สถูปน้ำแข็งแก้ไขภัยแล้ง

Sonam Wangchuk, Rolex Awards Laureate, 2016



ผลจากภาวะโลกร้อนที่กระทบกับชาวบ้านใน Himalaya
วิศวกร Sonam Wangchuk จึงสร้างสถูปน้ำแข็งดังกล่าว
PHOTOGRAPH BY LOBZANG DADUL/COURTESY OF ©SONAM WANGCHUK



Ladakh อยู่ในแถบเทือกเขา Himalayan
เป็นเขตพื้นที่แห้งแล้งอยู่ทางตอนเหนือสุดของ India
มีหมู่บ้าน Pheyang ที่ตั้งอยู่ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล 2,700 เมตร ถึง 4,000 เมตร
มันเป็นพื้นที่แห้งแล้งที่หนาวเย็นในช่วงฤดูหนาวอุณหภูมิจะแตะที่ -30° องศาเซนเซียส
และปริมาณน้ำฝนตก/หิมะตกในแต่ละปีเฉลี่ยเพียง 100 มิลลิเมตร
การตั้งถิ่นฐานของชาวบ้านส่วนมากจึงมักจะตั้งอยู่ใกล้กับลำธารน้ำ
ที่น้ำส่วนมากจะไหลลงไปสู่แม่น้ำสินธุ Indus และแม่น้ำสายอื่น ๆ
การเอาชีวิตอยู่รอดได้ในพื้นที่แห้งแล้งและหนาวเย็นแห่งนี้
คือ ศิลปะการเปลี่ยนลำธารผ่านทางลำรางที่สร้างขึ้นอย่างพิถีพิถัน
เพื่อส่งน้ำไปจนถึงพื้นที่แห้งแล้งที่ใช้เพาะปลูก
ซึ่งมักจะปลูกพืชพวก ข้าวบาร์เลย์ ข้าวสาลี ผัก
และต้นไม้ เช่น แอปริคอต วิลโลว์ และต้นป็อป

ปัญหา


หมู่บ้านส่วนใหญ่ต้องเผชิญกับปัญหาขาดแคลนน้ำ
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงสองเดือนที่สำคัญ ในเดือนเมษายนและพฤษภาคม
จะมีน้ำน้อยมากในลำธาร ทำให้ชาวบ้านต้องแย่งชิงน้ำกัน เพื่อนำน้ำมารดให้กับพืชผลที่กำลังปลูกใหม่
แต่พอในช่วงกลางเดือนมิถุนายน ก็จะมีน้ำมากเกินไป หรือบางครั้งน้ำก็ท่วมฉับพลัน
เพราะหิมะและธารน้ำแข็งที่อยู่ในเทือกเขาหิมาลัยละลายอย่างรวดเร็ว
ครั้นพอถึงช่วงกลางเดือนกันยายน การทำไร่ทำนาก็ต้องยุติลงทั้งหมด(ย่างเข้าฤดูหนาว)
แต่ก็ยังมีลำธารเล็ก ๆ ที่มีน้ำไหลตลอดฤดูหนาวอย่างต่อเนื่อง
แต่ก็ไหลลงไปสู่แม่น้ำสินธุโดยชาวบ้านไม่ได้ใช้ประโยชน์แต่อย่างใด

ปัญหาที่กำลังเลวร้ายลงจากระยะเวลาที่ผ่านมาก
เพราะธารน้ำแข็งหิมาลัยกำลังล่มสลาย
จากภาวะโลกร้อนและมลพิษในพื้นที่


แนวทางแก้ไขปัญหา

ในช่วงสองปีที่ผ่านมา ในช่วงฤดูหนาว
มีการทดลองที่ SECMOL Alternative Institute the Pheyang Monastery
ใกล้กับอารามสงฆ์ ศาสนาพุทธมหายาน นิกายตันตระแบบธิเบต จะเห็นการสร้างสถูปน้ำแข็งจากธารน้ำของเทือกเขาหิมาลัย
ด้วยการฉีดน้ำขึ้นไปให้สูงอาศัยหลักแรงโน้มถ่วง(แบบกาลักน้ำ)
แล้วน้ำจะจับตัวตามกิ่งไม้แห้งเกาะตัวกันเป็นก้อนน้ำแข็งในช่วงฤดูหนาว
(กิ่งไม้แห้งที่กองสุมกันเหมือนโครงเหล็กถักในงานก่อสร้างอาคาร)
พร้อมกับเป็นการชักนำให้ไอน้ำ/หิมะในฤดูหนาวมาเกาะติด ๆ
พอกจนหนามากขึ้น ๆ จนกลายเป็นสถูปน้ำแข็งยักษ์ใหญ่กว่าเดิมมาก
ซึ่งพอถึงฤดูร้อนสถูปน้ำแข็งจะค่อย ๆ ละลายน้ำออกมาจากความอบอุ่น/แสงแดดแผดเผา
แล้วไหลไปตามลำราง/ระบบน้ำหยดทำให้มีน้ำเพียงพอกับเกษตรกรการทำไร่ทำนาทำสวน

