Bloggang.com : ไร้นาม : ประวัติศาสตร์กฏหมายไทย

ประวัติศาสตร์กฏหมายไทย

กฏหมาย คือ กฏเกณฑ์ว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และมนุษย์กับองค์กรที่มนุษย์สังกัดอยู่ตลอดจนหลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยความสัมพันธ์ของรัฐกับรัฐ

กฏหมายต้องมีลักษณะ 5 ประการ
1) ต้องมาจากรัฐาธิปัตย์/องค์อธิปัตย์ (Sovereign)
2) ต้องเป็นคำสั่ง คำบังคับบัญชาทั่วไป
3) ใช้ได้เป็นการตลอดไปจนกว่าจะมีการยกเลิก
4) ประชาชนจำต้องปฏิบัติตาม
5) มีบทบังคับ (Sanction)

- กฏหมายจารีตประเพณี (customary law): ไม่มีบทบังคับบอกเล่าต่อๆ มาจากรุ่งหนึ่งสู่อีกรุ่นหนึ่ง
- กฏหมายลายลักษณ์อักษร (written law): ประมวลที่เก่าแก่ที่สุดคือ ประมวลกฏหมายพระเจ้าฮัมมูราบี (Code of Hammurabi) แห่งอาณาจักรบาบิโลน โดยหลักกฏหมายคือตาต่อตา ฟันต่อฟัน

ประวัติศาสตร์กฏหมาย คือวิวัฒนาการของแนวความคิด หลักเกณฑ์ความประพฤติ และกฏเกณฑ์ต่างๆ ที่มนุษย์ก่อตั้งขึ้นเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคม แหล่งข้อมูลที่ศึกษาประวัติศาสตร์กฏหมาย คือ ศิลาจารึก, ตัวบทกฏหมายในอดีต และ หนังสือที่เขียนเรื่องราวเกี่ยวกับกฏหมาย

กฏหมายสมัยสุโขทัย

1) กฏหมายพ่อขุนรามคำแหง (ศิลาจารึกหลักที่ 1)
- ภาษี: ไม่มีจกอบ (จังกอบ)
- ซื้อขาย: มีการค้าขาย
- ลักษณะมรดก: ลูกรับมรดก
- วิธีพิจารณาความ: เสมอภาพ/สอบสวน/ซื้อสัตย์
- ร้องทุกข์: สั่นกระดิ่ง
- ที่ดิน: สิทธิครอบครอง
- มนุษยธรรม: ไม่ให้ทำร้าย หรือ ฆ่าเชลยศึกทิ้ง
- ผู้ลี้ภัย: ช่วยเหลือ

2) กฏหมายลักษณะโจรสมัยสุโขทัย (ศิลาจารึกหลักที่ 38)* มีลักษณะเป็นกฏหมายอาญา
- รัฐมุ่งที่จะให้ประชาชนพยายามนำตัวผู้กระทำความผิดมาลงโทษให้ได้
- เพื่อเป็นการส่งเสริมให้ประชาชนเป็นพลเมืองดี

บทบัญญัติ
2.1) การเอาคนรับใช้หรือภรรยาผู้อื่นหนีมาแล้วไม่ส่งคืนเจ้าของภายในสามวันต้องถูกปรับตามขนาดที่กำหนดไว้ในพระราชศาสตร์และพระธรรมศาสตร์ (ในกรณีเมือง)
2.2) กรณีนอกเมืองเจ้าของบ้านต้องนำผู้ที่หนีมาสู่ตนไปคืนเจ้าของ ถ้าปล่อยให้อยู่เกินสามวันต้องถูกปรับไหมวันละ 11,000 เบี้ย ถ้าเกินห้าวัน วันละ 55,000 เบี้ย ถ้าเกิน 8 วันให้ปรับเท่ากับลักพาคนไป
2.3) ให้รางวัลแก่ผู้จับขโมยหรือนำของถูกขโมยไปคืนเจ้าของ
2.4) การไม่ช่วยจับโจรมีความผิดเสมือนลักทรัพย์ผู้อื่น
2.5) การฆ่าวัว ฆ่าควายเพื่อใช้เป็นอาหารต้องไปแสดงให้คนทั้งหลายรู้ก่อนจึงฆ่าได้

