หลักกฏหมายเอกชน
ความหมายและลักษณะของกฏหมาย
ระเบียบของสังคม
- ศีลธรรม
- ศาสนา
- จารีตประเพณี
ปรัชญาทางกฏหมาย
- แนวคิดธรรมชาติ: Plato, Aristotle, Cirero (มนุษย์สามารถนำเอากฏเกณฑ์ ความเห็นถูกผิดตามธรรมชาติ หรือความรู้สึกผิดชอบชั่วดีมีถูกต้องชอบธรรมมีเหตุผลในจิตใจมนุษย์มาใช้เป็นกฏหมายเพื่อบังคับ หรือควบคุมความประพฤติของมนุษย์ในสังคมให้อยู่ร่วมกันได้)
- แนวคิดฝ่ายบ้านเมือง: John Austin (รัฐาธิปัตย์ หรือผู้ปกครองเป็นผู้ที่สามารถใช้กฏหมายเป็นเครื่องมือข้อบังคับของผู้มีอำนาจในการที่จะปกครองบ้านเมืองและปราบปรามผู้ที่ทำลายความสงบเรียบร้อยของบ้านเมืองได้)
- แนวคิดฝ่ายสังคมนิยม: Carl Marx, Lenin (กฏหมายเป็นปรากฏการณ์ที่มีผลสะท้อนมาจากเศรษฐกิจและบ้านเมือง ไม่ใช่สิ่งจำเป็นตลอดไปแต่จะมีความจำเป็นอยู่ชั่วขณะเพื่อจัดระเบียบและกลไกต่างๆ ของสังคม เป็นเครื่องมือของรัฐที่จะนำมาใช้เพื่อส่วนรวมเป็นใหญ่)
- แนวคิดสำนักประวัติศาสตร์: Savigny (กฏหมายเป็นสิ่งที่เกิดจากความรู้สึกทางศีลธรรม ความรู้สึกผิดชอบชั่วดีของประชาชาติที่ค่อยๆ วิวัฒนาการไป)
กฏหมาย คือ คำสั่งหรือขอบังคับของรัฐาธิปัตย์ที่ได้บัญญัติขึ้น เพื่อกำหนดความประพฤติของประชาชนที่อยู่ในรัฐหรือประเทศของตน หากผู้ใดฝ่าฝืนไม่ยอมประพฤติปฏิบัติตามก็จะมีความผิดและต้องถูกลงโทษด้วย
ลักษณะของกฏหมาย
1. ต้องเป็นคำสั่งหรือข้อบังคับ
2. มาจากรัฐาธิปัตย์
3. เป็นข้อบังคับที่ใช้ได้ทั่วไป
4. ต้องใช้ได้เสมอไป
5. ต้องมีสภาพบังคับ (โทษ - ประหารชีวิต, จำคุก, กักขัง, ปรับ, ริบทรัพย์)
กฏหมายเอกชน คือ กฏหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน กำหนดถึงสิทธิทางแพ่งอันเป็นสิทธิทางกฏหมายที่บุคคลใดบุคคลหนึ่งใช้ยันกับบุคคลอื่นได้ แบ่งเป็น กฏหมายแพ่ง และ กฏหมายพาณิชย์
ประมวลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์
บรรพ 1 - หลักทั่วไป
บรรพ 2 - หนี้
บรรพ 3 - เอกเทศสัญญา
บรรพ 4 - ทรัพย์สิน
บรรพ 5 - ครอบครัว
บรรพ 6 - มรดก
การใช้กฏหมาย
[1] ผู้ใช้กฏหมาย
1. ศาลยุติธรรม
2. เจ้าพนักงาน
3. ราษฏร
[2] วันเริ่มใช้กฏหมาย
1. ให้ใช้ตั้งแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษา (เร่งด่วน)
2. ให้ใช้ตั้งแต่วันถัดไปจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา (default)
3. กำหนดเวลาให้ใช้ในอนาคต (เพื่อให้เจ้าพนักงานและประชาชนเตรียมพร้อม)
4. ให้ใช้บังคับย้อนหลัง (ไม่ค่อยใช้)
[3] สถานที่ใช้กฏหมาย
1. ใช้บังคับทั่วราชอาณาจักร (พื้นดิน, ทะเลอ่าวไทย/ทะเลอาณาเขต, พื้นอากาศ, เรือไทย/อากาศยานไทย)
2. ใช้เฉพาะบางท้องที่ (ส่วนท้องถิ่น)
3. ใช้บังคับถึงการกระทำนอกราชอาณาจักร
[4] บุคคลที่กฏหมายบังคับใช้
1. ข้อยกเว้นตามกฏหมายไทย (พระมหากษัตริย์, สมาชิกรัฐสภาจากการฟ้องร้องในถ้อยแถลงในสภา)
2. ข้อยกเว้นตามกฏหมายอื่นๆ (ประมุขของรัฐต่างประเทศ, ฑูตและบุคคลในคณะฑูต)
[5] การใช้กฏหมายกับข้อเท็จจริง
- ทางอาญา (นำบทบัญญัติของกฏหมายอาญา)
- ทางแพ่ง (นำบทบัญญัติของกฏหมายแพ่ง)
การตีความกฏหมาย
1. การตีความตามตัวอักษร
2. การตีความตามเจตนารมณ์
- วิเคราะห์ถ้อยคำ
- วิเคราะห์จากตำแหน่งหรือหมวดหมู่ของกฏหมาย
- วิเคราะห์จากประเภทของกฏหมาย
- วิเคราะห์ถึงสถาณการณ์ในขณะที่บัญญัติกฏหมายนั้น
การอุดช่องว่างและการยกเลิกกฏหมาย
การอุดช่องว่าง
1. ถ้าไม่มีบทกฏหมายที่จะยกมาปรับแก่คดีได้ให้วินิจฉันคดีนั้นตามจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่น
