“นายพลโคลิญญีสร้างความประทับใจแก่ฆาตรกร”
โดย Joseph-Benoît Suvée




กาสปาร์ด เดอ โคลิญญี (ฝรั่งเศส: Gaspard de Coligny, Seigneur de Châtillon) (16 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1519 - 24 สิงหาคม ค.ศ. 1572) กาสปาร์ด เดอ โคลิญญีเป็นขุนนางชาวฝรั่งเศส และผู้บังคับบัญชากองทัพเรือแห่งฝรั่งเศสผู้มีชื่อเสียง ว่าเป็นอูเกอโนต์ผู้มีวินัยและผู้นำในสงครามศาสนาของฝรั่งเศส

ประวัติ

โคลิญญีถือกำเนิดมาในตระกูลขุนนางจากภูมิภาคเบอร์กันดี ตระกูลโคลิญญีสืบเชื้อสายมาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 11 และรับราชการภายใตพระเจ้าหลุยส์ที่ 11 กาสปาร์ดที่ 1 เดอ โคลิญญีบิดาของโคลิญญีหรือที่รู้จักกันในตำแหน่ง “มาร์แชลแห่งชาติลยอง” รับราชการในสงครามอิตาลีระหว่าง ค.ศ. 1494 จนถึง ค.ศ. 1516

สมรสในปี ค.ศ. 1514 และได้รับแต่งตั้งให้เป็นมาร์แชลแห่งฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1516 กาสปาร์ดที่ 1 มีบุตรกับหลุยส์มงต์โมรองซีด้วยกันสามคน ทั้งสามคนมีบทบาทสำคัญในช่วงแรกของสงครามศาสนาของฝรั่งเศส: โอเดต์ เดอ โคลิญญี; กาสปาร์ด และ ฟรองซัวส์ เดอ โคลิญญีแห่งอองเดอโลต์

เบื้องต้น

โคลิญญีเกิดที่ชาติยง-เซอร์-ลอยจ์นเมื่อวันที่16 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1519 เมื่อมีอายุได้ยี่สิบสองปีโคลิญญีก็เข้ามาในราชสำนัก และทำความรู้จักกับฟรองซัวส์ ดยุคแห่งกีส

ในการยุทธการในปี ค.ศ. 1543 โคลิญญีแสดงความสามารถอย่างกล้าหาญและได้รับบาดเจ็บระหว่างการยึดมงต์เมดี และ เบนส์, โอต-ลัวร์ ในปี ค.ศ. 1544 โคลิญญีก็ร่วมในรณรงค์ทางทหารในอิตาลีภายใต้ฟรองซัวส์แห่งแว็งโดม เคานท์แห่งอองเกียน

และได้รับบรรดาศักดิ์เป็นขุนนางในยุทธการเซเรโซเร เมื่อกลับมาถึงฝรั่งเศสโคลิญญีก็ได้เข้าร่วมในโครงการทางทหารหลายโครงการ

และได้รับแต่งตั้งให้เป็นนายพันของกองทหารราบในเดือนเมษายน ค.ศ. 1547 จากการแสดงถึงความสามารถอันเป็นเยี่ยม และ ความมีประสิทธิภาพในการเป็นนักปฏิรูป

ปีเดียวกันนั้นโคลิญญีก็สมรสกับ ชาร์ลอตต์เดอลาวาล (เสียชีวิต ค.ศ. 1568) เมื่อโคลด ดองเนอโบต์ (1552) เสียชีวิตโคลิญญีก็ได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้บังคับบัญชากองทัพเรือแห่งฝรั่งเศสแทนที่ และได้รับหน้าที่ให้มีความรับผิดชอบในการป้องกันแซงต์-คองแตง

แม้ว่าจะทำการป้องกันอย่างเข้มแข็งแต่แซงต์-คองแตงถูกยึดได้ โคลิญญีจึงถูกจำขังและถูกปล่อยตัวหลังจากทำการเสียค่าไถ่ไปเป็นจำนวน 50,000 คราวน์

ผู้นำของฝ่ายโปรเตสแตนต์

กาสปาร์ด เดอ โคลิญญี โดยห้องเขียนภาพของ Jan Antonisz van Ravesteynเมื่อมาถึงช่วงนี้โคลิญญีก็หันไปเป็นอูเกอโนต์ หรือผู้ถือโปรเตสแตนต์โดยอิทธิพลของฟรองซัวส์น้องชาย จดหมายฉบับแรกที่ทราบที่ฌอง คาลแวงเขียนถึงโคลิญญีลงวันที่ 4 กันยายน ค.ศ. 1558

