มัทนะพาธา ตำนานดอกกุหลาบ

พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

บางช่วงบางตอนที่ชอบ คัดมาจากตอนที่มัทนาถูกมนตร์สะกดของมายาวินตรัสตอบคำท้าวสุเทษณ์ราวละเมอ เป็นลักษณะการใช้คำประพันธ์ประเภท วสันตะดิลกฉันท์ 14

สุเทษณ์ :  อ้าโฉมวิไลยะสุปริยา................มะทะนาสุรางค์ศรี

                  พี่รักและกอบอภิระตี.................บมิเว้นสิเน่ห์หนัก

                  บอกหน่อยเถอะว่าดะรุณิเจ้า....ก็จะยอมสมัครรัก

มัทนา :      ตูข้าสมัครฤมิสมัคร....................ก็มิขัดจะคล้อยตาม

สุเทษณ์ :   จริงฤานะเจ้าสุมะทะนา..............วจะเจ้าแถลงความ ?

มัทนา:        ข้าขอแถลงวะจะนะตาม............สุรเทวะโปรดปราน

สุเทษณ์:     รักจริงมิจริงฤก็ไฉน.....................อรไทบ่แจ้งการ ?

มัทนา :        รักจริงมิจริงก็สุระชาญ...............ชยะโปรดสถานใด ?

สุเทษณ์ :     พี่รักและหวังวธุจะรัก..................และบทอดบทิ้งไป

มัทนา :         พระรักสมัครณพระหทัย............ฤจะทอดจะทิ้งเสีย ?

สุเทษณ์ :      ความรักละเหี่ยอุระระทด...........เพราะมิอาจจะคลอเคลีย

มัทนา :          ความรักระทดอุระละเหี่ย...........ฤจะหายเพราะเคลียคลอ ?

สุเทษณ์ :      โอ้โอ๋กระไรนะมะทะนา................บมิตอบพะจีพอ ?

มัทนา :          โอ้โอ๋กระไรอะมระง้อ...................มะทะนามิพอดี !

สุเทษณ์ :       เสียแรงสุเทษณ์นะประดิพัทธ์....มะทะนาบเปรมปรีย์.

มัทนา :           แม้ข้าบเปรมปริยะฉะนี้...............ผิจะโปรดก็เสียแรง

สุเทษณ์ :        โอ้รูปวิไลยะศุภะเลิศ...................บมิควรจะใจแขง.

มัทนา :            โอ้รูปวิไลยะมละแรง...................ละก็จำจะแขงใจ.

(สุเทษณ์จ้องดูนาง, แต่นางยังคงตาลอยไม่จับตาอยู่สุเทษณ์ออกฉงน, จึงลองพูดไปอีก.)

สุเทษณ์ :          หากพี่จะกอดวธุและจุม- ..........พิตะเจ้าจะว่าไร ?

มัทนา :              ข้าบาทจะขัดฤก็มิได้..................ผิพระองค์จะทรงปอง

สุเทษณ์ :          ว่าแต่จะเต็มฤดิฤหาก................ดนุกอดและจูบน้อง ?

มัทนา :               เต็มใจมิเต็มดนุก็ต้อง.................ปฏิบัติระเบียบดี.

เรื่องย่อ...

จอมเทพสุเทษณ์เป็นทุกข์อยู่ด้วยความรักที่มีต่อนางเทพธิดามัทนาจิตระรถผู้เป็นสารถีคู่บารมีเที่ยวได้เสาะหาวาดรูปนางงามผู้เลอโฉมทั้งสามภพมาให้องค์สุเทษณ์ยลแต่จอมเทพก็ไม่ปรารถนาผู้ใดเลยคงมีแต่ความปรารถนาเพียงนางมัทนาเท่านั้นสุดท้ายจิตระรถได้พามายาวินวิทยาธรมาเข้าเฝ้ามายาวินได้ใช้เวทมนตร์เรียกมัทนามาหาและด้วยเวทมนตร์นั่นเองที่ให้มัทนาทูลตอบความองค์สุเทษณ์แต่องค์สุเทษณ์ก็ไม่พอใจเพราะคำตอบของนางราวคนละเมอไม่ได้สติจึงสั่งให้มายาวินคลายมนตร์ให้นางเมื่อมัทนารู้สึกตัวองค์สุเทษณ์ก็เกี้ยวพาและรำพันรักต่อนางแต่นางก็ปฎิเสธความรักนั้นทำให้จอมเทพโกรธจึงสาปให้นางลงมายังโลกมนุษย์เกิดเป็นดอกกุหลาบซึ่งงามทั้งสีและมีกลิ่นหอมกุหลาบนี้เป็นดอกไม้ที่มีเฉพาะบนสวรรค์เท่านั้นเมื่อลงมาเกิดบนโลกมนุษย์แล้วมัทนาจะคืนร่างเป็นคนได้เฉพาะวันเพ็ญของแต่ละเดือนและคงรูปเป็นคนได้1วันกับ 1คืน จนกว่านางจะรู้จักความรักและเมื่อนั้นนางจะเป็นคนตลอดไปแต่นางจะได้รับความทุกข์ทรมานจากความรักจนมิอาจจะมีชีวิตอยู่ได้ต่อเมื่ออ้อนวอนขอความช่วยเหลือจากองค์สุเทษณ์แล้วก็จะงดโทษทัณฑ์แก่นาง

