เพชรบูรณ์ ... ไปตามหาคนแคระที่เมืองศรีเทพ
อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ไปมาสองครั้งแล้ว จะชวนไปอีกคนขับรถก็ส่ายหน้า ... เบื่อ
คราวนี้ได้เพื่อนติดรถไปจึงเป็นข้ออ้างพาเพื่อนคนใส่เสื้อสีฟ้าในรูป ... ไปเที่ยว
อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ
ตั้งอยู่ใน อำเภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์
ประกอบด้วยสองส่วนคือ
เมืองโบราณศรีเทพ คือส่วนที่อยู่ภายในคูน้ำและคันดิน
และ
นอกเมืองโบราณศรีเทพ คือส่วนที่อยู่นอกคูน้ำและคันดิน ได้แก่เขาคลังนอก และถ้ำเขาถมอรัตน์
ถูกทิ้งร้างไป ในยุคของศิลปะขอม หรือ ลพบุรี ... ยังไม่ทราบสาเหตุ
ปัจจุบันก็ถูกทิ้งร้างอยู่ เพราะ ใครเข้ามาอยู่จะมีอันเป็นไปอย่างไดอย่างหนึ่ง
แหล่งขุดค้นทางโบราณคดี
เลือกขุดในส่วนที่เป็นเนินดิน ในเมืองโบราณศรีเทพ
ครั้งก่อนได้ไปที่หลุมที่ขุดแต่งเมื่อปี พ.ศ. 2531
ชั้นที่ลึกสุด
... อายุมากที่สุด ... เก่าแก่ที่สุด
โครงกระดูกที่สมบูรณ์ที่สุดที่พบเป็นโครงกระดูกเพศหญิง
หันศีรษะไปทางทิศเหนือ
... มีความเชื่อเรื่องทิศในการฝัง ...
แขนซ้ายบริเวณข้อศอกมีกำไลสำริด
ด้ายซ้ายมีเครื่องมือเหล็กยาวประมาณ 50 ซม.ปลายแหลม เราว่าเหมือนพร้า
... ยุคเหล็กซึ่งการหลอมจะยุ่งยากกว่าสำริด เหล็กจะแข็งแรงทนทานกว่าสำริด เป็นยุคหลังสำริด ...
คอมีเครื่องประดับคาเนเลียน หินสีส้ม
... หินสีส้มไม่ได้มีแถนนั้นแสดงว่ามีการติดต่อกับชุมชนอื่น ...
มีชามดินเผา และภาชนะที่ถูกทุบให้แตก
... มีพิธีกรรมในการฝังศพ ...
โครงกระดูกช้าง อยูตื้นกว่า ... อายุน้อยกว่า
การฝังอาจเป็นพิธีกรรม เพราะฝังใกล้ศาสนสถาน มีก้อนศิลาเรียงเป็นแนว
หรืออาจเป็นช้างที่ใช้สร้างศาสนสถาน
ครั้งนี้ปี พ.ศ.2560
รถรางพาชมพาไปหลุมขุดค้นใหม่ที่สุดที่ขุดแต่งเมื่อปี พ.ศ.2559
โครงกระดูกเพศชาย สูง 150 ซม.เสียชีวิตเมื่ออายุ 25-35 ปี
นอนหงาย หันศรีษะไปทางตะวันตก
... ความเชื่อเรื่องทิศเปลี่ยนไป หรือต่างไป ...
มีเครื่องมือเหล็กฝังอยู่ทางซ้าย
ลำคอแต่งโลหะเงินแบนยาวมาถึงกกหูซ้าย
มีแวดินเผา อยู่ทางซ้ายของหน้าแข้งและน่อง
... แวดินเผาใช้สำหรับปั่นด้าย แสดงว่าสวมใส่เสื้อผ้าที่ทำจากฝ้าย ...
