วัยหนุ่มสาวเป็นช่วงรอยต่อระหว่างวัยเด็กกับวัยผู้ใหญ่ เกิดจากการทำงานของไฮโปธาลามัสในสมองและกระตุ้นให้มีการหลั่งฮอร์โมนเพศจากต่อมใต้สมอง เมื่อเด็กเริ่มเข้าวัยหนุ่มสาวจะเห็นได้จากการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย ในเด็กชายจะมีการขยายขนาดของอัณฑะ ส่วนในเด็กหญิงจะเริ่มมีเต้านม โดยทั่วไปเด็กผู้หญิงไม่ควรมีเต้านมก่อนอายุ 8 ปี
ปัจจุบันพบว่าเด็กมีภาวะเป็นหนุ่มสาวก่อนวัยมากขึ้น ซึ่งมักจะเกิดในเด็กผู้หญิงเป็นส่วนใหญ่ การที่เด็กมีการเจริญเติบโตที่เร็วกว่าปกติ อาจส่งผลกระทบต่อเด็กหลายด้าน เช่น การดูแลตัวเองเมื่อมีประจำเดือนเร็วกว่าวัยอันสมควร ผลกระทบในด้านจิตใจและการปรับตัวในสังคม รวมทั้งผลกระทบต่อส่วนสูงในอนาคตของเด็ก เนื่องจากฮอร์โมนเพศที่เพิ่มขึ้นในช่วงวัยรุ่นจะส่งผลให้กระดูกระหว่างข้อต่อปิดเร็วขึ้น ทำให้เด็กหยุดสูง

สาเหตุของการเป็นสาวก่อนวัย มีสาเหตุหลักๆ 3 สาเหตุ
1. สาเหตุจากภายนอก
ในวัยเด็กผู้ป่วยอาจได้รับฮอร์โมนเพศปะปนโดยไม่ตั้งใจ เช่น การกินวิตามินบางชนิดเพื่อจุดประสงค์ที่ทำให้โตเร็ว โดยที่จริงอาจมีฮอร์โมนเพศเป็นส่วนผสมอยู่ จึงทำให้เด็กดูอ้วนขึ้นโตกว่าเพื่อนวัยเดียวกัน

2. สาเหตุจากภายใน
ดังได้กล่าวข้างต้น เมื่อเด็กเริ่มเข้าวัยหนุ่มสาว เกิดจากการทำงานของฮัยโปธาลามัส ทำให้มีการหลั่งฮอร์โมนเพศ ถ้าเด็กได้รับการกระทบกระเทือนบริเวณสมอง เช่น อุบัติเหตุ เคยได้รับการฉายแสง หรือมีก้อนเนื้องอกบริเวณแกนกลางสมอง ซึ่งเป็นตำแหน่งใกล้กับฮัยโปธาลามัส อาจส่งผลให้การทำงานของฮัยโปธาลามัสผิดปกติ เกิดการกระตุ้นฮอร์โมนเพศเร็วกว่าวัยอันควรได้

3. ไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน
ปัจจุบันเด็กผู้หญิงและเด็กผู้ชายมีแนวโน้มเข้าสู่วัยหนุ่มสาวเร็วขึ้นกว่าเมื่อในอดีต อาจมีความสัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ ชนิดของอาหารที่มีไขมันสูง พบว่า เด็กอ้วนมีแนวโน้มเข้าสู่วัยหนุ่มสาวเร็วกว่าเด็กผอม

แนวทางการตรวจวินิจฉัย
ในเบื้องต้นแพทย์จะทำการซักประวัติที่อาจเกี่ยวข้องกับการเป็นสาวก่อนวัย วัดส่วนสูง ชั่งน้ำหนัก ตรวจดูการพัฒนาของหน้าอก ตรวจเอกซเรย์ดูอายุกระดูกว่ามีอายุกระดูกที่ล้ำหน้ากว่าอายุจริงหรือไม่ นอกจากนั้นการตรวจอัลตราซาวน์ช่องท้องและอุ้งเชิงกราน เพื่อดูขนาดรูปร่างของมดลูก รังไข่ ว่ามีการเปลี่ยนแปลงจากอิทธิพลของฮอร์โมนเพศหรือไม่ และการทดสอบวัดระดับฮอร์โมนเพศโดยการกระตุ้นด้วยฮอร์โมนสังเคราะห์
เมื่อเด็กเป็นสาวก่อนวัยจะรักษาอย่างไร
เมื่อเด็กมีภาวะเข้าได้กับการเป็นสาวก่อนวัย และอาจส่งผลกระทบต่อส่วนสูงของเด็ก จุดประสงค์ของการรักษาเพื่อยับยั้งการเข้าวัยสาวของเด็ก จนกว่าจะถึงวัยที่เหมาะสมตามปกติ เพื่อชะลอการเพิ่มของอายุกระดูกจากผลของฮอร์โมนเพศ ไม่ให้กระดูกปิดเร็วเกินไป การรักษาจะใช้ฮอร์โมนที่สังเคระห์ขึ้น เพื่อช่วยยับยั้งการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง ทำให้ระดับของฮอร์โมนเพศลดลง ยานี้จำเป็นต้องฉีดเข้ากล้ามเนื้อทุก 4 สัปดาห์ และฉีดต่อเนื่องจนถึงอายุ 10-11 ปี หลังจากที่หยุดฉีดยา เด็กจะเริ่มพัฒนาความเป็นสาวภายใน 3-6 เดือน ทั้งนี้การใช้ยาจะได้ผลดี เมื่ออายุที่เริ่มใช้ยาก่อน 8 ปี โดยที่ขณะนั้นอายุกระดูกไม่ได้ล้ำหน้ามากนัก

สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ เมื่อเด็กเริ่มโตจนถงวัยที่จะเข้าสู่การเป็นหนุ่มสาว ผู้ปกครองควรให้คำแนะนำในแง่การเตรียมพร้อมทั้งทางร่างกายและจิตใจ ซึ่งจะช่วยทำให้เด็กสามารถปรับตัวเมื่อเป็นวัยรุ่นได้เป็นอย่างดี