อาณาจักรทั้ง6ในสุวรรณภูมิ-สุวรรณทวีป พ.ศ. 1150
หลักฐานจีนเก่าสุดคือบันทึกของพระถังซำจั๋ง ที่เดินทางไปจาริกแสวงบุญทั่วอินเดียและศึกษาพุทธศาสนาที่มหาวิทยาลัย นาลันทาในอินเดียเหนือ ราว พ.ศ.1148 ใด้กล่าวถึงที่ตั้งประเทศในดินแดนสุวรรณภูมิ-สุวรรณทวีป ได้แก่
1.สหราชอาณาจักรศรีชาติตาลู (ศรีเกษตร-พม่า)
2.สหราชอาณาจักรตาลปติ (ทราวดี)
3.สหราชอาณาจักรอีสานปุระ (เจนละ)
4.สหราชอาณาจักรคามลังกา (ศรีวิชัย ???)
5.สหราชอาณาจักร มหาจามปา (เวียตนามโบราณ)
6.สหราชอาณาจักรยมนทวีป (ชวาทวีปหรือคีรีรัฐ)
อาณาจักรอีสานปุระในยุคนั้นน่าจะเริ่มจากยุค พระเจ้าจิตรเสน ทรงเป็นเจ้าชายที่มีความเชี่ยวชาญการศึกสงคราม จดหมายเหตุจีนสมัยราขวงศ์ซุย เมื่อประมาณ พ.ศ. 1132-1161 ได้บันทึกไว้ว่า "พระเจ้าจิตรเสนพระองค์นี้น่าจะได้เผชิญศึกสงคราม ควบคู่ไปกับพระเชษฐาของพระองค์ คือ พระเจ้าภววรมันที่ 1 เจ้าชายทั้ง 2 พระองค์ ทรงเป็นนักรบ ได้ร่วมแรงร่วมใจกัน ก่อตั้งอาณาจักรเจนละขี้น โดยยกกองทัพต่อต้านอาณาจักรฟูนันจนประสบชัยชนะ" ทุกครั้งที่พระเจ้าจิตรเสนได้รับชัยชนะ ก็จะสร้างศาสนานุสาวรีย์ พร้อมทั้งจารึก ประกาศพระราชประสงค์ที่สร้างรูปเคาพขึ้น เป็นการอุทิศถวายแด่พระศิวะเทพเจ้า โดยมีพระประสงค์ จะให้เป็นที่สักการะบูชาของปวงชน ณ อาณาบริเวณนั้นๆ อีกทั้งเพื่อเป็นการเฉลิมฉลอง และเป็นที่ระลึกแห่งชัยชนะของพระองค์ด้วย หลักฐานเก่าที่สุดที่พบในประเทศไทย ได้แก่ ศิลาจารึกที่ระบุพระนามของพระเจ้าจิตรเสน หรือ พระเจ้ามเหนทรวรมัน ปัจจุบันนี้พบแล้ว จำนวน 10 หลัก มีทั้งจารีกอยู่บนแท่งหิน ที่ทำขื้นโดยเฉพาะ บนฐานประติมากรรม และบนผนังถ้ำ จารึกไว้ด้วยภาษาสันสกฤตเหมือนกันทุกหลัก ถึงแม้จะไม่ปรากฎศักราช แต่เมื่อศึกษาวิเคราะห์รูปอักษรในจารึกแล้ว ทราบว่าเป็นรูปอักษรปัลลวะ ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 12 จารึกเหล่านี้ พบอยู่ที่จังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 5 หลัก ได้แก่ จารึกปากแม่น้ำมูล 1 และ 2 จารึกปากโดมน้อย จารึกวัดสุปัฏนาราม และ จารึกถ้ำภูหมาไน จารึกถ้ำเป็ดทอง 3 หลัก ที่อำเภอปะคำ จังหวัดบุรีรัมย์ บริเวณลุ่มแม่น้ำชีตอนบน พบจารึกวัดศรีเมืองแอม ที่อำเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น ในภาคตะวันออก พบจารึกช่องสระแจง ที่อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว
กลุ่มนักวิชาการชาวฝรั่งเศสมีความเห็นว่า เรื่องของเจนละ เป็นต้นเค้าของประวัติสาสตร์อาณาจักรขอม กล่าวคือ เชื่อว่าอาณาจักรขอมสืบเนื่องมาจากเจนละ วิวัฒนาการทางประวัติสาสตร์ของเจนละอยู่ในลุ่มน้ำโขงเป็นสำคัญ
ยอร์จ เซเดส์ กำหนดอาณาบริเวณเจนละอยู่ลุ่มน้ำโขงตอนกลางเขตจำปาศักดิ์ มี "เศรษฐปุระ" เป็นศูนย์กลาง ศาสนสถานหลักของชุมชนแห่งนี้คือปราสาทวัดภู อันเป็นที่ประดิษฐาน "เทพเจ้าภัทเรศวร"
"จิตรเสน" เมื่อเป็นกษัตริย์ทรงนาม "มเหนทรวรรมัน" ทรงขยายอำนาจข้ามภูเขาดงรัก เข้าสู่ลุ่มน้ำมูล ถึงสุรินทร์ ตลอดลุ่มน้ำป่าสัก
โอรสของจิตรเสน คือ "อีสารวรรมัน" เป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่อีกองค์หนึ่ง พระองค์ทรงตั้งอีสานปุระเป็นเมืองหลวง เชื่อว่าอยู่ที่สมโบร์ไพรกุก ทางเหนือของนครธม