สถานที่ท่องเที่ยว : เทวาลัยมหาเกษตร สุโขทัย, สุโขทัย Thailand
พิกัด GPS : 17° 0' 55.36" N 99° 41' 10.54" E
สถานที่ท่องเที่ยวที่สุโขทัยในซีรี่ย์ รุ่งอรุณแห่งความสุข ณ สุโขทัย ขอย้อนกลับไปที่สถานที่ท่องเที่ยวที่อยู่ทางทิศตะวันตกของอุทยานประวัติศาสตร์หน่อยนะครับ พอดีที่นี่ไม่ได้เป็นวัดก็เลยทำบล็อกข้ามไปนิดนึงครับ สถานที่แห่งนี้มีข้อโต้เถียงมากมายว่าเป็นอะไรแน่... เดี๋ยวเราไปชมกันนะครับแล้วช่วยกันตัดสินใจว่าจะเป็นอะไรครับ
หอเทวาลัยมหาเกษตร จ.สุโขทัย
หอเทวาลัยมหาเกษตร ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย อยู่บนถนน ประตูอ้อ อรัญญิก ระหว่างวัดมังกรและวัดป่ามะม่วงครับ
มีหลักฐานในจารึกวัดป่ามะม่วง (สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 1904) ว่าพระมหาธรรมราชาลิไทโปรดให้สร้างหอเทวาลัยมหาเกษตรเพื่อประดิษฐานเทวรูปพระมเหศวรหรือพระอิศวร และเทวรูปพระนารายณ์เพื่อเป็นที่สักการะบูชาของดาบสและพราหมณ์ทั้งหลาย (สร้างขึ้นประมาณปี พ.ศ. 1892)
ตัวอาคารเป็นอาคารหลังเดียวโดดๆ หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ฐานมีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีบันไดขึ้นด้านหน้าเพียงด้านเดียว มีกำแพงแก้วเตี้ยๆล้อมรอบ ตัวมณฑปมีรูปร่างเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าแต่มีด้านยาวสั้นมากจนเกือบๆจะเป็นรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส มีประตูด้านหน้า 2 ข้าง เสาก่อด้วยอิฐมีขนาดใหญ่มีทั้งหมด 8 ต้น รูปทรงสี่เหลี่ยมด้านล่างหนากว่าด้านบน มีร่องรอยของการเว้นอิฐไว้เพื่อเข้าไม้ สันนิษฐานว่าผนังคงเป็นไม้และหักพังไปหมด (ถ้าผนังเป็นอิฐก็คงหลงเหลือไว้ให้เราเห็นกันเหมือนมณฑปวัดตึกที่อยู่ใกล้ๆ) ด้านซ้ายก่อเป็นแท่นยาวตลอด (ที่นั่งพระ?) กลางมณฑปก่อเป็นแท่นสี่เหลี่ยมผืนผ้า 2 ระดับ (สำหรับวางเทวรูป ?)