3) มังรายศาสตร์*
- เป็นการนำเอาคำพิพากษาในคดีต่างๆ มารวบรวมเรียบเรียงใหม่
- มีการนำเอามูลคดีวิวาทในคัมภีร์พระธรรมศาสตร์มาเป็นหลักในการบัญญัติ กฏหมาย 16 ประการ
[1] กู้ของท่าน
[2] ยืมของท่าน
[3] รวมทุนกับทำการค้าหากำไร
[4] รับจ้างของไม่สำเร็จละทิ้งงานเสีย
[5] ให้ของแล้วจะขอคืน
[6] ปลอมของซึ่งไม่มีวิญญาณ
[7] ต่อยกัน
[8] ผัวเมียจะหย่ากัน
[9] รักเมียท่านจับมือถือนม
[10] แย่งทรัพย์และแย่งมรดก
[11] ฝากของกันไว้
[12] ของสูญเสียไป
[13] ได้คืนไม่ครบถ้วน
[14] ของน้อยอ้างว่าของมาก
[15] เล่นการพนัน
[16] เหตุระหว่างคนเลวคนดี

3.1. การกระทำความผิด
3.1.1) คิดที่จะกระทำความผิด
3.1.2) ตกลงใจที่จะกระทำความผิด
3.1.3) ตระเตรียมการที่จะกระทำความผิด
3.1.4) ลงมือกระทำความผิด
3.1.5) กระทำความผิดสำเร็จ

3.2) ลักษณะทรัพย์
3.2.1) ทรัพยมีวิญญาณ
3.2.2) ทรัพย์ไม่มีวิญญาณ

3.3) การพบขุมทรัพย์
ถ้าแจ้งได้ครึ่งนึง ถ้าไม่แจ้งเข้าพระคลังทั้งหมด

3.4) ของตกของหาย
ได้หนึ่งในสามของทรัพย์ที่ได้

3.5) ความรับผิดชอบต่อผู้เสพสุราด้วยกัน
ส่งถึงบ้าน

3.6) ครอบครัว
กฏหมายให้ไหมค่าขันหมากเป็นเงิน 11,000 เบี้ย (สมรส, แบ่งสินสมรส)

3.7) มรดก
3.7.1) ลูกคนไหนถือบิดามารดาเป็นศัตรูหรือไม่
3.7.2) พ่อแม่ขายลูกคนไหนไปหรือยังไม่ได้ขาย
3.7.3) ลูกคนไหนยากจนหรือไม่
3.7.4) ลูกคนไหนทำคุณแก่บิดามารดา

3.8) หนี้
ไม่มีการทำเป็นลายลักษณ์อักษร แต่ต้องมีพยาน

3.9) ความรับผิดชอบผู้คำประกัน
เฉพาะเงินต้นไม่รวมดอกเบี้ย

3.10) อาญา
3.10.1) ประหาร
3.10.2) ตัดตีนตัดมือ
3.10.3) เนรเทศ

Note: การกระทำความผิด
+1+ คิดจะกระทำความผิด
+2+ ตัดสินใจกระทำความผิด
+3+ ตระเตรียมเพื่อกระทำความผิด
+4+ ลงมือกระทำความผิด
+5+ กระทำความผิดสำเร็จ

ประเภททรัพย์
=1= ทรัพย์มีวิญญาณ (ถ้าเก็บได้ไม่บอกเพื่อนบ้านถูกข้อหาลักทรัพย์ บอกเพื่อนบ้านแต่เเผลอฆ่ากินชดใช้ทรัพย์ บอกเพื่อนบ้านแล้วเลี้ยงดูได้ค่าไถ่)
=2= ทรัพย์ไม่มีวิญญาณ (ถ้าขุดพบแล้วแจ้งได้ 1/2, ถ้าเก็บของตกได้ประกาศ 3 ครั้ง และบอกเพื่อนบ้านได้ 1/2)

กฏหมายตราสามดวง ตราขึ้นสมัยรัชกาลที่ 1 แต่ว่าจริงๆ คือกฏหมายของกรุงศรีอยุธยาชำระใหม่ เพราะพระอัยการต่างๆ บัญญัติด้วยกษัตริย์อยุทธา และศักราชที่ปรากฏในพระอัยการเป็นสมัยอยุธยา

