ชื่ออื่น ๆ : คนทีสอขาว (ตามตำราไทย) , คนทีสอขาว (ภาคเหนือ) ผีเสื้อน้อย,ดอกสมุทร (เชียงใหม่) , คุนตีสอ ( สตูล ) , ดินสอ (กลาง) , ผีเสี้อ (เลย) , มูดเพิ่ง (ตาก) ,สีสอ (ประจวบคีรีขันธ์)
ชื่อสามัญ : Tree Leaved Chaste Tree, Indian Privet, Indian Wild Pepper
ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Vitex trifolia Linn.
วงศ์ : VERBENACEAE
ลักษณะทั่วๆไป
- ต้น : เป็นพรรณไม้พุ่มขนาดกลาง ลำต้นมีความสูงที่สุดประมาณ 6 เมตร ผิวของลำต้นจะเป็นสีเทา ๆ และ จะกระด่างเป็นสีดำขาว และเขียว
- ใบ : ฟื้นหน้าใบจะเป็นสีเขียว ตรงท้องใบจะเป็นสีนวลขาว และลักษณะใบนั้นดอนโคนใบเรียวเล็ก ตรงปลายใบของมันจะกว้าง และปลายสุดจะแหลม ใบจะมีขนาดเท่าหัวแม่มือหรือจะเล็กกว่า
- ดอก : จะออกดอกเป็นช่อตรงปลายกิ่ง มีลักษณะคล้ายดอกอังกาบหนู
- ผล : จะเป็นลักษณะกลมแห้ง
การขยายพันธุ์ : โดยการตอนกิ่ง
ส่วนที่ใช้ : ใบ ดอก ผล ราก เปลือก เมล็ด ใช้เป็นยา
สรรพคุณ :
- ใบ ในใบสดจะมีน้ำมันหอมระเหยประมาณ 0.11-0.28% จะประกอบด้วย I-d-pinene, camphene, Terpinyl acetate, diterpene alcohol และพวกชันนอกจากนี้ยังใช้ตั้งตรีสมุฎฐานให้เป็นปกติ ใช้รักษา และใช้ฆ่าพยาธิ รักษาอาการสาบคายในกาย รักษาโรคหืดไอ
- ดอก ใช้รักษาอาการใช้อการไข้ซึ่งบังเกิดแต่ในทรวงและรักษาพยาธิ
- ผล ใช้รักษาพยาธิและรักษาอาการไข้ในครรภ์รักษา กระพี้ รักษาอาการคลื่นเหียนอาเจียน ไส้ รักษา ระดูสตรีและรู้ตั้งโลหิต
- ราก ใช้รักษาอาการไข้ซึ่งมีอาการอันกระทำให้ร้อน
- เปลือก ใช้รักษาอาการไข้ซึ่งมีอาการกระทำให้เย็น รักษาอาการคลื่นเหียน รักษาหญิงระดูพิการและตั้ง โลหิต
- เมล็ด ใช้ระงับอาการปวดทำให้สงบได้ นอกจากนี้ในเมล็ดยังมีสารจำพวก acetic acid , malic acia , acid resin และน้ำมันระเหย จะประกอบด้วย 55% camphene 20% , limonene และ pinene
อ้างอิง : พจนานุกรม สมุนไพรไทย ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม
ขอบคุณข้อมูลจาก samunpri.com