โครงการนี้ได้รับการสนับสนุนจาก Drikung Skyabgon Chetsang Rinpochey
(Rinpochey ท้ายชื่อนี้ตามความเชื่อทางศาสนาพุทธนิกายธิเบต/ตันตระ
คือ พระลามะชั้นครูที่น่าเคารพยกย่องอย่างยิ่งและถึงแก่กรรมไปแล้ว
แล้วกลับชาติมาเกิดใหม่อีกครั้งเพิ่อสืบทอดศาสนาพุทธมหายาน
แบบท่านองค์ดะไลลามะ ประมุขศาสนาพุทธธิเบต ที่มา https://bit.ly/2GJpb7D)
และท่านได้ทำงานร่วมกับ SECMOL เพื่อเป็นสถานที่สำหรับค้นหานวัตกรรมใหม่ ๆ ร่วมกับ
Himalayan Institute of Alternatives Ladakh(HIAL) โดยได้วางแผนร่วมกัน

---

Sonam Wangchuk PHOTOGRAPH BY ©ROLEX/STEFAN WALTER


Sonam Wangchuk คือ วิศวกรที่คิดค้นวิธีทำสถูปน้ำแข็งแก้ไขภัยแล้งให้กับชาวบ้าน
ในปี 2015 ท่านได้ขอรับเงินบริจาคด้วยการขอระดมเงินทุนสนับสนุนโครงการนี้ด้วยคลิปวิดีโอ
ซึ่งมีผู้บริจาคเงินรวม 300 ท่าน คิดเป็นจำนวนเงินรวมทั้งสิ้น 125,000 เหรียญสหรัฐจาก Crowdfunding
หรือคิดเป็น 105% จากเป้าหมาย 119,500 เหรียญสหรัฐซึ่งสูงกว่าเป้าหมาย
โดยท่านจะนำเงินไปซื้ออุปกรณ์ต่าง เพื่อสร้างสถูปน้ำแข็งสูง 64 ฟุต(19.5 เมตร)
ที่สร้างขึ้นด้วยการฉีดน้ำขึ้นไปในแนวดิ่งอาศัยหลักแรงโน้มถ่วงแบบกาลักน้ำ
ทำให้น้ำจับเกาะตัวกันบนกิ่งไม้/กองกิ่งไม้ที่กองสุมกันจนน้ำจับตัวเป็นก้อนน้ำแข็งขนาดยักษ์
ที่มีรูปทรงคล้ายรูปสถูปเจดีย์ขนาดใหญ่(รูปทรงกรวย)มีพื้นที่ผิวน้อยกว่ารูปแบบอื่น
ซึ่งก้อนน้ำแข็งยักษ์นี้จะชักนำไอน้ำ/หิมะในช่วงฤดูหนาว
มาพอกติดกันมากขึ้น ๆ หนาขึ้น ๆ จนเป็นสถูปน้ำแข็งขนาดยักษ์ใหญ่กว่าเดิม

ในช่วงฤดูร้อนที่อากาศอบอบขึ้นกว่าเดิม/แสงแดดแผดเผา
ราวช่วงเดือนเมษายนซึ่งเป็นหน้าร้อน (ช่วงที่เริ่มขาดแคลนน้ำในอดีต)
น้ำจะค่อย ๆ ละลายจากสถูปน้ำแข็งยักษ์เหล่านี้
สายน้ำจะส่งไปแจกจ่ายให้กับเกษตรกรในหมู่บ้าน Pheyang ใน Ladakhi
ซึ่งจะมีน้ำเพียงพอสำหรับการรดน้ำให้กับต้น poplar และพืชไร่ชนิดต่าง ๆ
ส่วนในเดือนมิถุนายน น้ำจากลำธารเทือกเขาหิมาลัย ก็เริ่มไหลตามปกติแล้ว
ขณะที่สถูปน้ำแข็งส่วนใหญ่จะเริ่มละลายหมดแล้ว

" เราเริ่มให้น้ำเพื่อปลูกพืชตั้งแต่ธันวาคม
แต่ความชื้นก็แทบไม่พอเลยสำหรับพืช
และตอนนี้แทบจะไม่มีน้ำเลย " Tsering Angchuk ผู้นำชุมชน

" ปัญหาการขาดแคลนน้ำเป็นเรื่องใหญ่
ทำให้ในอนาคตลูกหลานเรา
คงไม่สามารถทำไร่ทำนาได้อีกต่อไป "
Tsering Spalzes ชาวนาท้องถิ่น
ทั้งคู่ต่างแสดงในการรณณรงค์ขอเงินสนับสนุน crowdfunding