ตราสามดวงคือ
(1) ตราพระราชสีห์ - สมุหนายก
(2) ตราพระคชสีห์ - สมุหพระกลาโหม
(3) ตราบัวแก้ว - เจ้าพระยาพระคลัง

อาศัยคัมภีร์พระธรรมศาสตร์ มี 29 ลักษณะคือ:
1 - พระธรรมศาสตร์
2 - หลักอินทภาษ: ตุลาการต้องไม่มีอคติ 4 ประการ - ฉันทาคติ (รัก), โทษาคดิ (โกรธ), ภยาคติ (กลัว) และ โมหาคติ (หลง)
3 - กฏมณเฑียรบาล
4 - พระธรรมนูญ
5 - พระอัยการกรมศักดิ์
6 - พระอัยการตำแหน่งนาพลเรือน
7 - พระอัยการตำแหน่งนาหัวเมือง
8 - พระอัยการบานแผนก
9 - พระอัยการลักษณะฟ้อง
10 - พระอัยการลักษณะพยาน
11 - ลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง
12 - พระอัยการลักษณะตระลาการ
13 - พระอัยการลักษณะอุทธรณ์
14 - พระอัยการลักษณะผัวเมีย: ชายมีภรรยาได้หลายคน (เมียกลางเมือง เมียกลางนอก เมียกลางทาษี) การสมรส ชายต้องไม่เป็นภิกษุ ต้องไม่เป็นญาติ หญิงหม้ายต้องเผาศพสามีเดิม บิดามารดาหรือผู้เป็นอิสระแก่ฝ่ายหญิงยินยอมยกหญิงให้เป็นภรรยาโดยหญิงนั้นยินยอมด้วย และ ชายหญิงทั้สองฝ่ายได้กินอยู่หลับนอนโดยมีเจตนาเป็นสามีภรรยากัน แล้วอำนาจอิสระ (อำนาจปกครอง) ก็จะโอนไปสู่สามี การหย่ากันเป็นไปได้ด้วยความสมัครใจของทั้งสองฝ่าย หรือถ้าชายทิ้งร้างไปตามเวลากำหนด/ล่วงเกินพ่อตาแม่ยาย/คบหาโจรผู้ร้าย/ทำผิดทัณฑ์บน แล้วหญิงคืนสินสอดทองหมั้น ขันหมาก ทุนทรัพย์ถือว่าขาด หรือถ้าชายโกรธหญิงเก็บสินเดิมและสิ่งของลงจากเรือนฟันเสาเรือนหญิงจากไปเพียงหนึ่งวันถือว่าขาด ถ้าชายเอาใจออกหากยักย้านสินเดิม สินสมรสไปให้ส่งทรัพย์สินคืนและแบ่งปันตามกฏหมายแล้วก็ขาดจากการเป็นสามีภรรยา ถ้าชายไปบวชทรัพย์เป็นของหญิง
15 - พระอัยการลักษณะทาษ
16 - พระอัยการลักษณะลักพา
17 - พระอัยการลักษณะมรดก: สำหรับชายหรือหญิงโสดให้แบ่งเป็น ภาคหลวง (ถ้ามีศักดิ์นามากกว่า 400 ไร่และไม่เป็นพราหมณ์ หรือมีบำเน็จ) ภาคบิดามารดา ภาคภรรยา (เฉพาะฝ่ายชายและยังมีภรรยาอีก 2 ชั้นคือภรรยาอันทรงพระกรุณาพระราชทานให้ และ ภรรยาอันทูลขอพระราชทานให้) และ ภาคญาติ; สำหรับหญิงมีสามีส่วนใหญ่ยกสินเดิมให้ญาติพี่น้อง ยกเว้นสินสมรสแล้วแต่กำหนด
18 - พระอัยการลักษณะกู้หนี้: ห้ามมิให้บุตรฟ้องบิดามารดาเรียกคืนหนี้อันเกิดจากการกู้ยืม บุตรเขยหรือสะไพ้ (เขียนแบบโบราณ) จะฟ้องก็ได้แต่ถือเป็นคนอุทลุม (ไม่รู้คุณคน) ก็ให้ฟ้องได้แต่เงินต้นเท่านั้น
19 - พระอัยการลักษณะเบ็ดเสร็จ
20 - พระอัยการลักษณะวิวาทด่าตีกัน: กำหนดโทษตามความร้ายแรงของสิ่งที่ใช้และส่วนของร่างกาย รวมถึงการดูหมิ่น ยกเว้นโทษการทำร้ายร่างกายมิถึงสาหัสระหว่างเครือญาติ เด็กอายุ 7 ขวบคนชราอายุ 70 ปี และคนวิกลจริต
21 - พระอัยการลักษณะโจร: องค์โจร (กระทำเอง ใช้ให้ผู้อื่นทำ สั่งสอนให้ลัก) และ สมโจร (ผู้ให้ที่อยู่โจร ผู้เป็นเพื่อนโจร ผู้สมรู้ร่วมคิด ผู้ป้องกันกำบัง ผู้กินอยู่สมเลกับโจร - รับโทษกึ่งหนึ่งขององค์โจร) แบ่งความผิดเป็น 16 ฐาน (ปล้น ย่องสดมภ์ ภัย ตีชิง ฉกฉวย ซุ่มซ่อน ล้วงลัก ลักเลียม สาธารณโจร นิลัมภรโจร วิสาสคาหโจร สรรพโจร ปัฐทูสะกะโจร ทามริกโจร สารโจร และ ดัสกรโจร)
22 - พระอัยการลักษณะอาญาหลวง: กำหนดโทษ 10 สถาน (ฟันคอ ตัดมือตัดเท้า ทวนด้วยลวดหนังหรือไม้หวาย ปรับไหม 4 เท่าแล้วเอาตัวลงหญ้าช้าง ให้ไหมตรีคุณแล้วเอาตัวออกจากราชการ ให้ไหมลาหนึ่งแล้วให้ใช้ของๆ เขา ให้ตัดปากแหวะปากเอามะพร้าวห้าวยัดปาก ให้ภาคทัณฑ์บน และ กดอุเบกขาเรียกประกันทัณฑ์บน); ห้ามหญิงไทยสมรสกับคนต่างด้าว; ห้ามค้ากำไรเกินควร และ ไม่มีผลย้อนหลัง
23 - พระอัยการลักษณะอาญาราษฏร์
24 - พระอัยการลักษณะขบถศึก
25 - กฏพระสงฆ์
26 - กฏ 36 ข้อ
27 - พระราชบัญญัติ
28 - พระราชกำหนดเก่า
29 - พระราชกำหนดใหม่

