ทำอย่างไรให้เด็กรักการอ่าน

จากละครเรื่อง “ทองเนื้อเก้า” สำหรับละครเรื่องนี้ซึ่งให้ทั้งแง่คิดและมีสาระมีมุมมองในการใช้ชีวิต ถึงแม้ว่าตัวละครเอกของเรื่อง อย่าง “พระวันเฉลิม”จะมีชีวิตที่ต้องลำบากตั้งแต่เล็กๆ ถูกทอดทิ้งให้อยู่กับหลวงตาที่วัดแต่นี่เป็นกำไรชีวิต เป็นจุดเริ่มต้นที่น่าสนใจ เพราะเป็นการสร้างและส่งเสริมพัฒนาการทางด้านความคิดและการกระทำนั้นก็เพราะหลวงตาสอนเจ้าวันเฉลิมโดยการอ่านหนังสือนิทานธรรมะให้ฟังเป็นประจำ

ภาษาเป็นการสื่อที่มนุษย์ใช้ถ่ายทอดเรื่องราวและความรู้การใช้หนังสือจึงเป็นเครื่องมือหรือสื่อเพื่อส่งเสริมให้เด็กสนใจภาษาและการจดจำ ถามว่าเราควรเริ่มจากไหนดีบทบาทของครอบครัวมีส่วนสำคัญต่อการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านหนังสือในเด็ก ต้องเริ่มจากครอบครัวซึ่งมีหลายท่านอาจจะคิดว่า ต้องขึ้นอยู่กับครอบครัวต้องมีฐานะทางเศรษฐกิจและสังคมจริงๆแล้วไม่ว่าครอบครัวจะมีฐานะร่ำรวย ฐานะปานกลาง หรือฐานะยากจนเด็กจะพัฒนานิสัยรักการอ่านขึ้นมาได้ด้วยเหตุปัจจัยอื่นๆโดยไม่ได้ขึ้นอยู่กับฐานะเท่าใดนัก ผู้ปกครองหลายท่านอาจจะคิดว่ายิ่งมีหนังสือมากจะยิ่งทำให้เด็กอ่านมากและจะมีนิสัยรักการอ่านแต่จริงๆแล้วพัฒนาการแรกสุดของการอ่านและนิสัยรักการอ่าน เริ่มต้นด้วยความประทับใจในหนังสือซึ่งเชื่อมโยงถึงความรู้สึกนึกคิดระหว่างการอ่านเป็นสำคัญค่ะยิ่งถ้าเด็กชอบหนังสือเล่มไหนจนถึงขั้นต้องอ่านซ้ำหลายๆรอบก็จะมีแนวโน้มที่จะเป็นนักอ่านได้มากดังนั้น การเลือกหนังสือ การสร้างบรรยากาศ การเชื่อมโยงการอ่านสู่การทำกิจกรรมอื่นๆ ในชีวิต จึงมีความสำคัญมากกว่าค่ะ จริงอยู่ที่หนังสือที่มีรูปเล่มดีภาพประกอบสวย ใช้สีสดๆ ย่อมดึงดูดเด็ก แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าเด็กจะอ่านหนังสือหรือจะรักการอ่าน ส่วนสำคัญของหนังสือที่เด็กจะอ่านหรือรักที่จะอ่านย่อมอยู่ที่เนื้อหาหรือเรื่องราวที่เด็กรู้สึกสัมผัสได้เชื่อมโยงกับการเรียนรู้รอบ ๆ ตัวสัมพันธ์กับผู้คนและบรรยากาศที่ทำให้เด็กได้ประสบกับความรู้สึกนึกคิดและเปิดช่องทางให้เด็กได้คิด ได้ถาม ได้สงสัย และครุ่นคิดด้วยตนเอง ผู้ปกครองไม่ควรคาดหวังหรือเปรียบเทียบการอ่านของลูกกับเด็กคนอื่นๆ ซึ่งไม่จำเป็นว่าเด็กทุกคนจะมีนิสัยรักการอ่านเท่าๆ กันในเรื่องเหมือนๆกันเป้าหมายสำคัญของการอ่านและนิสัยรักการอ่าน อยู่ที่การอ่านเป็นสามารถใช้การอ่านเป็นสะพานเชื่อมโยงสู่พัฒนาการในด้านต่าง ๆ ได้

