่ได้บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ เมื่อสามเณรบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์แล้ว พระพุทธเจ้าก็ปล่อยให้พระสารีบุตรนำอาหารมาให้สามเณรทันที.
ผู้ติดตามบล็อก : 50 คน [
