มัทนะพาธาหรือตำนานแห่งดอกกุหลาบ



พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6
ฉบับพิมพ์พ.ศ.2467

คำนำ

"ละคอนเรื่องนี้ไม่ใช่ได้เนื้อเรื่องหรือตัดตอนมาจากแห่งใดๆ เลย จึงขอบอกไว้ให้ผู้อ่านทราบเพื่อไม่ต้องเสียเวลาไปเที่ยวค้นหาเรื่องนี้ในหนังสือโบราณใดๆ แก่แห่งเรื่องนี้ ได้เคยมีติดอยู่ในใจของข้าพเจ้ามาช้านานแล้ว แต่เพระเหตุต่างๆ ซึ่งไม่จำจะต้องแถลงในที่นี้ ข้าพเจ้ามิได้ลงมือแต่งเรื่องนี้ จนมาเมื่อกลางปีพ.ศ.2466 เมื่อได้บังเกิดมีเหตุบังคับให้ข้าพเจ้าต้องอยู่นิ่งๆ เงียบๆ ข้าพเจ้าจึงได้หวลนึกขึ้นถึงเรื่องนี้ เมื่อนึกตั้งโครงเรื่องขึ้นได้แล้ว ได้เกิดมีปัญหาขึ้นว่า จะให้นางในเรื่องนี้ถูกสาปเปนดอกไม้อย่างใด มีผู้เห็นกันโดยมากว่าควรให้เปนดอกกุหลาบ เพราะเปนดอกไม้ที่คนทั้งโลกทุกชาติทุกภาษานิยมว่างามและหอมชื่นใจยิ่งกว่าดอกไม้อย่างอื่นๆ

เรื่องละคอนนี้ ความตั้งใจเดิมของข้าพเจ้าจะแต่งขึ้นเปนแต่หนังสือสำหรับอ่านอย่างกวีนิพนธ์เท่านั้น แต่ได้มีญาติมิตร์ขอให้จัดเล่นออกโรง ข้าพเจ้าจึ่งตกลงตาม...."