ภาชนะดินเผาทรงชาม สีดำหรือน้ำตาล ตกแต่งด้วยเชือกทาบ เนื้อหยาบ ขึ้นรูปด้วยมือ
... ภาชนะทำจากดินเผาใช้ ...
ถูกทุบให้แตกและตั้งใจวางไว้ที่ปลายเท้า
... มีพิธีกรรมในการฝังศพ ...
อายุราว 1700-1760 ปีล่วงมาแล้ว
... จากการใช้ฟันเขี้ยวไปหาอายุโดยวิธี accelerator mass spectrometry ...
โครงกระดูกมนุษย์และโครงกระดูกสุนัข
... มีสุนัขเป็นสัตว์เลี้ยง ...
เมื่อวัฒนธรรมและศาสนาเดินทางมาถึง
มีการสร้างเมืองเป็นรูปวงกลม
มีคูน้ำคันดิน โดยการขุดคูแล้วเอาดินมาถมเป็นคันดิน
เมืองใน
มีพื้นที่ประมาณ 1,300 ไร่ รูปเกือบกลม มีช่องประตูเมือง 6 ช่อง
มีโบราณสถานซึ่งได้รับการขุดแต่งและบูรณะแล้วทั้งหมดประมาณ 40 แห่ง
ที่สำคัญคือ เขาคลังใน (ทวาราวดี) ปรางค์สองพี่น้อง และ ปรางค์ศรีเทพ (ลพบุรี)
มีสระน้ำและหนองน้ำขนาดใหญ่จนถึงเล็กกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปประมาณ 70 สระ
เมื่อมีผู้คนมากขึ้น จึงขยายเมืองไปทางทิศตะวันออก ... เมืองนอก
มีพื้นที่ประมาณ 1,589 ไร่ รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ต่อออกไปทางตะวันออกของเมืองใน มีช่องประตูเมือง 6 ช่อง
ช่องประตูระหว่างเมืองในและเมืองนอก
มีโบราณสถานขนาดเล็กและยังไม่ได้ขุดแต่งบูรณะประมาณ 54 แห่ง
มีสระน้ำขนาดใหญ่ เล็กกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปประมาณ 30 แห่ง
มีสระขวัญเป็นสระน้ำสำคัญที่มีขนาดใหญ่และตั้งอยู่กลางเมือง
ถ้ำเขาถมอรัตน์ โบราณสถานทวาราวดี
ห่างออกไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ 20 กม.
ต้องเดินขึ้นไปยอดเขาไปอีกจึงไม่ได้ไป
แวะที่เขาคลังนอกก่อน
เป็นศาสนสถานทวารวดีขนาดใหญ่
ตั้งอยู่นอกเมืองทางทิศเหนือ ออกไปราว 2 กิโลเมตร
ไปเที่ยวครั้งแรกปี พ.ศ. 2556 เห็นเป็นโบราณสถานใหญ่ อันเดียวโดด ๆ
ปี พ.ศ. 2560 ได้ไปอีกครั้ง พบว่ารอบ ๆ มีสถูปบริวารด้วย ตามผังนี้
สันนิษฐานว่าเป็นมหาสถูป
น่าจะมีอายุ ราวพุทธศตวรรษที่ 13-14 ร่วมสมัยกับโบราณสถานเขาคลังใน ในเมืองโบราณศรีเทพ
มีฐานขนาดใหญ่ทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส ฐานกว้าง 64 เมตร
ก่อด้วยศิลาแลงที่ยังคงสภาพค่อนข้างสมบูรณ์
โดยเฉพาะทางด้านทิศเหนือ บูรณะน้อยที่สุด
ต้องมาอยู่หลังสถูปบริวารจึงเก็บภาพมหาสถูปได้หมด
ฐานประดับตกแต่งด้วยอาคารจำลองขนาดต่างๆอยู่โดยรอบ
ย่อมุม
ภายในทึบตัน มีบันไดทางขึ้นทั้ง 4 ด้าน
... ทำให้ขึ้นทางทิศตะวันตก ...