โคลิญญีสนับสนุนฝ่ายอูเกอโนต์อย่างลับๆ โดยการส่งกลุ่มหนึ่งลี้ภัยไปตั้งถิ่นฐานในบราซิลภายใต้การนำของเพื่อนในราชนาวีผู้บังคับบัญชากองทัพเรือนิโคลาส์ ดูรองด์ เดอ วิลล์เกญองในการตั้งอาณานิคมแอนตาร์กติกฝรั่งเศส (France Antarctique) ในรีโอเดจาเนโรในปี ค.ศ. 1555

แต่ในปี ค.ศ. 1567 ก็ถูกขับออกจากบราซิลโดยโปรตุเกส นอกจากนั้นแล้วโคลิญญีก็พยายามที่จะก่อตั้งอาณานิคมที่ฟอร์ทคาโรไลน์ในฟลอริดาของเสปนที่นำโดยฌอง รีบอลต์ในปี ค.ศ. 1562 แต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จ

ในปี ค.ศ. 1566 และ ค.ศ. 1570 ฟรองซีสค์ และ อองเดร ดาลเบญน์ก็ให้ความร่วมมือกับโคลิญญีในโครงการที่จะสร้างความสัมพันธ์กับดินแดนออสตราล แม้ว่าจะลงทุนลงแรงสนับสนุนโครงการต่างๆ เหล่านี้แต่โครงการก็ต้องมายุติลงเมื่อโคลิญญีมาถูกสังหารในปี ค.ศ. 1572 ระหว่างการสังหารหมู่วันเซนต์บาโทโลมิว

หลังจากการเสด็จสวรรคตของพระเจ้าอองรีที่ 2 โคลิญญีก็เข้าเป็นฝ่ายเดียวกับหลุยส์เดอบูร์บง เจ้าชายแห่งคองเดในฐานะผู้นำของฝ่ายอูเกอโนต์ และทำการเรียกร้องให้มีการยอมรับความต่างศาสนา และ การปฏิรูปต่างๆ ในปี ค.ศ. 1560 ระหว่างการประชุมผู้นำแห่งฝรั่งเศส (Assembly of Notables) ที่ ฟงแตนโบล

ความเป็นปฏิปักษ์ระหว่างโคลิญญีและฟรองซัวส์ ดยุคแห่งกีสก็รุนแรงขึ้นจนถึงกับกลายเป็นการต่อสู้ เมื่อสงครามกลางเมืองเริ่มขึ้นในปี ค.ศ. 1562 โคลิญญีก็ตัดสินใจยกอาวุธหลังจากที่ได้ลังเลอยู่เป็นเวลานาน และพร้อมเสมอที่จะพยายามเจรจาต่อรอง

ในการต่อสู้ต่างๆ ที่เกิดขึ้นโคลิญญีมิได้แสดงถึงความเป็นอัจฉริยะอันสามารถ แต่การกระทำของโคลิญญีเป็นการกระทำที่แสดงถึงความมีวิจารณญาณและความอดทนอันมุ่มมั่น โคลิญญีจึงถือกันว่าเป็น “le héros de la mauvaise fortune” หรือ “วีรบุรุษยามยาก”

ในปี ค.ศ. 1569 ความพ่ายแพ้และการสิ้นพระชนม์ของเจ้าชายแห่งคองเดในยุทธการยาร์นัคทำให้เหลือโคลิญญีเป็นผู้นำอยู่คนเดียวของกองทัพฝ่ายโปรเตสแตนต์ เมื่อได้รับชัยชนะที่อาร์เนย์-เลอ-ดุคโคลิญญีก็ทำการตกลงสัญญาสันติภาพแซงต์-แชร์แมง-ออง-เลย์ (ค.ศ. 1570)

จากนั้นก็ทำการสมรสเป็นครั้งที่สองกับฌาคเคลีนเดอมงต์เบล เคานเทสแห่งอองเทรอมงต์และกลับเข้าราชสำนักในปี ค.ศ. 1571 โคลิญญีกลายเป็นคนโปรดของพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 9 ผู้ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ผู้อ่อนแอและง่ายต่อการยุยง อย่างรวดเร็ว

โคลิญญีพยายามหาวิธีที่จะลดอิทธิพลของพระราชมารดา และจากฝักฝ่ายของตระกูลกีสที่มีต่อพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 9 ลง โคลิญญีถวายคำแนะนำให้ส่งกองทัพที่นำโดยคนของพระเจ้าชาร์ลส์เอง ที่ประกอบด้วยทหารจากทั้งที่เป็นโรมันคาทอลิกและโปรเตสแตนต์ ไปยังเนเธอร์แลนด์ของสเปน