2. ถ้าไม่มีจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่น ให้วินิจฉัยคดีอาศัยเทียบบทกฏหมายที่ใกล้เคียงอย่างยิ่ง
3. ในกรณีที่ไม่มีบทกฏหมายที่ใกล้เคียงอย่างยิ่ง ก็ให้วินิจฉัยตามหลักกฏหมายทั่วไป
การยกเลิกกฏหมาย
1. โดยตรง
2. โดยปริยาย
3. โดยคณะตุลาการรัฐธรรมนูญ
4. โดยคำพิพากษาของศาล
สิทธิ หน้าที่ และ เสรีภาพตามกฏหมาย
ความหมายของสิทธิ
- สิทธิในสถานะของบุคคล
- สิทธิในทางหนี้
- สิทธิในทางทรัพย์
การได้มาซึ่งสิทธิ
1. โดยนิติกรรม (เจตนา, ชอบด้วยกฏหมาย, ใจสมัคร, มุ่งตรงต่อการผูกนิติสัมพันธ์, เพื่อให้เกิดการเคลื่อนในสิทธิ)
2. โดยนิติเหตุ (ละเมิด, ลาภมิควรได้, จัดการงานนอกสั่ง)
3. โดยผลของกฏหมาย (โดยการเกิดหรือสถานะของบุคคล, มรดก, ครอบครองปรปักษ์, อาศัยหลักส่วนควบ, การเก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหาย
กฏหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าดวยบุคคล
หมวด 1 บุคคลธรรมดา
สภาพบุคคล
การเริ่มสภาพบุคคล
- การคลอดแล้ว
- การอยู่รอดเป็นทารก
สิทธิของทารกในครรภ์มารดา*
- สิทธิในการรับมรดก
- สิทธิในครอบครัว
*Note: ทารกในครรภ์มารดาก็สามารถมีสิทธิต่างๆ ได้ หากว่าภายหลังคลอดแล้วอยู่รอดเป็นทารก
วันเกิดของบุคคล
- ทางแพ่ง (ใช้สิทธิทางกฏหมายได้เมื่ออายุ 20 หรือทำการสมรสเมื่ออายุ 17 ปีบริบูรณ์; ผู้เยาว์ทำพินัยกรรมได้เมื่ออายุ 15 ปีบริบูรณ์; บุคคลที่มีอายุไม่ต่ำกว่า 25 ปีจะรับบุตรบุญธรรมมิได้)
- ทางอาญา (เด็กอายุต่ำกว่า 7 ปีทำผิดไม่ต้องรับโทษ; 7-14 ไม่ต้องรับโทษแต่ศาลมีอำนาจดำเนินการส่งไปยังโรงเรียนหรือสถานฝึกอบรม; 14-17 ปีให้ศาลพิจารณาแล้ววินิจฉัยถ้าไม่ผิดลงโทษตามมาตรา 74 ถ้าผิดลดความผิดลงกึ่งหนึ่งตามมาตรา 75; 17-20 ปีลงโทษโดยลดโทษหนึ่งในสามหรือกึ่งหนึ่งได้ตามมาตรา 76)
การนับอายุของบุคคล
- ให้เริ่มแต่วันเกิด
- ถ้าไม่รู้วันเกิดแต่รู้เดือน ให้นับตั้งแต่วันที่ 1
- ถ้าไม่รู้เดือน แต่รู้ปี ให้นับตั้งแต่วันต้นปีปฏิทิน
การสิ้นสภาพบุคคล
- สิ้นสุดลงเมื่อตาย (โดยธรรมชาติ หรือ ตามกฏหมาย/สาบสูญ)
ระยะเวลาที่ถือว่าผู้ไม่อยู่ถึงแก่ความตาย
- ไปจากภูมิลำเนาและไม่มีใครรู้แน่เป็นเวลา 5 ปี (หรือ 2 ปีในกรณีพิเศษ)
- ผู้มีส่วนได้เสียหรือพนักงานอัยการร้องขอต่อศาลให้บุคคลนั้นเป็นคนสาบสูญ
- ศาลได้มีคำสั่งให้บุคคลนั้นเป็นคนสาบสูญ
สิทธิประกอบสภาพบุคคล
1. สัญชาติ (ดินแดน/สายโลหิต)
2. ชื่อ (ชื่อตัว/ชื่อรอง/ชื่อสกุล/ชื่ออื่นๆ)
3. ภูมิลำเนา
4. สถานะบุคคล (นิติเหตุ/นิติกรรม)
ความสามารถ
- ในการมีสิทธิ
- ในการใช้สิทธิ (โดยธรรมชาติ/โดยกฏหมาย)
หมวด 2 นิติบุคคล
ความหมายและประเภทของนิติบุคคล
นิติบุคคล คือ บุคคลตามกฏหมายที่สมมติขึ้นมา และรับรองให้มีสิทธิและหน้าที่เช่นเดียวกับบุคคลธรรมดา กล่าวคือ นิติบุคคลสามารถเป็นเจ้าของทรัพย์สินได้ ถือกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินได้ จำหน่ายจ่ายโดนทรัพย์สินได้ เป็นลูกหนี้หรือเจ้าหนี้ได้
ประเภทของนิติบุคคล
- ตามประมวลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์
- ตามกฏหมายอื่น (พรบ สหกรณ์, พรบ มหาวิทยาลัย)
| Create Date : 16 ตุลาคม 2548 |
| Last Update : 16 ตุลาคม 2548 22:26:31 น. |
|
15 comments
|
| Counter : 3223 Pageviews. |
 |
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 15 คน [
