คำถาม-หลวงปู่เจ้าค่ะ ขอเรียนถามข้อสงสัยในสมาธิ พอจิตดิฉันเข้าสู่ภวังค์จะรู้สึกเหมือนร่างกายหล่นจากที่สูงๆมากลึกสุดประมาณ คืออะไรเจ้าค่ะ นานๆถึงจะเป็น ทำให้ดิฉันสงสัยว่าคืออะไร กราบขอหลวงปู่ช่วยให้ความกระจ่างแก่ผู้ดอ้ยความรู้ด้วยเจ้าค่ะ

คำตอบ-เรื่องภาวนานั้นเป็นของดีแล้ว เพราะมีความปิติและพอใจในธรรมที่ปรากฎเป็นอย่างนั้นด้วยอำนาจของปิติธรรมะนักภาวนาก็ต้องเจออย่างนั้น บางทีปรากฏเหาะเหินเดินอากาศหรือเดินจงกลมในอากาศ หรือขัดสมาธิกลางอากาศหรือพลิกคว่ำหงายในอากาศ เป็นการแสดงปาฏิหาริย์ไปในตัวก็มีสารพัดจะเป็นไป แต่เมื่อหมดกำลังก็ถอนออกมา เมื่อถอนออกมาแล้วจงพิจารณาว่า ธรรมอันละเอียดถึงเพียงนี้ก็ยังอยู่ใต้อำนาจอนิจจังความไม่เที่ยง ขอให้น้อมลงอย่างนั้น อย่าสำคัญว่าว่าเป็นตัวตน เรา เขา สัตว์บุคคลใดๆทั้งสิ้น เมื่อไม่สำคัญในส่วนนี้จิตก็สูงกว่าเดิมขึ้นไปอีกในตัวแล้วจงพยายามทำบ่อยๆเทอญ และอีกประการหนึ่งให้พิจารณาเห็นอนิจจังพร้อมกับลมออกเข้า พร้อมทั้งเห็นทุกข์เห็นสิ่งที่ไม่ใช่ตัวตนกลมกลืนกันในขณะเดียวไม่มีอันใดก่อนอันใดหลัง  พร้อมกับลมออกเข้า แม้ศีล สมาธิปัญญา ที่เรียกว่าไตรสิกขาก็รวมพลกันอยู่ ณ ที่นั้นเอง จะบัญญัติหรือไม่บัญญัติก็เป็นจริงอยู่อย่างนั้นเอง เมื่อเห็นชัดในส่วนนี้พร้อมทั้งชำนาญและเห็นเนืองๆอยู่ ความระอาในวัฏฏสงสารที่เคยหลงมาแล้วก็จะรู้ตามเป็นจริงจะได้ไม่ทะเยอทะยานในโลกทั้งปวง เพราะโลกทั้งปวงมีแต่เกิดขึ้นและแปรดับและมีทุกข์ไม่ใช่ตัวตนดังที่ว่ามาแล้วนั้น จะได้สิ้นความสงสัยในปัญหาของเจ้าตัวที่เคยสร้างขึ้น จะแก้ไม่ยาก โลกคืออะไร...วัตถุภายนอกคืออะไร...ที่สร้างขึ้นด้วยดินน้ำ ไฟ ลมก็ดี หรือความนึกคิดแห่งสุข ทุกข์ อุเบกขาก็ดีเกิดขึ้นแล้วก็แปรปรวนและดับเสมอกันทั้งนั้นเมื่อลูกไม้ของโลกมีเพียงเท่านี้แล้ว เราก็ไม่มีหนทางจะไปสงสัยอะไรอีก มีแต่รู้ตามเป็นจริง ปฏิบัติตามเป็นจริงพ้นจากความสงสัยตามเป็นจริงเท่านั้นความดีใจเสียใจในโลกทั้งปวงก็ห้ามเบรกลง ปัญญาก็เกิดขึ้นเหนือความหลงของตนไปซะ เรียกว่ารู้เท่าทุกข์เท่าสังขารแล้ว จิตก็โอนไปเอนไปโน้มไปกับพระนิพพานคืนกลับความหลงของเจ้าตัวแบบเย็นๆเท่านั้นเอง...