กุหลาบ...สมุนไพรคลายเครียด (หมอชาวบ้าน)
ภกญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร หัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ปราจีนบุรี

"กุหลาบ" ได้ถูกค้นพบโดยชาวสวนนิรนามเมื่อ 4,000 ปีก่อน จากดอกไม้แสนสวยที่มักถูกกล่าวถึงในบทกวีหรือตำนาน เปรียบเปรยเรื่องของความรัก ความงาม ความโรแมนติก ในสมัยโบราณกลับมีการใช้กุหลาบทางการแพทย์มากมาย แพทย์หลายคนได้ใช้น้ำต้มกุหลาบรักษาอาการเส้นประสาทอักเสบ ใช้ควันจากดอกกุหลาบรมเพื่อรักษาคนไข้ปอดอักเสบ หรือใช้สารสกัดกุหลาบสำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจและโรคไต

น้ำมันที่สกัดจากกลีบดอกของกุหลาบ มีสรรพคุณในการรักษาโรคต่าง ๆ มากมาย เช่น ทำให้ร่างกายทำงานอย่างสอดคล้อง สมดุล ปรับระบบภูมิต้านทานให้แข็งแรง ปรับระบบการทำงานของต่อมไร้ท่อ ปรับการทำงานของระบบประสาทให้สมดุล น้ำมันกุหลาบจัดเป็นน้ำมันที่ดีต่อระบบย่อยอาหาร เพราะช่วยสมานแผลกระเพาะอาหาร ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และลดการหมักหมมของเชื้อแบคทีเรียในกระเพาะอาหารและลำไส้ ช่วยปรับสมดุลการบีบตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ แพทย์บางท่านได้มีการสั่งน้ำมันกุหลาบให้ผู้ป่วยโรคหัวใจสูดดม เพื่อลดอาการเจ็บแน่นหน้าอก

กลีบกุหลาบ อุดมไปด้วยวิตามินซี แคโรทีน วิตามินเค แคลเซียม และแร่ธาตุต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อร่างกายและระบบเลือดเรียกได้ว่า วิตามินและเกลือแร่ต่าง ๆ ที่ร่างกายต้องการนั้น มีอยู่ครบถ้วนในกลีบกุหลาบ เช่น "โพแทสเซียม" ที่จำเป็นต่อระบบหัวใจ "แร่ธาตุทองแดง" ที่ร่างกายต้องการเพื่อกระบวนการสร้างเม็ดเลือด และใช้ในกระบวนการทำงานของระบบต่อมไร้ท่อ "ไอโอดีน" ที่ร่างกายต้องการสำหรับการสร้างฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์ เรียกได้ว่าในกลีบกุหลาบมีคุณค่าครอบจักรวาลสำหรับการดูแลสุขภาพ

จากการศึกษาข้อมูลพบว่า เชื้อแบคทีเรียจะตายภายใน 5 นาที เมื่อสัมผัสกับกลีบกุหลาบสด ซึ่งถ้าหากมีปัญหาผิวหนังติดเชื้อ มีสิวแผลเปิด ไฟไหม้ ผิวผื่นแพ้ ล้วนสามารถรักษาได้ด้วยกลีบกุหลาบสด

กุหลาบแห้ง นำมาป่นให้เป็นผงผสมกับน้ำผึ้ง ใช้ทาภายในช่องปากเพื่อรักษาอาการอักเสบในช่องปาก ปัญหาของเหงือกและฟันได้

การสูดดมกลิ่นหอมของน้ำมันหอมระเหยจากกุหลาบ ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ วิงเวียน อ่อนเพลีย หรือแม้แต่เพียงการสูดดมกลิ่นหอมจากกุหลาบ ก็สามารถช่วยขจัดอารมณ์เศร้าหมองวิตกกังวล ปัญหาเครียด จิตใจฟุ้งซ่าน อาการปวดศีรษะ ไอ และอาการหวัดได้

การอาบน้ำกลีบกุหลาบ ก็มีประโยชน์ต่อสุขภาพ สามารถช่วยคลายเครียด ลดความวิตกกังวล และช่วยบำรุงผิว ทำได้โดยการนำกลีบกุหลาบสดครึ่งถ้วย ใส่ชามขนาดใหญ่ เติมน้ำร้อนและปิดฝาทิ้งไว้เพื่อรักษากลิ่นของกุหลาบ เมื่อจะอาบน้ำให้เทน้ำกุหลาบที่เตรียมไว้ผสมกับน้ำอุ่นในอ่างน้ำอาบ และเติมน้ำคั้นหัวบีตรูตเพื่อเพิ่มสรรพคุณทางการรักษาของกุหลาบให้ดีขึ้นไปอีก