ฐานชั้นที่สอง
ด้านบนมีสถูปก่อด้วยอิฐตั้งอยู่ด้านบนล้อมรอบด้วยกำแพงแก้ว
ไกล ๆ คือเขาถมอรัตน์
ซุ้มประตู
ตรงมุม ?
สถูปบริวารทางทิศใต้
สถูปทางทิศตะวันตก ... กำลังขุดแต่ง
มีเวลาน้อย ไม่ได้แวะปรางค์ฤาษี อยากไปดูคนแคระที่เขาคลังใน
ซื้อบัตรเข้าชมแล้วเข้าไปชมโบราณวัตถุุ ตั้งแต่ 1400 - 900 ปีที่อยู่ตรงหน้าก่อนก่อน
สุริยเทพ สกุลช่างศรีเทพ พุทธศตวรรษที่ 12-13
หน้าบันลายก้านขด ศิลปะทวาราวดี พุทธศตวรรษที่ 12-14
หินทราย จำหลักรูปคนแคระ ศิลปะทวาราวดี พุทธศตวรรษที่ 12-14
ชิ้นส่วนหัวเสา รองรับธรรมจักร ศิลปะทวาราวดี พุทธศตวรรษที่ 12-14
ลวดลายเสา ศิลปะทวาราวดี พุทธศตวรรษที่ 12-14
เสมาหิน จำหลักรูปพระพุทธประวัติทรงตัดพระเมาฬี และอธิษฐานเพศบรรพชิต ศิลปะทวาราวดี พุทธศตวรรษที่ 15-16
บรรยายอย่างนั้น แต่ดูไม่ออก
พระพุทธรูปประทับยืน ปางวิตรรกะมุทรา พบบนสถูปเขาคลังนอกทางทิศตะวันตก
ไม่ทราบว่าจริงหรือจำลองนะคะ
หินทราย จำหลักรูปสิงห์ ศิลปะเขมร - ปาปวน พุทธศตวรรษที่ 16-17
จาก ปรางค์ศรีเทพ
บัวยอดปราสาท - ศิลปะเขมร พุทธศตวรรษที่ 16-17
จากปรางค์สองพี่น้อง
ศิวลึงค์
โคนนทิพาหนะของพระศิวะ - ศิลปะเขมร
ฯลฯ
เขาคลังใน
สร้างขึ้นพร้อมกับการสร้างเมือง ราวพุทธศตวรรษที่ 12
ก่อด้วยศิลาแลง หันหน้าไปทางด้านทิศตะวันออก
เป็นศาสนสถาน พุทธศาสนาลัทธิหินยานหรือเถรวาท
หินยาน แปลว่า ยานชั้นเลวหรือยานชั้นต่ำ
เถรวาท คือ ตามแนวทางของพระเถระ
เน้นการปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้นเฉพาะตนแบบพระสาวกหรือพระปัจเจกพุทธเจ้า
ต่อมามีการปรับเปลี่ยนเป็น พุทธศาสนาลัทธิมหายาน ในราวพุทธศตวรรษที่ 14
จนเมืองศรีเทพถูกทิ้งร้างไปในราวพุทธศตวรรษที่ 18
มหายาน มาจาก มหา + ยาน แปลว่า พาหนะที่ใหญ่
เป็นยานที่ขนสรรพสัตว์ทุกรูปนามไปสู่พระนิพพาน หรือพุทธภูมิ สำเร็จเป็นพระพุทธเจ้า
หรือ
บำเพ็ญบารมีเป็นพระโพธิสัตว์
ได้ช่วยเหลือสรรพสัตว์จำนวนมากได้พ้นทุกข์ตามไปด้วย
นับถือกันอยู่ทางประเทศแถบ ตอนเหนือของอินเดีย, เนปาล, จีน, ญี่ปุ่น, เกาหลี, เวียดนาม, มองโกเลีย ไปจนถึงบางส่วนของรัสเซีย
จึงอาจเรียกอีกชื่อว่า อุตตรนิกาย
ธรรมจักรนี้พบที่เขาคลังนอก นำมาจัดแสดงที่เขาคลังใน
ด้านทิศใต้และตะวันตก
แลงที่วางแกะเป็นกลีบบัวคว่ำบัวหงาย
ลวดลายปูนปั้นที่ยังเหลือสมบูรณืที่สุดอยู่ทางด้านตะวันออก
ลวดลายพรรณพฤกษา และคนแคระ ที่ผ่านมาพันกว่าปี !!!
