เลี้ยงลูกด้วยกฎเกณฑ์เพื่อสร้างวินัยหรือยืดหยุ่นให้ลูกได้ผ่อนคลาย

ตามพื้นฐานการสร้างครอบครัวในแต่ละครอบครัวจะมีกฎเกณฑ์ในบ้านไม่เหมือนกันตามวีถีประเพณีการเลี้ยงดูอบรมกันมาจากรุ่นปู่ย่าตายายหรือข้อตกลงระหว่างคู่สามีภรรยาที่เพิ่งแต่งงานสร้างครอบครัวบ้างก็เคร่งครัดเหมือนอยู่ในวัง บ้างก็ไม่เน้นกฎระเบียบอะไรมากถือว่าค่อยๆอยู่ค่อยๆปรับแต่ในระหว่างระยะทางการสร้างครอบครัวได้มีบุตรเข้ามามีส่วนร่วม ก่อให้เกิดความสับสนระหว่างคำว่า กฎเกณฑ์เพื่อวินัยหรือยืดหยุ่นเพื่อสร้างสรรค์เราควรทำอย่างไรดีเพื่อให้ลูกได้มีคุณภาพชีวิตที่ดีแต่มีวินัยคู่กัน

กฎเกณฑ์ กติกา สร้างวินัย คือการสร้างข้อตกลงระหว่างบุคคลในครอบครัวเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขแต่เมื่อมีลูกน้อยเข้ามาสิ่งเหล่านี้จะเป็นตัวแปรที่สำคัญในการปลูกฝังให้เด็กรู้จักคิด ไตร่ตรองและซื่อสัตย์ โดยอาจมีสิ่งที่ต้องคำนึงได้ดังนี้

- ช่วงอายุ การสร้างกฎเกณฑ์ตั้งแต่วัยเด็กที่มีช่วงอายุตั้งแต่ 1 ขวบขึ้นไปถือว่าสำคัญมากเนื่องจากวัยนี้เป็นวัยที่เด็กกำลังจดจำ เรียนรู้ ลองผิดลองถูกไม่สนใจว่าอะไรทำได้หรือไม่ได้ ลักษณะจะออกไปทางเล่นเพื่อเรียนรู้มากกว่าหากผู้ปกครองสามารถค่อยๆแทรก สร้างระเบียบวินัยในการเล่น ก็ถือว่าเป็นการเริ่มสร้างและเพิ่มความหมายของคำว่ากฎเกณฑ์ให้ลูกได้ไม่น้อยเช่นกันเช่น การเล่นของเล่นแล้วเก็บให้เป็นที่การวางจุดวางแก้วน้ำเมื่ออยากทานน้ำให้เดินมาจุดนี้และวางที่เดิมการเริ่มสอนเรื่องบีบยาสีฟันแต่เพียงพอดี การไม่เปิดน้ำทิ้งไว้ สิ่งเหล่านี้ผู้ปกครองสามารถสอดแทรกไปได้ และเมื่อเด็กเริ่มโตขึ้นเด็กจะสามารถเรียนรู้เรื่องต่างๆได้รวดเร็วจากการมีพื้นฐานที่ดีในวัยเด็ก

- พฤติกรรมเลียนแบบ จากการมองผู้ปกครองเป็นหลักเด็กจะอยากทำตาม หากผู้ปกครองทำในสิ่งที่ดี ถูกต้อง มีวินัยแล้วการสอนให้รู้จักคำว่าวินัยนั้นแล้วแทบจะไม่จำเป็นที่จะต้องจับเด็กมานั่งสอนให้เป็นเรื่องเป็นราวแค่เพียงเป็นตัวอย่างที่ดีเท่านั้น

- สื่อสร้างสรรค์ในปัจจุบันมีสื่อที่เกี่ยวกับเด็กๆมากมาย ทั้งในแง่การให้ความสนุก เพลิดเพลินสอดแทรกความรู้ สอดแทรกจริยธรรม เน้นวิชาการ จนไปถึงการร่วมตอบคำถามระหว่างการชมเด็กจะไม่สามารถแยกแยะได้ถึงวัตถุประสงค์ของการชมจะยึดติดแค่เพียงสนุกเท่านั้นผู้ปกครองควรจำแนกสื่อเหล่านั้นให้ดี การให้เด็กได้สัมผัสสื่อต่างๆโดยมีผู้ปกครองอยู่ข้างๆค่อยๆสอนเด็กให้รู้จักคำว่า รู้จักดูรู้จักคิด จะช่วยให้เด็กได้รู้จักการนำไปใช้ได้ดีกว่าการนั่งดูเฉยๆผ่านๆไป

ข้อเสียของการปลูกฝังให้เด็กยึดติดกับคำว่ากฎเกณฑ์มากเกินไป

- อาจก่อให้เด็กมีความเครียดสะสมโดยไม่รู้ตัวจนไม่สามารถทำอะไรได้เลย

- เด็กจะมีความระแวงตลอดเวลาในเรื่องการทำให้พ่อแม่ผิดหวังรู้สึกผิดตลอดเวลา เพราะเมื่อกฎเกณฑ์เยอะ คำว่าห้าม อย่าทำ หยุด จะเยอะไปตามกันเด็กจะซึมเศร้า ไม่สดใสตามวัย เป็นเด็กขี้ระแวงและคอยจับผิดเพื่อนหรือคนอื่นจนอาจกลายเป็นเด็กขี้ฟ้องไปได้