Create Date : 19 กันยายน 2548

Last Update : 20 กันยายน 2548 8:24:07 น.

56 comments

Counter : 7875 Pageviews.

3.10 โหดจัง

โดย: noom_no1

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:0:48:53 น.

ได้ประโยชน์จังเลยค่ะ

โดย: ลำพูริมน้ำ

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:0:58:54 น.

เยี่ยมมากเลยครับ ชื่นชม ชื่นชม

โดย: POL_US

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:5:47:19 น.

--- คุณ noom_no1 ---

โห... มาอ่านละเอียดด้วยหรือคะนี่

--- คุณลำพูริมน้ำ ---

ดีใจที่มีประโยชน์ค่ะ

--- คุณ POL_US ---

แหะ แหะ เอาไว้เตรียมสอบน่ะค่ะ

โดย: ไร้นาม

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:7:28:21 น.

โดย: keyzer

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:8:02:41 น.

ิอุ๊เป็นไงบ้่าง...

สู้สู้

โดย: เป่าจิน

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:11:15:47 น.

ดีจังค่ะ คุณไร้นาม (ตอนแรกๆที่นนท์เพิ่งเข้ามาป่วนเปี้ยนในห้องกวี นึกว่าไร้นามเป็นผู้ชายซะอีกอ่ะ)

ตอนนี้นนท์ก็ลงเรียน กม ยังเป็นเดะปีหนึ่งได้กลับมาเป็นเฟรชชี่ อีกครั้ง โหะๆยังต้วมเต้ยมอยู่ที่ มหาชน อาญา2 แพ่ง2 อยู่เลยค่ะ

ยังไงๆ ขอ add นะค่ะ จะได้มาแอบอ่าน บ่อยๆ

โดย: วรานนท์

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:14:06:27 น.

