ยี่หร่า เป็นพืชครัวชนิดหนึ่งที่ใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารหลายอย่าง ทั้งอาหารไทยและอาหารต่างประเทศทั่วโลก โดยกลิ่นหอมของ ยี่หร่า จะช่วยดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว์ที่เป็นหลักใช้ทำอาหาร เช่น เนื้อและปลา ได้เป็นอย่างดี ทำให้มีกลิ่นหอมรับประทานอร่อยขึ้น ซึ่งสมัยเป็นเด็กจำได้ว่า เวลาคุณแม่ทำแกงเผ็ด หรือผัดเผ็ด จะใส่ใบและเมล็ด ยี่หร่า ลงไปทุกครั้ง ทำให้มีกลิ่นหอมฟุ้งกระจายทั่ว เรียกเสียงร้องของน้ำเลี้ยงในกระเพาะอาหารดังจ๊อกๆ อยากกินข้าวขึ้นมาทันที
แต่ ในยุคนี้ ยี่หร่า กลับเป็นผักถูกลืม สังเกตได้จากร้านขายอาหารจานด่วน หรือร้านข้าวราดแกงทั่วๆไป เวลาทำแกงเผ็ด ผัดเผ็ด จะไม่มี ยี่หร่า เป็นส่วน ประกอบเลย จึงทำให้ขาดกลิ่นหอม รับประทานไม่ อร่อยครบเครื่อง ส่วนใหญ่คนรุ่นใหม่ยุคปัจจุบันรู้จักเฉพาะ กะเพรา,โหระพาและสะระแหน่เท่านั้น
ยี่หร่า หรือ CARUM CARVI LINN. อยู่ในวงศ์ UMBELLIFERAE เป็นไม้พุ่มเตี้ย สูง 50-80 ซม. ลำต้นสีน้ำตาลแก่ ใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกันเป็นคู่ๆ ใบรูปกลมรี ปลายแหลม โคนสอบ ขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อย ผิวใบสากมือ สีเขียวสด มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว รสร้อน ดับกลิ่นคาวอาหารจำพวกปลาและเนื้อได้ดีมาก
ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายยอด แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยขนาดเล็ก 50-100 ดอก ผล รูปกลมรี ภายในมีเมล็ดขนาดเล็กจำนวนมาก ผลมีขนาดประมาณ 1 มม. สีน้ำตาลอ่อน ซึ่งผลนิยมนำไปตากแห้ง หรืออบแห้ง ทำเป็นเครื่องเทศ ใช้ประกอบอาหารเพิ่มกลิ่นหอมน่ารับประทานและดับกลิ่นคาวได้เช่นเดียวกับใบ ในต่างประเทศนิยมมาก โดยเฉพาะมัสมั่น อาหารที่ทำจากปลา เนื้อ และส่วนประกอบที่มีกลิ่นคาว จะเป็นอบ หรือนึ่ง เอาเมล็ดของ ยี่หร่า ป่นละเอียดโรยลงไปทำให้มีกลิ่นหอมสุดยอดจริงๆ ดอกออกตลอดปี ขยายพันธุ์ ด้วยเมล็ด และปักชำกิ่ง มีต้นขายทั่วไปที่ตลาดนัดไม้ดอกไม้ประดับ สวนจตุจักร ราคาต้นละ 20 บาท ประโยชน์ทางยา ทั้งต้นตากแห้งต้มน้ำดื่มขณะอุ่น เป็นยาช่วยย่อย ขับลม แก้ปวดท้อง ท้องอืด แน่นเฟ้อ เด็ดขาดนัก
ยี่หร่า หรืออีกชื่อหนึ่งคือหอมป้อม เป็นพืชพื้นเมืองของทวีปยุโรปและเอเชียตะวันตก ต่อมาได้มีผู้นำไปปลูกในประเทศต่างๆจนแพร่หลาย จัดเป็นพืชล้มลุกอายุประมาณ 2 ปี ลักษณะของลำต้นตรง ลักษณะใบประกอบกันคล้ายขนนก ออกดอกเป็นช่อ มีก้านยาว ดอกย่อยสีขาว ผลแห้งไม่แตกยาว 3-7 มิลลิเมตร กว้าง 1.5-2 มิลลิเมตร รูปขอบขนานแบนโค้งเล็กน้อย มีสีออกน้ำตาล มีสันตามยาว 5 เส้น มักเข้าใจผิดว่าเป็นเมล็ด นำมาทุบให้แตกจะมีกลิ่นหอมเฉพาะ
สาระสำคัญและประโยชน์
ยี่หร่าจัดอยู่ในหมวดเครื่องเทศที่มีสรรพคุณที่ใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารและมีสรรพคุณทางยารักษาโรค
สรรพคุณทางยา
ส่วนของใบยี่หร่าอุดมไปด้วยวิตามินซีและแคลเซียม มีสรรพคุณช่วยในการขับเหงื่อ ซึ่งเป็นของเสียออกจากร่างกาย ช่วยในการบำรุงธาตุ ขับลม แก้โรคเบื่ออาหาร แก้ปวดท้องเนื่องจากอาหารไม่ย่อย แก้ท้องอืด คลื่นไส้ โดยนำมาชงดื่มจนกว่าจะหาย นอกจากนี้น้ำมันหอมระเหย มีฤทธิ์ระงับอาการเกร็งของลำไส้ ฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ โดยใช้ผลแห้ง 3-5 กรัม ชงกับน้ำเดือดปริมาณ 1 ลิตร ทิ้งไว้สักระยะหนึ่งจึงนำมาดื่มวันละ 3-4 ถ้วยตวง
สรรพคุณทางอาหาร
ใช้เป็นเครื่องปรุง เป็นส่วนประกอบในการปรุงอาหารบางชนิด เช่น แกง ต้มยำ ซุป มักเป็นที่นิยมกันในแถบยุโรปหรือตะวันออกกลาง ช่วยให้มีกลิ่นหอม ดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว์ ต้องการกลิ่นเฉพาะในการทำขนมปังและพิซซ่าบางประเภท ให้แตกต่างจากกลิ่นที่คุ้นเคย นอกจากนี้ยังเป็นส่วนประกอบของการถนอมอาหารประเภทเนื้อสัตว์ โดยนำมาป่นหรือตำผสมในเนื้อสัตว์เวลาหมัก เพราะน้ำมันหอมระเหยมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ได้ ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดการบูดเน่าเร็วขึ้น ป้องกันกลิ่นเหม็นอับของเนื้อสัตว์เวลาหมักก่อนนำไปตากแห้ง ส่วนประกอบของเครื่องแกง เช่น แกงกะหรี่ แกงมัสมั่น แกงเผ็ดเห็ด แกงฮังเล บาเยีย การทำเนื้อสวรรค์
ขอบคุณข้อมูลจาก horapa.com & blogth.com
| Create Date : 09 มิถุนายน 2551 |
| Last Update : 8 ตุลาคม 2551 4:23:36 น. |
|
7 comments
|
| Counter : 1947 Pageviews. |
 |
|
|
ปล. แบ็คกราวนด์ดอกคอสมอส น่ารักมั่กคับ