ที่บอกไว้ตอนต้นว่ายังเกิดข้อโต้แย้งว่าสถานที่แห่งนี้คืออะไรกันแน่ก็เพราะนักประวัติศาสตร์ที่มีชื่อเสียงเห็นพ้องกันว่าน่าจะเป็น เทวาลัยมหาเกษตร ตามที่กล่าวถึงในศิลาจารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาเขมร) (หลักที่ 4) ที่กล่าวไว้ว่า เทวลัยมหาเกษตรตั้งอยู่ในป่ามะม่วง และที่ตรงนี้อยู่ติดกับวัดป่ามะม่วง จริงๆแล้ววัดศรีสวายซึ่งเคยเป็นศาสนสถานในศาสนาพรามหณ์มาก่อนก็ตั้งอยู่ในป่ามะม่วงเช่นกัน เจ้าของบล็อก
อีกประการหนึ่งที่นักวิชาการลงความเห็นว่าเป็นเทวาลัยมหาเกษตรเพราะตัวอาคารเป็นอาคารเดี่ยว ไม่มีวิหาร เจดีย์ หรือคูน้ำเพื่อกำหนดขอบเขตของศาสนสถานตามพุทธศาสนา อีกทั้งฐานชุกชีที่ตั้งอยู่กลางมณฑปก็ไม่มีร่องรอยของการเว้าเพื่อประดิษฐานพระพุทธรูปอย่างที่นิยมกัน
แต่ยังมีแนวคิดอีกแนวตามคลิปที่นำมาแปะไว้ให้ได้รับชมกันนะครับ แนวคิดนี้ไม่ได้บอกว่าสถานที่แห่งนี้เป็นวัดหรือศาสนสถานทางศาสนาพราหมณ์เพียงแต่ตั้งข้อสงสัยว่าแท่นยาวตลอดความยาวของมณฑปทางด้านซ้ายน่าจะเป็นอาสนะสงฆ์ ถ้ากลับไปดูวัดหลายๆวัดเก่าในสุโขทัยจะเห็นแท่นยาวตลอดเหมือนกันเป็นอาสนะของพระสงฆ์สำหรับทำสังฆกรรม
ที่สำคัญเลยยังมีการกล่าวถึงเทวรูปพระอิศวรและพระนารายณ์ที่เคยประดิษฐานอยู่ในเทวลัยมหาเกษตร องค์ที่เข้าใจกันทั่วไปในตอนนี้คือกลุ่มเทวรูปสำริดลอยตัว ทรงเครื่อง (ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์แห่งชาติพระนคร และพิพิธภัฑณ์แห่งชาติรามคำแหง (วงเล็บซ้อน - ในสมัยรัชกาลที่ 1ที่ทรงให้รวบรวมพระพุทธรูปและเทวรูปสำคัญได้นำมาบูชาไว้ที่เทวสถานโบสถ์พราหมณ์ แต่มีรัฐบาลชุดหนึ่งบอกว่าถ้าไว้ที่เทวสถานโบสถ์พราหมณ์กลัวจะหายก็เลยย้ายไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์แห่งชาติพระนคร) องค์พระอิศวรมีสูงถึง 3.08 เมตร พระนารายณ์สูง 2.67 เมตร ไม่น่าจะประดิษฐานในหอเทวาลัยเกษตรพิมานนี้ได้เพราะเมื่อเทียบขนาดแล้วขนาด (รวมฐานชุกชี) จะสูงเกือบจรดเพดาน และฐานชุกชีก็ไม่ใหญ่พอที่จะประดิษฐานเทวรูปทั้ง 2 องค์พร้อมๆกัน (จริงๆแล้วน่าจะมีเทวรูปองค์อื่นๆด้วยก็ยิ่งไม่พอกันไปใหญ่)
จึงมีความเห็นว่าสถานที่แห่งนี้ไม่น่าจะเป็นหอเทวลัยมหาเกษตรตามที่กล่าวไว้ในจารึกวัดป่ามะม่วง (หลักที่ 4) (ภาษาเขมร) และถ้าสถานที่แห่งนี้เป็นหอเทวาลัมหาเกษตรจริงเทวรูปที่ประดิษฐานอยู่ในหอแห่งนี้ก็ไม่น่าจะเป็นกลุ่มเทวรูปที่เข้าใจกันในตอนนี้ น่าจะเป็นเทวรูปที่มีขนาดเล็กกว่านั้น
ที่เขียนมาทั้งหมดนี้ไม่ได้เพื่อล้างความเชื่อนะครับ เพราะเจ้าของบล็อกเองก็ยังเชื่อว่าสถานที่แห่งนี้คือหอเทวาลัยมหาเกษตร การฟังความหลายๆด้านแล้วหาเหตุผลมาสนับสนุนแต่ละด้านเป็นการศึกษาประวัติศาสตร์ที่สนุกยิ่งกว่าการเชื่อไปตามคำบอกเล่าไม่ใช่หรือครับ ??
อีกช่องทางหนึ่งในการติดตาม ทนายอ้วนพาเที่ยว นะครับ
Chubby Lawyer Tour - ทนายอ้วนพาเที่ยว
https://www.facebook.com/ChubbyLawyerTour/
Chubby Lawyer Tour
.. เที่ยวไป............. ตามใจฉัน