เจ้าของบ้านเตรียมตัวสอบไรเหรอครับ...เนติฯ โท เอก หรือว่าผู้ช่วยฯ ขอให้โชคดีนะครับ

โดย: เต้าหู้หิมะ

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:18:16:08 น.

--- คุณ keyzer ---

(อันนี้เป็นสวดมนต์: ขอให้ผ่าน ขอให้ผ่าน)

--- เป่าจิน ---

มาพิมพ์ๆ ไว้จ้ะ (ดูเหมือนขยัน) แต่ไม่มีเวลาท่อง = ไม่มีอะไรเข้าหัวเลย แหะ แหะ วันนี้ meeting โทรศัพท์กับลูกค้าอเมริกาถึงสามทุ่มแน่ะกว่าจะกลับบ้านก็แทบหมดวัน ฮือๆ งานหนักชะมัดเลยช่วงนี้ (งอแง)

--- คุณวรานนท์ ---

อืมๆ จำได้ว่าที่ห้อง com sci/com eng ใน tech exchance สมัยสามสี่ปีก่อนมั๊งที่ไร้นามเล่นหนักๆ ตอบแทบทุกกระทู้มีคนจำได้ เคยมีใครก็ไม่รู้ตั้งกระทู้ว่า "รู้ไหม, คุณไร้นามตัวจริงเป็นผู้ชาย" อ่านแล้วขำสุดๆ

--- คุณเต้าหู้หิมะ ---

สอบปริญญาตรีนิติปีหนึ่งค่ะ ยังเด็กอยู่ อิอิ (พิมพ์เสร็จมองซ้าย มองขวา น่ากลัวว่าเดี๋ยวเพื่อนๆ มารุมโห่ << ชอบปลอมตัวเป็นเด็กๆ คิกๆ)

โดย: ไร้นาม

วันที่: 19 กันยายน 2548 เวลา:23:52:34 น.

ประวัติความเป็นมาของกฏหมายไทยนั้น มีเค้าโครงหรือรกรากหรือที่มาจากกฏหมายของอินเดียหรือเปล่า

โดย: ญาณ IP: 213.103.241.201 วันที่: 26 ตุลาคม 2548 เวลา:0:56:03 น.

โหดแต่ก็มันมาก มีประโยชน์ด้วยอะคับ

โดย: บุรุษนิรนาม IP: 203.188.56.32 วันที่: 16 พฤศจิกายน 2548 เวลา:18:29:26 น.

หนูรักทุกคนค่ะ

โดย: เป รม IP: 125.25.26.2 วันที่: 3 มิถุนายน 2549 เวลา:12:13:49 น.

โดย: ไม่ใช่ผู้วิเศษ 101 IP: 203.113.61.196 วันที่: 29 มิถุนายน 2549 เวลา:11:18:40 น.

ขอให้สอบได้เกรด aทุกวิชา

โดย: หมวย IP: 202.28.35.1 วันที่: 18 กรกฎาคม 2549 เวลา:11:10:30 น.

ผมว่าเนื้อหามันยังงไม่ค่อยละเอียดเลยอ่า ไม่กระจ่าง..

โดย: panda IP: 202.28.78.171 วันที่: 10 สิงหาคม 2549 เวลา:23:56:29 น.

คือ ผมมีเรื่องรบกวนครับ ผมอยากทราบข้อดีข้อเสียของระบบ case law ในอังกฤษ และข้อดีข้อเสียของระบบ civil law ในไทย อย่างละเอียดอ่ะครับ แล้วมี website แนะนำไหมครับ ขอบคุณครับ

โดย: เต้ IP: 86.141.57.159 วันที่: 18 สิงหาคม 2549 เวลา:4:33:00 น.

โดย: จรัญ ทองวัน IP: 202.29.57.3 วันที่: 18 สิงหาคม 2549 เวลา:12:35:27 น.