- จากการที่จะต้องคอยระวังไม่ให้ผิดตลอดเวลานั้น ทำให้ศักยภาพการเรียนรู้ถดถอยไปไม่สามารถเรียนรู้สิ่งใหม่ได้รวดเร็วเพราะยังย้ำคิดย้ำทำในจุดเดิมว่าถูกแล้วหรือไม่ดีแล้วหรือไม่ ดีพอหรือไม่ ทุกคนพอใจหรือไม่

- เด็กจะมีโลกส่วนตัวสูง เป็นโลกที่ไม่มีกฎเกณฑ์ใดๆตรงกันข้ามกับความเป็นจริงโดยสิ้นเชิง ไม่สุงสิงกับใคร อาจเล่น คุยแต่กับตุ๊กตาสร้างโลกส่วนตัวให้กับทุกสิ่งเนื่องจากค้นพบว่าตัวเองจะมีความสุขมากหากได้เป็นคนควบคุมสิ่งเหล่านั้นด้วยตัวเองไม่ใช่พ่อแม่หรือบุคคลอื่น

ความยืดหยุ่นในการเลี้ยงดู หมายถึงการที่มีกฎเกณฑ์อยู่เป็นหลักแต่ไม่ยึดติดมาก คอยแต่จะอะลุ่มอล่วยตามเวลาโอกาสและสถานที่ การยืดหยุ่นจะส่งผลให้เด็กจะรู้สึกผ่อนคลายและยินดีที่จะรับสิ่งใหม่ๆได้โดยไม่ปิดกั้นความคิดสามารถปล่อยให้สิ่งที่ควรจะเป็นเป็นไปตามกาลเวลา ตามโอกาสเพราะฉะนั้นการสอนให้เด็กรู้จักความยืดหยุ่นนั้นค่อนข้างเป็นเรื่องยากมากเด็กจะเรียนรู้แค่ ซ้ายก็คือซ้าย ขวาก็คือขวา เด็กจะไม่รู้จักคำว่าตรงกลางเป็นอย่างไรเพราะฉะนั้นการสอนให้เด็กรู้จักคำว่าพอดี เพียงพอน่าจะเป็นสิ่งที่ดีและง่ายแก่การเข้าใจได้ดีกว่า แต่ในภาคปฏิบัตินั้นความยืดหยุ่นในกฎเกณฑ์นั้นจะเป็นเพียงสิ่งที่พ่อแม่ต้องเรียนรู้เองไม่สามารถบอกหรือบ่งชี้เฉพาะให้เด็กท่องจำได้

ข้อเสียของการยืดหยุ่นจนมากเกินไป

- เด็กจะไม่สามารถตีความหมายของคำว่าวินัยได้ชัดเจน เด็กจะคิดแค่เพียงว่า ไม่เป็นไรก่อให้เกิดปัญหาในอนาคตเรื่องของความไม่ใส่ใจไม่ตั้งใจในการทำสิ่งนั้นๆให้สำเร็จได้ จนอาจเป็นภาระแก่ผู้อื่นในอนาคตได้

- เด็กจะรู้สึกว่าไม่จำเป็นต้องเชื่อฟังผู้ปกครองมากเท่าที่ควรจนก่อให้เกิดความก้าวร้าวได้ในที่สุด

- ผู้ปกครองจะปกครองเด็กได้ยากกว่าเดิมเพราะเมื่อเด็กยึดติดแล้วว่า กฎมีไว้ยืดหยุ่นได้เด็กจะไม่สนใจกฎที่สำคัญอื่นๆได้เลย คิดแต่เพียงจะหาช่องทางหลบหลีกกฎเกณฑ์จนเมื่อมีปัญหาจนต้องมีการลงโทษแล้วเด็กจะโกหกหาช่องทางหลบหลีกปัญหา ไม่กล้าสู้ยอมรับความจริงจนในที่สุดเด็กจะไม่หวังพึ่งผู้ปกครองอีกต่อไปก่อให้เกิดปัญหาการพึ่งยาเสพติดตามมาได้

ไม่ว่าผู้ปกครองจะเน้นการเลี้ยงดูแบบใดแล้ว ความพอดีในการเลี้ยงดู ความเหมาะสมตามวัยการสอนให้รู้จักกาลเทศะ เลือกปฏิบัติให้ถูกต้องตามวีถีปฏิบัติ ถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญไม่น้อยกว่าความรักที่ต้องให้โดยสม่ำเสมอและตลอดเวลามิใช่เลือกว่าวันนี้จะเน้นย้ำเรื่องนี้แต่อีกวันกลับเฉยเมยกับสิ่งนั้น ความสม่ำเสมอนั้นจะก่อให้เกิดความเคยชินก่อร่างสร้างตัวจนกลายเป็นนิสัยที่ติดตัวไปจนโตมากเกินไปก็ไม่ดี น้อยเกินไปก็ไม่ดี เมื่อผู้ปกครองพบปัญหาจึงควรวิเคราะห์นำปัญหามาแก้ไขก่อนแล้วจึงค่อยๆสอนให้เด็กได้เรียนรู้ในลักษณะสอนด้วยความเอ็นดูมิใช่การสั่งให้ทำจึงจะถือว่า การสอนด้วยความรักดีกว่าตีแล้วให้จำ เพียงเท่านี้ไม่ว่ากฎเกณฑ์จะมากเพียงใดแล้ว เด็กจะรู้สึกยินดีและพร้อมปฏิบัติตามด้วยความเข้าใจ