BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : ปริศนาบนศิลาที่หลับใหล : การส่งคืนเทวรูปกลับคืนสู่กัมพูชา

ปริศนาบนศิลาที่หลับใหล : การส่งคืนเทวรูปกลับคืนสู่กัมพูชา

พ.ศ. 2559 มีข่าวดังทางหน้าหนังสือพิมพ์ถึงเรื่องการทวงคืนเทวรูปสำริด
จากอำเภอประโคนชัย ในห้วงเวลาเดียวกัมพูชาก็ได้รับมอบเทวรูปคืน
จากพิพิธภัณฑ์หลายแห่งในสหรัฐอเมริกา ซึ่งทั้งหมดได้มาจากปราสาทเจิน
ปราสาทที่ถูกทิ้งร้าง แต่กลับมีประติมากรรมหินทรายอันน่าสนใจยิ่ง

กัมพูชาจัดพิธีสมโภชฉลองการได้เทวรูปโบราณ 3 องค์
ที่ถูกโจรกรรมไปจากประเทศเมื่อกว่า 40 ปีก่อนกลับมาอย่างเป็นทางการ
ซึ่งรวมทั้งองค์หนึ่งที่ได้มาหลังจากการต่อสู้ทางกฎหมายที่ยาวนานในสหรัฐ

เจ้าหน้าที่กล่าวว่า เทวรูปศิลปะหินทรายยุคศตวรรษที่ 10 ถูกโจรกรรมไป
จากวัดเกาะแกร์ใกล้นครวัดอันเลื่องชื่อของกัมพูชาในช่วงทศวรรษที่ 1970
เทวรูปหินทรายซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มเทวรูปสลักนักรบทุรยุทธานา
และ ภีมะจำนวน 9 องค์ถูกส่งคืนจากสหรัฐเมื่อไม่นานมานี้

และได้รับการพิจารณาว่าเป็นสมบัติล้ำค่าของประชาชนกัมพูชา
และเป็นส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรมของกัมพูชา

นายโสก อาน รองนายกรัฐมนตรีกัมพูชา กล่าวระหว่างพิธีสมโภชเทวรูปว่า
ในการเดินทางที่ยาวไกล 40 ปี รอดพ้นจากสงครามกลางเมือง
การโจรกรรมการลักลอบไปขาย และการเดินทางรอบโลก
ขณะนี้ เทวรูปทั้ง 3 องค์นี้ ได้รับอิสรภาพแล้ว อย่างไรก็ตาม
กัมพูชาจะยังคงตามหาเทวรูปอีก 3 องค์จากเกาะแกร์ที่ยังคงสูญหายอยู่ต่อไป

ทั้งนี้ เทวรูปทุรยุทธานาถูกขโมยไปจากปราสาทเจนวัดเกาะแกร์ ในปี 2515
และถูกนำออกประมูลครั้งแรกในกรุงลอนดอนประเทศอังกฤษในปี 2518
ต่อมารูปสลักหินโบราณชิ้นนี้ถูกนำกลับมาประมูลที่โซเธอบีส์ในนิวยอร์ก
เมื่อเดือน มี.ค.2554 แต่การประมูลครั้งนี้ต้องหยุดลงหลังทางการกัมพูชา
ยื่นเรื่องผ่านองค์การยูเนสโก

หลังจากข่าวนี้ เมื่อวันที่ 29 มี.ค. 2559 พิพิธภัณฑ์เดนเวอร์ สหรัฐอเมริกา
ก้ได้คืนส่วนลำตัวของเทวรูปพระราม และพิพิธภัณฑ์เคฟแลนด์ได้คืนหนุมาน
ทำให้ปัจจุบันกัมพูชาได้รับเทวรูปจากเกาะแกร์คืนมาทั้งหมด 7 องค์
คำถามคือ ทำไมเทวรูปจากเรื่องรามายณะถึงมาปะปนกับมหาภารตะ

เราจะย้อนกลับไปที่ปราสาทหลังนี้อีกครั้ง

ปี 2550 นักโบราณคดีเยอรมันใน GCAP team ได้สำรวจปราสาทเจิน
แล้วพบส่วนฐานของเทวรูปตกอยู่ที่โคปุระตะวันตก
เมื่อไปเปิดหนังสือภาพที่รวมไว้โดย Bunker และ Latchford ในปี 2004
เชื่อว่าฐานนี้น่าจะเข้ากันได้พอดีกับเทวรูปภีมะของพิพิธภัณฑ์ Norton Simon
ตั้งอยู่ที่เมือง Pasadena ซึ่งรับซื้อรูปปั้นนี้มาตั้งแต่ปี 2523
เค้าจึงส่งจดหมายแจ้งไปยังองค์การยูเนสโก เรื่องนี้ได้เงียบหายไป