มีเรื่องที่จะรบกวนว่าคนที่ป่วยเป็นโรคประสาทอ่อนๆโดยมีบัตรประจำตัวคนไข้ของโรงพยาบาลจิตเวชขอนแก่น เกิดคลั่งทำร้ายร่างกายผู้อื่นจนได้รับอันตรายแก่กาย ดังนั้นบุคคลผู้นี้มีความผิดตามกฏหมายหรือไม่ โดยบุคคลผู้นี้มีใบนัดของแพทย์เป็นประจำทุกเดือนด้วยค่ะ

โดย: หนิง IP: 203.113.61.103 วันที่: 31 สิงหาคม 2549 เวลา:18:01:42 น.

ขอบคุณนะครับได้ความรู้เยอะเลย
จออณุญาตเอาไปนำเสนองานกลุ่ม
นะครับหาที่ไหนไม่มีเลย กฏหมายสมันสุโขทัยเนี่ย
หายากมากเลย

โดย: เด็กทำรายงาน IP: 124.120.121.224 วันที่: 4 กันยายน 2549 เวลา:20:29:57 น.

ดีมากๆๆๆๆๆๆๆๆๆเลยค่ะคุณไร้นาม
กําลังสงสัยอยู่เชียว

สาธุ.......................

โดย: เด็กเรียน IP: 203.148.249.94 วันที่: 25 ตุลาคม 2549 เวลา:21:00:24 น.

ขอบคุณมากๆครับที่นำสาระดีๆมาเสนอให้อ่านกัน กำลังทำการบ้านเรื่องนี้พอดีหาในหนังสือข้อมูลก็ไม่เพียงพอพอมาดูในนี้ได้จ้อมูลมาเยอะมากๆเลย ขอบคุณจริงๆครับ

โดย: foxblue IP: 58.9.193.223 วันที่: 22 ธันวาคม 2549 เวลา:18:23:18 น.

อยากได้วิวัฒนาการของระบบกฏหมายตั้งแต่สมัยก่อนจนถึงปัจจุบัน

โดย: Film IP: 203.113.67.5 วันที่: 27 ธันวาคม 2549 เวลา:20:16:16 น.

จะสอบ LW103 จะออกข้อสอบไหมเนื่ย

โดย: shura IP: 203.188.1.175 วันที่: 30 มกราคม 2550 เวลา:14:50:22 น.

โดย: สสววว IP: 125.25.5.254 วันที่: 1 กุมภาพันธ์ 2550 เวลา:9:17:51 น.

เลือกเรียนนิติจะเข้าปี 1 แล้ว ได้ประโยชน์เยอะแยะเลยค่ะ ดีอย่างนี้ ให้ได้ A ทุกวิชาเลยนะคะ เรียนที่ไหนเหรอคะ

โดย: bbb IP: 203.113.61.231 วันที่: 3 เมษายน 2550 เวลา:1:02:58 น.

อยากมากเวลาทำข้อสอบแต่เข้าใจหมดทำไมตอ้งอัตน้ย

โดย: จมจอ๋มแจ่ม IP: 125.25.34.22 วันที่: 7 พฤษภาคม 2550 เวลา:23:31:43 น.

โดย: เด็กสุราษ IP: 61.19.203.254 วันที่: 11 มิถุนายน 2550 เวลา:9:54:57 น.

ขอบคุณมากค่ะ ที่ให้ความรู้เกี่ยวกับกฏหมาย

โดย: เด็กสุราษ IP: 61.19.203.254 วันที่: 11 มิถุนายน 2550 เวลา:9:56:54 น.

โดย: <img src=http://www.bloggang.com/emo/emo2.gif><img IP: 58.10.18.230 วันที่: 14 มิถุนายน 2550 เวลา:9:55:46 น.

ดีจัง

โดย: sun IP: 61.91.49.17 วันที่: 8 กรกฎาคม 2550 เวลา:8:10:36 น.

อ่านแล้วเข้าใจดี

โดย: RANDOM IP: 61.7.175.144 วันที่: 16 สิงหาคม 2550 เวลา:12:28:12 น.

+++ คุณญาณ +++

น่าจะเป็นคัมภีร์พระธรรมศาตร์นะคะ (ที่เป็นรากฐานของกฏหมายตราสามดวง)

+++ คุณบุรุษนิรนาม +++

ดีใจที่มีประโยชน์ค่ะ

+++ คุณเป รม +++

ค่ะ

+++ คุณไม่ใช่ผู้วิเศษ +++

:)

+++ คุณหมวย +++

ขอบคุณค่ะ

+++panda +++

เป็น note ย่อน่ะค่ะ ไม่ใช่ lecture

+++ คุณเต้ +++

case law ที่พูดถึงคือ common law หรือเปล่าคะ?

