ไข่วังเครมลินในมอสโก ค.ศ. 1906






นาฬิกาช่อลิลลี




ไข่ฟาแบร์เช (รัสเซีย: Яйца Фаберже; อังกฤษ: Fabergé egg) คือหนึ่งในงานตกแต่งอัญมณีรูปไข่ ที่สร้างโดยห้องงานอัญมณีฟาแบร์เช (House of Fabergé) ระหว่างปี ค.ศ. 1885 จนถึงปี ค.ศ. 1917

งานส่วนใหญ่เป็นงานชิ้นเล็ก ที่เหมาะกับการให้เป็นของขวัญสำหรับเทศกาลอีสเตอร์ ที่อาจจะใช้สวมรอบคอห้อยเป็นจี้ ที่อาจจะเป็นชิ้นเดียวหรือหลายชิ้นก็ได้

แต่ไข่ฟาแบร์เชที่มีชื่อเสียงที่สุด ที่สร้างโดยห้องงานอัญมณีเป็นงานชิ้นใหญ่ที่สร้างให้แก่ซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 และ ซาร์นิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย ที่มีด้วยกันทั้งหมด 50 ชิ้น และ 42 ชิ้นยังคงอยู่

อีกสองชิ้นวางแผนที่จะสร้างแต่ไม่ได้ส่ง กลุ่มดาว และ เบิร์ช คาเรเลีย สำหรับปี ค.ศ. 1918

ไข่ใบใหญ่เจ็ดใบ สร้างให้แก่นักอุตสาหกรรมอเล็กซานเดอร์ เคลช์แห่งมอสโก

ไข่ทำจากโลหะมีค่าหรือหินแข็งตกแต่งด้วยอัญมณีและการลงยา คำว่า “ไข่ฟาแบร์เช” มีความหมายเดียวกับความหรูหรา และถือกันว่าเป็นงานอัญมณีชั้นหนึ่ง “ไข่ฟาแบร์เช” ของราชวงศ์รัสเซียถือว่าเป็นกลุ่มงานศิลปะชิ้นเอก (objets d'art) ที่ได้รับการจ้างชิ้นสุดท้าย


ประวัติ

การสร้าง “ไข่ฟาแบร์เช” เริ่มขึ้นเมื่อซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 ทรงมีพระราชประสงค์ที่มอบไข่อีสเตอร์ให้แก่จักรพรรดินีมาเรีย เฟโดโรฟนา (Empress Maria Fedorovna) ในปี ค.ศ. 1885 เพื่ออาจจะในพระราชวโรกาสฉลองครอบรอบ 20 ปีของการเสกสมรสระหว่างทั้งสองพระองค์

เชื่อกันว่าซาร์อเล็กซานเดอร์ ทรงได้ความคิดมาจากไข่ที่เป็นของเจ้าหญิงวิลเฮลมีน มารี แห่งเดนมาร์กผู้ทรงเป็นพระปิตุจฉาของพระจักรพรรดินี ที่เป็นวัตถุที่ต้องพระทัยจักรพรรดินีมาเรียมาตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์

ไข่ใบแรกที่สร้างที่เรียกกันว่า “ไข่ไก่” ทำด้วยทอง โดยมีเปลือกเป็นเอนนาเมลขาวใส ที่เปิดขึ้นมาเป็นสิ่งที่ทำให้ประหลาดใจ สิ่งแรกที่เป็นไข่แดงสีเหลืองนวล ที่เปิดออกมาเป็นไก่ทองหลากสี ที่เปิดได้ ภายในเป็นมงกุฎจักรพรรดิเพชรขนาดจิ๋ว ที่มีเม็ดทับทิมห้อยลงมา

แต่เป็นที่น่าเสียดายที่สองอย่างหลังนี้สูญหายไป

จักรพรรดินีมาเรียทรงพอพระทัยกับของขวัญเป็นอันมาก จนพระราชสวามีต้องทรงมีพระบรมราชโองการแต่งตั้งให้ฟาแบร์เชเป็น ‘ช่างทองผู้ได้รับการแต่งตั้งเป็นพิเศษแห่งจักรวรรดิ’

ปีต่อมาพระองค์ก็ทรงจ้างให้ฟาแบร์เช สร้างไข่ให้อีกลูกหนึ่ง แต่หลังจากนั้น ปีเตอร์ คาร์ล ฟาแบร์เชผู้เป็นเจ้าของกิจการก็ได้รับอภิสิทธิ์ในการไข่อีสเตอร์ สำหรับพระจักรพรรดิต่อมา

การออกแบบก็เพิ่มความซับซ้อนขึ้นทุกปี ตามธรรมเนียมของตระกูลฟาแบร์เช แม้แต่พระเจ้าซาร์ก็ไม่ทราบว่าไข่จะออกมาในรูปใด ข้อแม้อย่างเดียวของการสร้างงานคือ ต้องประกอบด้วยสิ่งที่สร้างความประหลาดใจแก่ผู้ดู

หลังจากการเสด็จสวรรคตของซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 ในปี ค.ศ. 1894 แล้ว ซาร์นิโคลัสที่ 2 พระราชโอรสก็ทรงมอบไข่ให้แก่ทั้งพระอัครมเหสีและพระราชชนนี

ในช่วงนี้ก็มิได้มีการสร้างไข่อยู่สองปี ในปี ค.ศ. 1904 และในปี ค.ศ. 1905 เพราะสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น เมื่อแบบได้รับการอนุมัติจากฟาแบร์เชแล้ว ทีมช่างก็จะเริ่มทำงานประกอบไข่ขึ้น

ไข่อีสเตอร์สำหรับพระจักรพรรดิสร้างชื่อเสียง เป็นที่เลื่องลือให้แก่ฟาแบร์เช ผู้รับงานสร้างไข่ให้แก่ลูกค้าส่วนตัวที่เลือกสรรค์บ้างไม่กี่คน ที่รวมทั้งดัชเชสแห่งมาร์ลบะระห์ ตระกูลโนเบล ตระกูลรอธไชลด์ และตระกูลยูซูพอฟ


ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี


สวัสดิ์สิริศนิวาร สิริมานรื่นรมณีย์ค่ะ