ปี 2552 Bourdonneau นักโบราณคดีชาวฝรั่งเศสแห่งสำนักปลายบูรพทิศ
มาสำรวจปราสาทเจินเช่นกัน และก็ได้เห็นฐานหินชิ้นเดียวกับชาวเยอรมัน
ที่ตอนนี้นักโนราณคดีเชื่อว่าเป็นชิ้นส่วนของเทวรูปภีมะที่พิพิธภัณฑ์ไซม่อน
นอกจากนี้ยังมีอีกชิ้นที่ตกอยู่ แต่ยังไม่รู้ว่าเป็นชิ้นส่วนฐานของรูปสลักใด

ปี 2553 Bourdonneau ได้ไปนำเสนองานวิชาการที่พิพิธภัณฑ์กีเม่ต์
กับฐานหินปริศนาที่เค้ายังไม่ทราบว่าเป็นของรูปสลักใด
ผู้เข้าร่วมประชุมได้นำรูปสลักทุรโยชน์มาให้ดูว่าน่าจะต่อเข้าด้วยกันได้
ซึ่งในตอนนั้นอยู่ในการครอบครองของสถาบัน Sortheby’s

มีนาคม 2554 สถาบัน Sortheby’s เมือง New York กำลังนำรูปสลักทุรโยชน์
ออกมาประมูล ใน Asia week catalogue ผู้สะสมคนหนึ่งได้บอกกับ Bourdonneau ว่า
มันเป็นรูปสลักในศิลปะเกาะแกร์ เค้ารีบทำบันทึกถึงยูเนสโกที่กรุงพนมเปญ
เพื่อให้กัมพูชายื่นเรื่องเพื่อคัดค้าน กระทรวงการวัฒนธรรมรับไปดำเนินการต่ออย่างรวดเร็ว

รัฐบาลกัมพูชาได้ทำหนังสือขอให้สถาบันดังกล่าวส่งรูปสลักคืน ทำให้การประมูลต้องยุติไป
ศาลประจำรัฐนิวยอร์กได้ส่งเจ้าหน้าที่มาเพื่อสอบหาหลักฐานถึงที่มา
13 ธ.ค. 2556 ศาลได้ตัดสินให้สถาบันประมูล ต้องคืนชิ้นงานดังกล่าว

--------------------

แต่ในโคปุระทิศตะวันตกที่ปราสาทเจินยังพบชิ้นส่วนฐานอีก 3 ชิ้น
ที่เข้ากันได้กับเทวรูปพี่น้องปาณฑพ (Pandava) 2 คน
ที่จัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์ Metropolitan Museum of Art เมืองนิวยอร์ก
และรูปสลักพลราม (Balarama) ของสถาบันประมูล Christie’s

การฟ้องร้องต่อศาล ทำให้ MET ส่งคืนรูปสลัก 2 พี่น้องปาณฑพ
ให้รัฐบาลกัมพูชาในเดือนมีนาคม 2556 และสถาบันคริสตี้ได้ส่ง
รูปพระพลรามคืนมาในเดือนพฤษภาคม 2557 อย่างสมัครใจ
1 ตุลาคม 2557 รูปสลักทั้งหมดถูกจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์กรุงพนมเปญ

11 พ.ค. 2558 Cleveland Museaum of Art รัฐ Ohio
ได้ส่งคืนรูปสลักหนุมานคืนแก่กัมพูชาโดยสมัครใจ
โดยสถาบันได้ซื้อชิ้นส่วนที่แตกหักจากประเทศไทยในปี 2511 และ 2515
28 มี.ค. 2559 Denver Art museum ได้ส่งส่วนลำตัวของของพระราม
ซึ่งพิพิธภัณฑ์ได้มาเมื่อ พ.ศ. 2529 คืนให้รัฐบาลกัมพูชาโดยสมัครใจ

สรุปถึงตรงนี้ รัฐบาลกัมพูชาได้รูปสลักคืนมาแล้ว 7 ชิ้น
แบ่งเป็นของที่เคยตั้งอยู่ที่โคปุระทิศตะวันออกจากเรื่องรามายณะ 2 ชิ้น
ได้แก่พระรามและหนุมาน และของที่เคยตั้งอยู่ที่โคปุระทิศตะวันตก
จากเรื่องมหาภารตะ 5 ชิ้น ได้แก่ ภีมะ ทุรโยชน์ พลราม สองพี่น้องฝาแฝด