+++ คุณจรัญ ทองวัน +++

;)

+++ คุณหนิง +++

นับเป็นบุคคลเสมือนไร้ความสามารถ หรือ ไร้ความสามารถ หรือไม่คะ?
ถ้าเป็นต้องดูว่า ผู้ดูแล ผู่้อนุบาล รับรองการกระทำหรือไม่ค่ะ

+++ คุณเด็กทำรายงาน +++

ลองดูใน ebook ของรามนะคะ

+++ คุณเด็กเรียน +++

ดีใจที่มีประโยชน์ค่ะ

+++ คุณ foxblue +++

You're welcome ka

+++ คุณ Film +++

เขียนไว้ในหนังสือรามค่อนข้างละเอียดเลยค่ะ (เล่มอย่างหนา)

+++ คุณ LW103 +++

ก็ออกบ้างนะคะ (แต่ละเทอมไม่เหมือนกัน)

+++ คุณสสววว +++

^^

+++ คุณ bbb +++

เรียนรามค่ะ

+++ คุณจมจอ๋มแจ่ม +++

อิอิ

+++ คุณเด็กสุราษ +++

ยินดีค่ะ

+++ คุณ emo +++

อ่านเยอะจนมึนหรือคะ

+++ คุณ sun +++

:D

+++ คุณ RANDOM +++

good ka

โดย: ไร้นาม

วันที่: 26 สิงหาคม 2550 เวลา:12:23:17 น.

น่ารัก เก่ง อีกตะหาก เน้อ

โดย: modclubzaa IP: 58.136.60.30 วันที่: 29 กันยายน 2550 เวลา:0:59:59 น.

ชื่นชมครับ ผมลูกพ่อขุน รหัส 36 จบมา 10 ปีแล้วครับขอเป็นกำลังใจให้คุณไร้นามครับ

โดย: เสือ ภูพาน IP: 117.47.168.30 วันที่: 15 ตุลาคม 2550 เวลา:0:49:59 น.

ดีจังเลยค่ะได้ความรู้ตั้งเยอะเลยค่ะ<

โดย: ฟ้า IP: 125.26.164.115 วันที่: 27 ตุลาคม 2550 เวลา:20:33:40 น.

อยากได้ความหมายยาวๆของประมวลกฏหมายพระเจ้าฮัมมูราบีค่ะ
ถ้าไม่อย่างนั้นก็บอกเว็บไซต์ก้อได้ค่ะ ... ขอบคุณค่ะ...
ป.ล. ต้องการด่วนมาก ช่วยหน่อยนะค่ะไร้นาม...

โดย: แต้ว 18 IP: 125.24.146.158 วันที่: 9 พฤศจิกายน 2550 เวลา:18:03:31 น.

ยอดเยี่ยมมากเลยคับ

โดย: ไผ่ IP: 210.246.158.254 วันที่: 23 พฤศจิกายน 2550 เวลา:10:17:49 น.

สุดยอดปัยเลย กำลังหาทำรายงานพอดี คริๆ ก๊อบดั้ยสบายเลยอะ

โดย: เด็กน้อย อิอิ *.* IP: 124.121.7.8 วันที่: 6 ธันวาคม 2550 เวลา:18:13:27 น.

อ่านแล้วเข้าใจดีมากครับ ขอบคุณครับ

โดย: วา IP: 202.28.118.89 วันที่: 20 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:0:16:40 น.

สนุกมากครับ รักทุกคนที่อ่านหนังสือ ขอบคุณครับ

โดย: แฟนต้า IP: 202.28.118.89 วันที่: 20 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:0:21:58 น.