ลวดลายสี่เหลี่ยมเหนือคนแคระ
คนแคระมีหน้าตาต่างกัน
เราว่าเหมือนลิง
สิงห์
เราว่าเหมือนม้า
เทพธิดากับปักษา
คนแก่มีเครา กับช้าง
ปรางค์สองพี่น้อง
ศิลปะเขมร หันหน้าไปทางทิศตะวันตก
ด้านหน้ามีถนนแลงทอดยาวไปทางตะวันตก ... เส้นทางเดินทางโบราณ ?
ทางเดินรูปกากบาทด้านหน้าปรางค์สองพี่น้องที่ต่อเชื่อมกับทางเดินโบราณ
ได้ค้นพบเทวรูปพระอาทิตย์หรือสุริยเทพ เทพแห่งแสงสว่างและความอบอุ่น ทั้งหมด 6 องค์
ปัจจุบันอยู่ที่
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร 3 องค์
พิพิธภัณฑ์นอร์ตัน ไซมอน สหรัฐอเมริกา 1 องค์
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์ จังหวัดลพบุรี 1 องค์
อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ 1 องค์
สลักจากศิลาทรายที่มีกำหนดอายุอยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ 13
ปรางค์ก่อด้วยอิฐสององค์ ตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงเดียวกัน
ทั้งสององค์ส่วนยอดพังทลายไปจนหมดสิ้นแล้ว
ด้านหน้าปรางค์สองพี่น้องเขื่อมไปยังถนนโบราณ
ด้านในปรางค์ประธาน
มีแท่นที่วางรูปเคารพตรงกลาง และที่ผนังทั้งสามด้าน
ปรางค์องค์เล็กยังหลงเหลือทับหลังศิลาทรายที่มีสภาพสมบูรณ์ประดับอยู่
จำหลักเป็นรูปอุมามเหศวร เป็นปรางในศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย พุทธศตวรรษที่ 17
... พระอิศวรอุ้มนาง ปารพตี (อุมา) ประทับนั่งอยู่เหนือโคอศุภราชหรือนนทิ ...
ปรางค์ศรีเทพ
ศิลปะเขมร ก่อด้วยอิฐตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงขนาดใหญ่
หันหน้าไปทางด้านตะวันตกในแนวแกนเดียวกับปรางค์สองพี่น้อง
จากสถาปัตยกรรม โบราณวัตถุ
โดยเฉพาะทับหลัง
น่าจะเป็นเทวาลัยในศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย ในราวพุทธศตวรรษที่ 16.17
ต่อมาคงมีการซ่อมแซมดัดแปลงแต่ยังไม่เสร็จ
เพราะพบโกลนอยู่เป็นจำนวนมาก
บาราย
ทริปศรีเทพครั้งนี้ อยากเห็นคนแคระ ได้เห็นสมใจ
Create Date : 14 ธันวาคม 2560 |
|
47 comments |
Last Update : 7 มกราคม 2562 13:58:21 น. |
Counter : 4529 Pageviews. |
|
|
เที่ยวอุทยานประวัติศาสตร์
จะสนุกได้ต้องมีคนเล่าเรื่องเก่งๆ
ต้องมี Story จึงจะสนุกนะครับ
ปล. ผมเคยเล่น Multiply ด้วย
แต่ปัจจุบันเว็บเลิกไปแล้วครับ