คำถามสำคัญคือ เคยมีรูปสลักกี่ชิ้นที่เคยตั้งอยู่ที่ปราสาทเจินแห่งนี้

Bourdonneau แห่งสำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบูรพาทิศ EFEO ได้พบหน้าบัน
จากปราสาทบันทายศรีสลักเรื่องเดียวกันนี้เก็บอยู่ที่พิพิธภัณฑ์กรุงพนมเปญ
ภาพทุรโยชน์กำลังโจมตีภีมะ โดยมีพี่น้องปาณฑพสี่คนเผ้ามอง
บวกกับร่องรอยของชิ้นส่วนรูปสลักที่ยังคงตั้งอยู่ที่ปราสาทเจิน 9 ชิ้น
ทำให้ได้ภาพสันนิษฐานออกมาเป็น 3D ดังรูป

ดังนั้นภาพสลักที่น่าจะเคยมีอยู่จากซ้ายบนคือ เทวรูปสีกรคือพระกฤษณะ
เทวรูปนั่งเอามือวางที่ตักคือพลราม รูปสลักสุดท้ายน่าจะเป็นยุธิษฐิระ
เพราะมีท่านั่งเหมือนกับพี่น้องปาณฑฑตรงกลางลานคือภีมะและทุรโยชน์

ฝั่งขวาเป็นเทวรูปนั่งเอามือกอดไหล่ควรเป็นพี่น้องปาณฑพที่เหลือ 3 คน
อรชุน และฝาแผด นกุล สหเทพ ทำให้เทวรูปฝั่งซ้ายควรเป็นฝ่ายเการพ
การดวลครั้งนี้เกิดขึ้นในวันที่ 18 อันเป็นวันสุดท้ายในสงคราม
แม่ทัพที่สำคัญคือ ท้าวภีษมะและกรรณะได้จบชีวิตลงไปก่อนหน้านี้แล้ว

คนที่เหลือรอดของฝ่ายเการพคืออัศวถามา
ซึ่งจะถูกพระกฤษณะสาปให้ต้องเดินเป็นคนเร่ร่อนไปอีก 3000 ปี

--------------

กลับมาที่เทวรูปพระรามและหนุมานที่รัฐบาลกัมพูชาได้คืนมาเช่นกัน
จากฐานหินที่หลงเหลือนักวิชาการเชื่อว่าอยู่ที่โคปุระทิศตะวันออก
ครั้งแรกที่กล่าวว่าเป็นหนุมานผมนึกถึงตอนยอดนิยมคือ
พาลีรบกับสุครีพซึ่งเกี่ยวข้องกับพระรามตรงที่พระรามจะสังหารพาลี
แต่หากเป็นเช่นนั้นจริง ฐานหินจะต้องเป็นเท้าของลิงคู่ที่กำลังต่อสู้กัน

ดังนั้นหากเป็นลิงนั่งเดี่ยวๆ เช่นนี้ก็คงเป็นอย่างเช่นที่หนังสือพิมพ์ว่า
คือพระรามและหนุมาน ที่เดิมตั้งอยู่ในซุ้มโคปุระทางทิศตะวันออก
ดูแล้วน่าอัศจรรย์ใจมากที่ปราสาทหลังเล็กขนาดไม่เกิน 20*20 ม. นี้
จะมีรูปสลักที่ถอดมาจากเรื่องมหาภารตะและรามยณะเคยตั้งบูชาอยู่

คำถามสำคัญ นอกจากเทวรูปที่ยังหายไปจากโคปุระตะวันตก
ซึ่งนักวิชาการเชื่อว่าก็คงอยู่ในประเทศเพื่อนบ้าน แล้วยังมีอะไรอีก
ไม่มีบทความใดกล่าวถึง แต่ผมอยากจะสะกิดให้คิดว่า
มีแต่การพูดถึงเทวรูปที่โคปุระ แล้วปรางค์อีกสามหลังล่ะมีอะไร

เดาได้ง่ายว่าต้องเป็นเทวรูปพระศิวะ ด้านข้างอาจะเป็นพระลักษมี
ผมเชื่อว่าเทวรูปเหล่านี้อยู่ที่กีเมต์ โดยไม่มีหลักฐานว่ามาจากที่ใด
และถึงจะบอกว่ามาจากปราสาทหลังนี้ กัมพูชาก็ทวงกลับมาไม่ได้อยู่ดี
เพราะอยู่ในช่วงเป็นอาณานิคม ถือว่าเป็นการเคลื่อนย้ายอย่างถูกกฏหมาย

แต่ที่น่าสนใจมากไปกว่านั้น หลังจากอ่านเรื่องปราสาทเทวรูปที่พลัดพราก
ไปจากปราสาทเจิน สำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบูรพาทิศก็ได้ทำรูป 3D
ที่เชื่อว่าประกอบขึ้นมาจากซากสลักหักพังตกอยู่ที่ปราสาทกรอฮอม
ผมว่าดูน่าสนใจไม่แพ้การดวลระหว่างภีมะและทุรโยชน์เลยทีเดียว