--- คุณ modclubzaa ---

ขอบคุณค่ะ :)

--- คุณเสือ ภูพาน ---

รหัสเดียวกันเลยค่ะ (ตอนไร้นามเริ่มปริญญาตรีใบแรก)

--- คุณฟ้า ---

ยินดีค่ะ

--- คุณแต้ว ---

ลองดูที่นี่ไหมคะ?
//econ.bu.ac.th/paper/EC213/1-2.doc

--- คุณไผ่ ---

ขอบคุณมากค่ะ

--- คุณเด็กน้อย ---

มีนิดเดียวเองค่ะ ย่อมาจากหนังสือเท่านั้น

--- คุณวา ---

ดีใจที่มีประโยชน์ค่ะ

--- คุณแฟนต้า ---

ยินดีค่ะ

โดย: ไร้นาม

วันที่: 29 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:18:06:55 น.

วิเศษมากครับ อยากให้อยู่นานๆ ครับ

โดย: เกิด IP: 58.136.112.150 วันที่: 8 เมษายน 2551 เวลา:11:49:27 น.

ขอบคุณค่ะ

โดย: ไร้นาม

วันที่: 5 พฤษภาคม 2551 เวลา:2:06:46 น.

ดีใจจัง

โดย: นารา IP: 61.19.234.106 วันที่: 22 พฤษภาคม 2551 เวลา:14:21:46 น.

ดีมากๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆเลยคับอยากอ่านอีกคับ

โดย: ทนายตีตี้ IP: 117.47.77.126 วันที่: 27 มิถุนายน 2551 เวลา:20:32:51 น.

------------------

ขอบคุงน๊าค๊า...^^

โดย: โอ๊ะโอ๋ IP: 125.24.204.202 วันที่: 21 กันยายน 2551 เวลา:12:02:05 น.

มีกฎหมายสมัยธนบุรี กับ สมัยอยุธยาหรือเปล่าค่ะ

ถ้ามีเอามาลงไว้หน่อยนะค่ะ

เนื้อหาที่ลงไว้ดีมากเลย

ขอบคุณมากค่ะ

โดย: puii IP: 117.47.165.89 วันที่: 29 พฤศจิกายน 2551 เวลา:19:36:42 น.

อยากแรกเปี่ลยนความรู้จะได้ไหม

โดย: molagam IP: 125.24.90.92 วันที่: 30 พฤศจิกายน 2551 เวลา:15:29:44 น.

อยากได้ข้อมูลระบบกฏหมายไทยค่ะ

โดย: ข้าวฟ่าง IP: 58.147.61.202 วันที่: 25 มกราคม 2552 เวลา:12:23:46 น.

ดีครับ มีประโยชน์ดี

โดย: อรรถกฤช IP: 118.174.120.17 วันที่: 26 มีนาคม 2552 เวลา:23:07:24 น.

ดีใจครับ ที่มีผู้มีเจตคติที่ดีต่อด้านกฏหมายเช่นกัน ช่วยกันรักษากฏหมายครับ ขอบคุณครับ

โดย: เนติรักษ์ bpeqburiram.com IP: 114.128.51.180 วันที่: 30 เมษายน 2552 เวลา:21:45:14 น.

ขอบคุณมากครับพี่ที่ใจดี เพราะผมกำลังเรียนอยู่เลยครับ

โดย: ปอน IP: 203.172.161.66 วันที่: 2 ธันวาคม 2552 เวลา:13:12:59 น.

สุดๆ ไปเลยคะ
ข้าน้อยขอคาราวะ
ขอรับ
มีประโยชน์มาก
สำหรับข้าน้อย
ตาดำๆ

โดย: fonzy IP: 119.42.86.151 วันที่: 2 มีนาคม 2553 เวลา:8:28:18 น.

เริ่ดมากๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆ

โดย: ปิ๊งๆ123 IP: 180.180.161.53 วันที่: 26 กันยายน 2553 เวลา:15:05:51 น.

ขอบคุนค่ะช่วยได้เยอะเลย
จะสอบเสานี้แล้ว

โดย: applenew IP: 182.52.167.115 วันที่: 7 ตุลาคม 2553 เวลา:19:54:46 น.

อยากได้หลักอิทภาษ ที่ละเอียดอ่าครับ กับ กฎหมายของพระเจ้าฮัมมูราบี ที่มีลักษณะ ตาต่อตา ฟันต่อฟัน แบบไม่เหมือน ในหนังสือ มหาวิทยาลัย รามคำแหงนะ

โดย: วิกลจริต IP: 180.183.144.115 วันที่: 21 สิงหาคม 2554 เวลา:8:35:47 น.