สำหรับผู้เขียนเองเป็นคนที่ชอบอ่านหนังสือและประทับใจมากกับการฟังนิทานบันเทิงธรรมของสำนักพระพุทธศาสนา จึงเห็นว่าดีและมีประโยชน์ดังนั้นก็เริ่มหาหนังสือนิทานอิสปอ่านให้ลูกฟังก่อนนอน มีลูกเล่นทำเป็นเสียงบา สูง ต่ำ ให้น่าสนใจ แรกๆก็เริ่มอ่านและเล่าเรื่องให้ฟังตั้งแต่เล็กๆประมาณ 8-9 เดือนโดยจะหาหนังสือทำด้วยกระดาษหนาๆ ขนาดกระทัดรัดซึ่งเด็กสามารถเปิดพลิกได้ง่ายเป็นเรื่องราวที่ใกล้ตัวเช่น กลางวันกลางคืน ดอกทานตะวัน รูปทรง เป็นต้น เด็กก็จะเริ่มรู้จักหนังสือ รู้จักเปิดดูรูปภาพพอเริ่มโตเข้าอนุบาลก็จะเป็นนิทานบันเทิงธรรม นิทานอิสป นิทานสอนใจเด็ก โดยเนื้อหาส่วนใหญ่จะเป็นสัตว์ต่างๆแต่แฝงแง่คิด ขอยกตัวอย่างเรื่องที่ได้เคยอ่านให้เด็ก ๆ ฟังและเด็กก็มีความชื่นชอบ เรื่อง มดแดงเกเร

“ ซึ่งเป็นเรื่องราวของมดแดงที่หลงตัวเองว่ายิ่งใหญ่เพราะมีปากที่แหลมคมหากกัดใครก็จะโดนพิษนั้นจนปวดแสบปวดร้อนสัตว์เล็กๆ เดือดร้อนไปทั่วเพราะหากใครหลงเข้าไปในพื้นที่ก็จะถูกรุมกัดจนตายสัตว์เล็กจึงไปขอให้ช้างช่วยทำลายรังมดแดง(เมื่อก่อนมดแดงทำรังอยู่บนดิน) ปรากฏว่าช้างก็โดนมดแดงไชเข้าไปกัดในงวงในปากในหูจนช้างถึงกับต้องวิ่งหนีลงไปในน้ำแล้วไปเจอ กบ นอนอยู่บนใบบัวและเล่าเรื่องราวทั้งหมดให้ฟังกบ รับปากว่าจะไปกำจัดพวกมดแดงให้ ฝ่ายมดแดงเห็นพวก กบ จึงวิ่งเข้าไปหาเพื่อรุมกัดให้ตายแต่พวกกบ ตวัดลิ้นจับมดแดงเข้าปากกินจนหมด เป็นเหตุให้ทุกวันนี้มดแดงจึงเอาใบไม้ห่อทำรังอยู่บนยอดไม้สูงๆ ” จากเรื่อง เด็กก็จะรู้จักสัตว์ชนิดต่างๆให้แง่คิดในการอยู่ร่วมกันโดยไม่ทำร้ายกัน ทำให้ลดพฤติกรรมการรุนแรงในการเล่นกับเพื่อน เข้าใจกฎเกณฑ์ต่างๆในห้องเรียน ต่อจากนี้เราก็ค่อยต่อยอดเป็นหาสมุด ดินสอสี เพื่อให้เค้าวาดรูปแล้วเล่าเรื่องตามจินตนาการและปัจจุบันมีทางเลือกให้ผู้ปกครองใช้เทคโนโลยีสารสนเทศหาตามเว็บไซต์ซึ่งมีเสียงบรรยายน่าฟังมาก และเด็กๆ ก็ชอบมาก สังเกตุได้จากการมีจินตนาการตามมีข้อสงสัย มีคำถาม (ลองสืบค้นดูค่ะ www.dhammathai.org ของทรูปลูกปัญญาwww.trueplookpanya.com ของธรรมสภา www.mluangpee.net ) ตอนนี้ก็โหลด app นิทานเวตาลไว้อ่านให้ฟังก่อนนอนค่ะ

การอ่านไม่ว่าจะอ่านจากหนังสือหรือสิ่งใดๆก็ล้วนแต่มีความสำคัญในการสร้างพฤติกรรมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตทั้งสิ้น

หมอนหลุม , พัดลมมือถือ , หมอนผ้าห่ม , หมอนหัวทุย  , เก้าอี้หัดนั่ง