--------------------------------

7/8/2560

ไปเจอบทความหนึ่งซึ่งเล่าเกี่ยวกับ เรื่องราวมหากาพย์มหาภารตะ
ทำให้ทราบว่า รูปปั้นนี้มีที่มาอย่างไร ผมขอนำมาลงไว้เป็นความรู้ตรงนี้

เมื่อสงครามกำลังก่อตัว ฝ่ายเการพและปาณฑพต่างประสงค์ตัวพระกฤษณะ
ให้มาร่วมช่วยเหลือกองทัพฝ่ายตน จึงส่งตัวแทนไปเข้าเฝ้าพระกฤษณะ
ปาณฑพส่งอรชุนไป ส่วนฝ่ายเการพทุรโยธน์ไปถึงกรุงทวารกาก่อนแล้ว
เมื่อไปถึงปรากฏว่าพระกฤษณะบรรทมหลับอยู่ ทุรโยธน์จึงเข้าไปนั่งที่เก้าอี้

ใกล้แท่นบรรทมตรงเหนือหัวพระกฤษณะ อรชุนนั่งลงพื้นตรงใกล้ปลายเท้า
เมื่อพระกฤษณทราบว่าการมาของทั้งสองคนว่าต่างประสงค์ในสิ่งเดียวกัน
เพื่อความเป็นธรรมกฤษณะให้ทั้งสองฝ่ายองค์เลือกระหว่าง ตัวพระกฤษณะเอง
แต่มีข้อแม้ว่าจะไม่จับอาวุธ กับ องทัพของพระองค์อันเกรียงไกรที่ชื่อ นารายัน

โดยให้สิทธิ์ฝ่ายปาณพพเลือกก่อน เพราะพระองค์ลืมตาขึ้นมาเห็นจึงเห็นอรชุนก่อน
อรชุนเลือกพระกฤษณะที่ไม่จับอาวุธ ทุรโยธน์จึงได้กองทัพของกรุงทวารกาไป

ช่วงปลายสงครามฝ่ายเการพเพลี่ยงพล้ำจนเกือบพ่ายแพ้ ทุรโยธน์หนีไป
พี่น้องฝ่ายปาณฑพตามเจอว่าแอบใต้กอบัวในสระน้ำไทวปายน
จึงได้ขอท้าทุรโยธน์มาสู้ตัวต่อตัว ทุรโยธน์จึงขอสู้กับภีมะด้วยคทา
มีพลรามและกฤษณะมาชมการต่อสู้ในครั้งนี้ การต่อสู้ดำเนินไปอย่างดุเดือด

ทุรโยธน์นั้นเหนือกว่าภีมะมากและภีมะกำลังจะพ่ายแพ้แก่ทุรโยธน์
พระกฤษณะจึงทำเป็นคุยเสียงดังกับอรชุน ถึงคราวที่ฝ่ายปาณฑพเล่นสกาแพ้
เพื่อที่จะกระตุ้นให้ภีมะนึกถึงสิ่งที่ฝ่ายเการพทำกับฝ่ายปาณฑพรวม
ให้นึกถึงความอับอายของเทราปตีมเหสีของเหล่าพี่น้องปาณฑพ

พร้อมบอกว่าการที่จะต่อสู้แบบยุติธรรมไม่สามารถเอาชนะทุรโยธน์ได้
อรชุนจึงทำท่าลูบหรือตีไปที่หน้าขาของตนส่งสัญญาณให้ภีมะรู้
ทันใดนั้น ภีมะก็ใช้คทาฟาดไปที่หน้าขาของทุรโยธน์
จนกระดูกแตกละเอียดล้มฟุบลงกับพื้นไม่สามารถขยับได้อีก

การกระทำเช่นนี้ถือว่าผิดกฎ ที่ห้ามใช้คฑาโจมตีบริเวณที่ต่ำกว่าเอว
และได้สร้างความโกรธแค้นแก่พลรามในฐานะของอาจารย์ผู้สอนทั้งสองคน
พลรามหยิบคันไถที่ใช้เป็นอาวุธตรงเข้าไปหมายจะสังหารภีมะ
พระกฤษณะจึงเข้าขวาง และชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นของฝ่ายปาณฑพ

ทั้งหมดนี้แสดงให้เห็นว่า ช่างเขมรเข้าใจในเนื้อเรื่องของมหาภารตะเป็นอย่างดี
ถึงได้จับตอนที่สำคัญนี้มาแสดงเป็นรูปศิลาอันงดงามประดับปราสาทนั่นเอง

Create Date : 30 มีนาคม 2560

Last Update : 20 พฤศจิกายน 2567 10:38:46 น.

42 comments

Counter : 1837 Pageviews.

วันก่อนอ่านเจอเทวรูปมีหนวด เป็นของปราสาทที่ อ.โนนสูงโคราชค่ะ