สเปรย์น้ำกุหลาบ ที่มีสรรพคุณทางการดูแลสุขภาพ โดยมีวิธีการทำคือ ใช้กลีบกุหลาบ 10 กรัม เทใส่อ่างเติมน้ำร้อน กรองเอาน้ำมาใช้ เทใส่ขวดสเปรย์ ฉีดพ่นบริเวณที่ต้องการ เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวด ทำให้ร่างกายแข็งแรง หากใช้น้ำกุหลาบขณะอุ่นจะช่วยบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อปวดข้อจากรูมาตอยด์

มาส์กกุหลาบ สำหรับผู้ที่มีผิวมันหรือผิวที่มีปัญหาสิว ทำให้ผิวสดใส มีชีวิตชีวา มีวิธีการทำคือ นำกลีบกุหลาบมาตากให้แห้ง บดเป็นผง เติมน้ำเล็กน้อย คนให้เข้ากัน นำมาทาให้ทั่วใบหน้า ทิ้งไว้ 10-15 นาที แล้วล้างออก

ชากลีบกุหลาบ เหมาะสำหรับรักษาอาการหวัด เจ็บคอ หลอดลมอักเสบ บำรุงร่างกายให้แข็งแรง เป็นเครื่องดื่มสุขภาพที่ดี เพราะอุดมไปด้วยวิตามินและเกลือแร่มากมาย

น้ำกุหลาบ ให้นำดอกกุหลาบสด ใช้เฉพาะกลีบ ประมาณ 1 ถ้วย ใส่ในภาชนะ เติมน้ำเดือด 2 ถ้วย ปิดฝาทิ้งไว้ให้เย็น คั้นเอาแต่น้ำมาใช้ทาหน้าหรือใช้เป็นโทนเนอร์ปรับสภาพผิวหลังล้างหน้า ส่วนที่เหลือสามารถเก็บไว้ใช้ได้เมื่อต้องการ

น้ำมันหอมระเหยกุหลาบ ช่วยคลายเครียด ลดการอักเสบ ฆ่าเชื้อโรค เชื้อแบคทีเรีย ไวรัส คลายกล้ามเนื้อเรียบ เพิ่มความรู้สึกทางเพศ ฝาดสมานรักษาแผล ทำให้แผลหายเร็ว บำรุงตับ ช่วยระบาย ขับระดู ทำให้นอนหลับ ระงับประสาท บำรุงร่างกาย โดยสามารถแบ่งเป็นสรรพคุณต่อระบบต่าง ๆ ดังนี้

ระบบประสาทและอารมณ์ คือ ช่วยให้สงบ ระงับประสาท ทำให้นอนหลับ ลดอาการใจสั่น กระวนกระวายใจ ลดความเครียด วิตกกังวล ลดความโศกเศร้า ลดความกลัว สร้างความรู้สึกเป็นมิตร ทำให้รู้สึกเป็นสุข เนื่องจากในทางสุคนธบำบัดเชื่อว่า น้ำมันกุหลาบเป็นน้ำมันที่มีประสิทธิภาพดีที่สุดในการบำบัดทั้งร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ

ระบบสืบพันธุ์ ช่วยรักษาอาการติดเชื้อของระบบสืบพันธุ์ บำรุงมดลูก ลดอาการปวดประจำเดือน แก้ปวดท้อง ปรับสมดุลฮอร์โมน ใช้ได้ดีกับผู้ที่มีประจำเดือนมามากกว่าปกติ

การบำรุงผิวพรรณ มีสรรพคุณให้ความชุ่มชื้น ทำให้ผิวนุ่ม ช่วยฝาดสมาน ฆ่าเชื้อโรคสามารถใช้ได้กับทุกสภาพผิว โดยเฉพาะผิวแห้ง ผิวผู้สูงอายุ ลดการอักเสบ เสริมสร้างความแข็งแรงให้กับหลอดเลือดฝอย ใช้กับผู้ที่มีปัญหาหลอดเลือดฝอยเปราะ แตกง่าย

จากการศึกษาข้อมูลด้านความปลอดภัยโดยทั่วไป ไม่พบข้อมูลความเป็นพิษและการระคายเคือง

นอกจากนี้ การกินกุหลาบ ยังสามารถช่วยบรรเทาอาการหวัด การติดเชื้อทางเดินหายใจ รักษากระเพาะอักเสบ ท้องเสีย ช่วยลดการอักเสบของผิวหนัง เพิ่มการไหลเวียนเลือด แก้อาการปวดประจำเดือน

ในทางอโรมาเธอราพี การสูดดมน้ำมันหอมระเหยจากกุหลาบช่วยแก้อาการวิตกกังวล เหนื่อยล้าอ่อนแรง ขจัดความคิดในทางลบ ทำให้อารมณ์ดี นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยพบว่า กลิ่นหอมของกุหลาบช่วยให้สมองจดจำได้ดีขึ้นขณะนอนหลับ และทำให้การไหลเวียนเลือดดี