มัทนาจุติเป็นกุหลาบในป่าหิมวันต์ฤาษีกาละทรรศินได้เอ่ยเชิญชวนนางไปอยู่ด้วยและจะดูแลปกป้องนางประดุจบุตรี นางมัทนาจึงอยู่ปฎิบัติพระฤาษีจนกระทั่งวันหนื่งท้าวชัยเสนออกป่าล่าสัตว์แวะมาขอพักบริเวณอาศรมพระฤาษีจึงได้พบนางมัทนา ทั้งสองต่างตกหลุมรักแรกพบมัทนาตัดสินใจเข้าพิธีวิวาห์กับท้าวชัยเสนและตามพระองค์กลับวัง

ท้าวชัยเสนเองมีมเหษีชื่อนางจัณฑีที่ต้องอภิเษกกับนางจัณฑีก็เพราะพระบิดาของสองพระองค์เป็นผู้จัดการเป็นการแต่งงานการเมืองท้าวชัยเสนไม่เคยมีใจให้นางจัณฑีเมื่อกลับวังพร้อมมัทนา นางจัณฑีก็โกรธมีใจริษยาอาฆาตแค้นนางได้แจ้งจดหมายไปยังพระราชบิดาให้ยกทัพมาตีเมืองของพระสวามีตัวเองอีกทั้งยังใส่ร้ายมัทนาว่ามีชู้กับทหารเอกของท้าวชัยเสนเองท้าวชัยเสนหลงเชื่อความเท็จจึงสั่งประหารมัทนาและทหารเอกแต่คนที่นำไปประหารทำไม่ลงส่งมัทนาให้เข้าป่าไปกับขบวนของลูกศิษย์พระฤาษีกาละทรรศินส่วนทหารเอกนั้นก็กลับไปที่สนามรบและพลีชีวิตอย่างนักรบกล้า

ท้าวชัยเสนรบชนะพระบิดาของนางจัณฑีจับตัวมาเป็นเชลยได้ก็ให้ตัดหัวและให้ลูกสาวเอาศรีษะพ่อเทินหัวเนรเทศออกนอกเมืองเพราะรู้อุบายนางจัณฑีว่าคิดจะก่อศึกและห้ามศึกเสียเองอีกทั้งยังทราบความจริงว่ามัทนาและทหารเอกถูกใส่ร้ายเป็นแผนของนางจัณฑีคนที่รับหน้าที่นำมัทนากับทหารเอกไปประหารสารภาพว่าตนไม่ได้ทำตามพระบัญชาท้าวชัยเสนดีใจรีบเดินทางไปรับมัทนาส่วนทหารเอกที่สละชีพในสนามรบก็ให้จัดงานศพให้สมเกียรติ

ท้าวชัยเสนไปถึงอาศรมพระฤาษีช้าไปนางมัทนาได้บำบวงต่อองค์สุเทษณ์และขอร้องให้องค์สุเทษณ์ช่วยนางให้ได้พบพระสวามีแต่องค์สุเทษณ์ไม่ช่วยและยังสาปนางให้กลายเป็นกุหลาบตลอดกาลเพื่อที่จะได้ไม่มีชายใดได้ใกล้ชิดนางอีกตลอดไปท้าวชัยเสนได้นำกุหลาบกลับคืนสู่วังอีกครั้งพร้อมฤาษีให้พรว่ากุหลาบจะงดงามมิโรยราตราบพระองค์จะสิ้นอายุขัยและกุหลาบจะดำรงอยู่ในโลกนี้ไม่สูญพันธุ์ชาย-หญิงเมื่อมีรักก็จะใช้ดอกกุหลาบเป็นสัญลักษณ์แทนรักแท้ตลอดไป

มัทนพาธาเป็นบทละครพูดคำฉันท์ เป็น 1 ในรายชื่อที่ติดอยู่ใน 100 รายชื่อหนังสือที่คนไทยควรอ่าน ดังนั้นจึงคิดว่าหนังสือเล่มนี้เหมาะแก่การนำมารีวิวบอกต่อให้เพื่อนๆได้รู้จักกัน ฉันท์เป็นบทประพันธ์ที่ไพเราะและงดงามบทประพันธ์เรื่องนี้ทำให้เรารักในงานประพันธ์ประเภทฉันท์และเป็นแรงบันดาลใจให้เราอยากแต่งฉันท์

สำหรับเพื่อนๆที่ชื่นชอบใน โคลง ฉันท์ กาพย์กลอน แล้วอยากให้ลองอ่านมัทนพาธาดูค่ะ บางทีเพื่อนๆอาจหลงใหลในฉันท์อีกคนก็เป็นได้