ความโปรดปรานโคลิญญีที่เพิ่มมากขึ้นของพระเจ้าชาร์ลส์ และข้อเสนออันบ้าบิ่นของฝ่ายอูเกอโนต์ทำให้แคทเธอรีน เดอ เมดิชิพระราชมารดาของพระเจ้าชาร์ลส์ทรงเพิ่มความหวาดระแวงยิ่งขึ้น

การลอบสังหารและการสังหารหมู่

เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม ค.ศ. 1572 โคลิญญีถูกยิงกลางถนนโดยชายชื่อโมเรอแวร์ต จากบ้านที่เป็นของตระกูลกีส แต่กระสุนเพียงแต่ทำให้นิ้วมือขวาขาด แต่ไปโดนเอาที่ข้อศอกซ้าย ผู้พยายามลอบสังหารหลบหนีไปได้

นักประวัติศาสตร์มีความเห็นต่างกันว่าใครเป็นผู้จ้างให้โมเรอแวร์ตพยายามสังหารโคลิญญี แต่โดยทั่วไปแล้วก็เห็นกันว่ามีอยู่สามข้อที่อาจจะเป็นไปได้: ตระกูลกีส, แคทเธอรีน เดอ เมดิชิ หรือ แฟร์นานโด อวาเรซ เดอ โทเลโด ดยุคแห่งอัลบาที่ 3 ในนามของพระเจ้าฟิลลิปที่ 2 แห่งสเปน

เมื่อเกิดเหตุการณ์ขึ้นพระเจ้าชาร์ลส์ ก็ทรงส่งแพทย์ประจำพระองค์ไปดูแลโคลิญญี และทรงไปเยี่ยมด้วยพระองค์เอง แต่พระราชินีแคทเธอรีนทรงกันไม่ให้ทั้งสองคน ได้มีโอกาสได้สนทนากันเป็นการส่วนตัว

ในอาทิตย์เดียวกันในวาระการเสกสมรสระหว่างเจ้าหญิงมาร์เกอรีต แห่งวาลัวส์พระราชธิดาในพระราชินีแคทเธอรีน และพระขนิษฐาในพระเจ้าชาร์ลส์ กับ พระเจ้าอองรีแห่งนาร์วาร์ผู้เป็นโปรเตสแตนต์

ก็มีการหวาดระแวงกันว่าจะเกิดเหตุการณ์ร้ายจากฝ่ายโปรเตสแตนต์ ที่ต้องการที่จะแก้แค้นเพราะการพยายามลอบสังหารโคลิญญี

ในคืนวันที่ 24 สิงหาคม โคลิญญีก็ถูกโจมตีทำร้ายที่บ้าน คนใช้ของดยุคแห่งกีสคนใหม่ชาร์ลส์ ดาโนวิทซ์ หรือที่รู้จักกันว่า Besme หรือ Bême ใช้ดาบแทงเข้าไปในทรวงอกของโคลิญญี และกระโดดหนีออกทางหน้าต่าง ในที่สุดโคลิญญีก็เสียชีวิตขณะที่ฝ่ายกีสอีกคนหนึ่งตัดหัวโคลิญญี

เมื่อโคลิญญีเสียชีวิตลงแล้วฝ่ายโรมันคาทอลิก ก็ดำเนินการไล่ฆ่าฝ่ายโปรเตสแตนต์ ที่เดินทางเข้ามาร่วมงานเสกสมรสในปารีส ที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตไปเป็นจำนวนหลายพันคน ในเหตุการณ์ที่มาเรียกกันว่า “การสังหารหมู่วันเซนต์บาโทโลมิว”

เอกสารของโคลิญญีถูกยึดและเผาโดยพระราชินีแคทเธอรีน ที่ Pierre de Bourdeille, Seigneur de Brantôme อ้างว่ารวมทั้งหนังสือเกี่ยวกับประวัติของสงครามกลางเมืองที่เป็นงานเขียนที่ดีจากมุมมองที่เป็นกลางและควรค่าต่อการตีพิมพ์

การสมรสและบุตรธิดา
กับภรรยาคนแรกชาร์ลอตต์เดอลาวาล (ค.ศ. 1530- ค.ศ. 1568)

หลุยส์ เดอ โคลิญญี
ฟรองซัวส์ เดอ โคลิญญี
ชาร์ลส์ เดอ โคลิญญี

กับภรรยาคนที่สองฌาคเคลีนเดอมงต์เบล (ค.ศ. 1541-ค.ศ. 1588)

เบียทริซ เดอ โคลิญญี


ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี


สิริจันทรวารวัฒนา สิริมารมเยศค่ะ