ท่านรินโปเชลามะ ผู้นำศาสนาได้กล่าวสนับสนุนว่า
การสร้างเขื่อนในพื้นที่นี้เป็นเรื่องลำบาก
เพราะสภาพพื้นดินเป็นก้อนหินแข็งทำงานลำบากมาก
(รวมทั้งรถแมคโครรถบรรทุกจะต้องใช้เงินลงทุนสูงมาก
ในฤดูน้ำหลากกระแสน้ำจะเชี่ยวกรากและมักพัดพาหินลงมาด้วย)
แต่จากการทดลองทำแบบนี้ก่อนที่จะขอเงินทุนสนับสนุน crowdfunding
เป็นวิธีการที่ประหยัด เรียบง่าย ลงทุนต่ำมาก
ชาวบ้านสามารถบริหารจัดการและพึ่งพาตนเองได้






The Monk, The Engineer and The Artificial Glacier

---

ตอนนี้ Sonam Wangchuk กำลังจะวางท่อน้ำอีกหลายเส้น
เพื่อสร้างสถูปน้ำแข็งมากกว่า 50 แห่ง
ซึ่งสถูปน้ำแข็งแต่ละลูกจะสามารถเก็บน้ำได้ราว 10 ล้านลิตรต่อปี
มีน้ำเพียงพอสำหรับการเพาะปลูกพืชราว 25 เอเคอร์ (62,5 ไร่)/สถูป
(คาดว่าจะมีน้ำเพียงพอกับการเพาะปลูกราว 3,125 ไร่)

ผลงานจากโครงการสถูปน้ำแข็งของ Sonam Wangchuk
ทำให้เป็นที่กล่าวขาวกันและรู้จักกันไปทั่วโลก
ในปี 2016 ก็มีการสร้างสถูปน้ำแข็งในยุโรปเป็นครั้งแรก ที่ Swiss Alps
และยังมีโครงการที่จะสร้างสถูปน้ำแข็งอีกจำนวนมาก
เพื่อชะลอน้ำท่วมอย่างฉับพลันในอินเดียและอีกหลายประเทศด้วย

ท่านเป็นนักประดิษฐ์ที่ได้รับรางวัลจาก Rolex Award for Enterprise ในปี 2016
ซึ่งมีนักประดิษฐ์ท่านอื่นที่ได้รับรางวัลด้วย คือ อาคารที่ใช้พลังงานแสงอาทิตย์ และเตาที่มีประสิทธิภาพ
ซึ่งท่านจะใช้เงินรางวัลดังกล่าวเพื่อจัดตั้ง มหาวิทยาลัยวิจัย Pan-Himalayan
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมของภูมิภาคแถบนี้
และท่านได้รับรางวัลสถาปัตยกรรมเพื่อความยั่งยืนระดับโลก
Global Award for Sustainable Architecture ในปี 2017

---

“ ผมสังเกตเห็นว่า มีก้อนน้ำแข็งอยู่ใต้สะพานที่ระดับความสูง 3,000 เมตร
ในระดับความสูงที่จัดว่าต่ำที่สุดในเขตพื้นที่แห่งนี้
และนี่มันคือเดือนพฤษภาคม (ช่วงขาดแคลนน้ำ)
ทำให้ผมต้องคิดว่า ถ้าเราสามารถเก็บน้ำแข็งได้แบบนี้ใน Phey
ถ้าเราป้องกันมัน(ก้อนน้ำแข็ง)จากแสงแดด

แต่จะหาที่ร่ม(ป้องกันแสงแดด) ได้อย่างไร
ผมจึงเริ่มคิดเกี่ยวกับการสะท้อนแสงของวัตถุ
และแล้ว ผมคิดถึงการลดพื้นที่ผิวของก้อนน้ำแข็งขนาดใหญ่
ดวงอาทิตย์จะสาดส่องพื้นที่ผิวเพื่อให้ร้อนขึ้น
แต่รูปทรงกรวยจะมีพื้นผิวน้อยที่สุด
พื้นที่ผิวของก้อนน้ำแข็งจะค่อย ๆ ละลายอย่างช้า ๆ
แม้ว่ามันจะอยู่ท่ามกลางแสงแดด

พวกเราเป็นชนกลุ่มน้อยที่อยู่ในเทือกเขานี้
ไม่เพียงแต่เรื่องเชื้อชาติที่มีคนน้อยแล้ว
แต่ยังมีเรื่องภูมิอากาศที่เราต้องเผชิญหน้า
บางอย่างที่ทำได้ผลใน New York หรือ New Delhi
แต่ก็ทำไม่ได้ในแถบภูเขาแห่งนี้

เราต้องหาวิธีของเราเองในการแก้ไขปัญหาของพวกเราเอง
ถ้าชาวบ้านในท้องถิ่นเราปรับตัวได้
ลูกหลานของพวกเราจะได้ไม่ต้องกลายเป็นผู้อพยพ
เพราะปัญหาจากสภาพภูมิอากาศ(ที่ทำมาหากินไม่ได้) " Sonam Wangchuk




Can ice stupas solve the water crisis in the Himalayan Desert? - BBC News


เรียบเรียง/ที่มา


https://goo.gl/xMp7XA
https://goo.gl/8q2oEA
https://goo.gl/pPECHN