ดีเอ็นเอ โมเลกุลแห่งชีวิต ดีเอ็นเอ โมเลกุลแห่งชีวิต ดีเอ็นเอ กลายมาเป็น “อุปกรณ์” หรือ “หลักฐาน” สำคัญ ในการไขปริศนาคดีลึกลับต่าง ๆ แล้ว และดีเอ็นเอยังเป็น “สัญลักษณ์ (symbol)” หรือ ถ้าจะเรียกให้ทันสมัยทันยุค ที่คอมพิวเตอร์ครองเมือง ก็คงต้องว่าเป็น “ไอคอน (icon)” สำหรับวิทยาศาสตร์ชีวภาพไปแล้ว ในแบบเดียวกับที่เวลาคิดถึงวิชา “ฟิสิกส์” คนจะนึกถึงภาพนักวิทยาศาสตร์หัวฟู ๆ ก็คุณปู่ไอน์สไตน์ และ สมการสะท้านโลก อย่าง E= mc2 สมการนั้น คนเรารู้จักกับดีเอ็นเอมาเกือบ 140 ปีมาแล้ว แต่นักวิทยาศาสตร์ส่วนใหญ่ ไม่ให้ความสำคัญกับมันมากนัก เนื่องจากกำลังมัวสนใจ กับ โปรตีน โมเลกุลมหัศจรรย์อีกชนิดหนึ่ง เหตุผลสำคัญก็คือ โปรตีนมีความหลากหลายและลักษณะซับซ้อน จึงเชื่อกันว่า โปรตีนน่าจะเป็นสารที่เหมาะสม กับหน้าที่ในการกุมความลับของชีวิต และเป็น สารพันธุกรรม ที่ถ่ายทอดลักษณะของสิ่งมีชีวิต จากรุ่นหนึ่งไปยังอีกรุ่นหนึ่ง ดีเอ็นเอ กลายมาเป็นที่สนใจในวงกว้างมากขึ้น เมื่อ 50 ปีที่แล้วมานี่เอง เมื่อนักวิทยาศาสตร์หนุ่มสองคน ในขณะนั้น คือ เจมส์ วัตสัน และ ฟรานซิส คริก ได้ประกาศการค้นพบโครงสร้างดีเอ็นเอว่า เป็นสายคู่ที่บิดพับเป็นเกลียว คล้ายบันไดเวียน แบบที่เรียกว่า ดับเบิลเฮลิกซ์ (double helix) ในวารสารวิทยาศาสตร์ ที่เก่าแก่และมีชื่อเสียงฉบับหนึ่ง คือ Nature เมื่อวันที่ 25 เมษายน 2496 เหตุที่บทความดังกล่าว กระตุ้นความสนใจ ของนักวิทยาศาสตร์ในสมัยนั้น ก็เพราะว่า วัตสันและคริก สังเกตและแนะนำไว้อย่างถูกต้อง (ตรวจสอบด้วยการทดลองในภายหลัง) ว่าสายดีเอ็นเอแต่ละสาย ทำหน้าที่เป็น “ต้นแบบ” ในการสร้างสายดีเอ็นเอสายใหม่ขึ้นได้ ซึ่งทำให้สมมติฐาน ที่เริ่มชัดเจนมากขึ้นเรื่อย ๆ ในสมัยนั้นว่า ดีเอ็นเอนี่เอง ที่น่าจะทำหน้าที่เป็น “สารพันธุกรรม” ... ฟังดูมีน้ำหนักและสมเหตุสมผลอย่างที่สุด การค้นพบดังกล่าว ส่งผลกระทบ อย่างกว้างขวางและลึกซึ้ง ต่อแวดวงวิทยาศาสตร์ และ ส่งผลให้วัตสันและคริก ได้รับรางวัลโนเบล สาขาการแพทย์หรือสรีรวิทยา ร่วมกับนักวิทยาศาสตร์อีกท่านหนึ่ง ที่มีผลงานเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด คือ มัวริส วิลคินส์ ในปี 2505 นับจากการประกาศการค้นพบ โครงสร้างของดีเอ็นเอ ก็มีการค้นพบคุณสมบัติต่าง ๆ ของดีเอ็นเอ ออกมาเรื่อย ๆ ซึ่งล้วนแล้วแต่น่าสนใจจนกล่าวได้ว่า ถึงขั้น “มหัศจรรรย์” ได้ อย่างเต็มปากเต็มคำ ลักษณะที่เด่นชัดที่สุดข้อหนึ่งของดีเอ็นเอก็คือ ดีเอ็นเอมี “ขนาดที่เล็กมาก” ปกติแล้วเราไม่อาจจะมองเห็น สายของดีเอ็นเอได้ด้วยตาเปล่า แม้แต่กล้องจุลทรรศน์ ที่พบเห็นได้ตามห้องปฏิบัติการทั่ว ๆ ไป ที่มีกำลังขยายได้มากถึงพันเท่า ก็ยังมองเห็นดีเอ็นเอ ได้ในภาวะพิเศษและค่อนข้างเฉพาะเท่านั้น คือ ภาวะที่ดีเอ็นเออัดกันแน่นเป็นพิเศษ ในโครงสร้างที่มีชื่อว่า “โครโมโซม” ในห้วงเวลา ขณะเซลล์กำลังแบ่งตัวเองเพื่อเพิ่มจำนวน แถมต้องย้อมด้วยสีจำเพาะ ก่อนที่จะมองเห็นอีกต่างหาก แต่อันที่จริง ถ้าเรามีจำนวนเซลล์มากพอ (เซลล์อะไรก็ได้ ไม่ว่าจะเป็นเซลล์แบคทีเรีย เซลล์พืช หรือเซลล์สัตว์) เราก็อาจจะสกัดเอาดีเอ็นเอออกมา จากเซลล์เหล่านั้นได้ ด้วยสารเคมีที่หาได้ง่าย และกระบวนการที่ไม่ยุ่งยากมากนัก ในกรณีนี้ อาจจะเห็น “ก้อน” ดีเอ็นเอได้เป็นสาย หรือกระจุกสีขาวใส หรือขาวขุ่นได้เหมือนกัน แต่ดีเอ็นเอที่เห็น ไม่ใช่สายเดียว หรือ สายคู่แค่นั้น แต่เป็นกลุ่มของสายดีเอ็นเอนับล้าน ๆ เส้น (หรือมากกว่านั้น) ที่มาเกาะเกี่ยวกันอยู่ ดีเอ็นเอเป็นโมเลกุล ที่เก็บ “รหัสพันธุกรรม” ที่กำหนดลักษณะต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิต ดังนั้น ดีเอ็นเอก็น่าจะมีความสามารถ ในการ “เก็บข้อมูล” ได้เป็นอันดี ตามธรรมชาติแล้ว หากเกิดกรณี ที่ดีเอ็นเอแตกหักเสียหาย (เช่น ดีเอ็นเอของ “เซลล์ผิวหนัง” ที่โดนแสงอัลตราไวโอเลต หรือ UV ในแสงแดดแผดเผาอย่างรุนแรง เป็นเวลานาน ๆ) กลไกการตรวจสอบ ตลอดจนซ่อมแซม และสร้างดีเอ็นเอ ส่วนที่แตกหักเสียหายขึ้นใหม่ (ด้วยเอนไซม์หลาย ๆ ชนิด) ก็สามารถทำหน้าที่ได้เป็นอย่างดี เพราะมิฉะนั้น ประชากรในแถบศูนย์สูตรโลก ก็คงเป็นมะเร็งผิวหนังกันไปหมดแล้ว หากดูกันที่รูปทรงของดีเอ็นเอ ก็จะพบว่า ธรรมชาติได้รังสรรค์ “รูปทรง” อันแสนเหมาะสม กับงานของมันเป็นอย่างยิ่ง กล่าวคือ ดีเอ็นเอมีลักษณะตามธรรมชาติเป็นสายคู่ เป็นสายคู่กันที่ไม่ธรรมดามาก ๆ คือ เป็นสายคู่ของดีเอ็นเอที่จับกันได้ อย่างพอเหมาะพอเจาะ เกาะเกี่ยวกันอยู่ โดย “ตกร่องปล่องร่องชิ้น” กันทุกแง่มุม สองสายของดีเอ็นเอนั้นจับกัน และ บิดไปมาคล้ายกับ “บันไดเวียน” หรือ หากตัดสายดีเอ็นเอแต่ละท่อน ออกมาดู ก็จะเห็นได้ว่ามีลักษณะคล้าย ๆ “สปริง” ซึ่งจัดว่าเป็นโครงสร้างแบบหนึ่ง ที่มีความยืดหยุ่นสูงสุดเลยทีเดียว ข้อเด่นของสปริง ก็คือ สปริงนั้นทนทานต่อ “แรงดึง” และ “แรงกด” มากเป็นพิเศษ เมื่อเทียบกับโครงสร้างแบบอื่น ๆ ทั่วไป ดีเอ็นเอมีการจัดเรียงตัว และ พับตัวไปมา คล้าย ๆ กับเส้นเชือกอยู่ไม่น้อยเลยทีเดียว โดยหน่วยเล็กที่สุด ก็จะเป็นสายของดีเอ็นเอสองสาย จากนั้นก็จะมีการพันทบไปมา และ เริ่มมีโปรตีนบางอย่าง (มักจะเป็นโปรตีนที่มีประจุเฉลี่ยเป็นบวก โดยเฉพาะอย่างยิ่งโปรตีนจำพวก “ฮิสโตน”) มาร่วมจับด้วย ซึ่งก็มีผลทำให้แรงผลัก เนื่องจากประจุลบของสายดีเอ็นเอลดน้อยลง ทำให้สามารถพับ และ บิดไปมาไ ด้สะดวกมากยิ่งขึ้น โครงสร้างที่ได้จึงมีขนาดเล็ก กระทัดรัดมากยิ่งขึ้น โดยในท้ายที่สุด สายดีเอ็นเอจะพันกัน จนได้โครงสร้างที่มีขนาดใหญ่ที่สุด (ที่มีหน้าตาคล้ายปาท่องโก๋) เรียกว่า “โครโมโซม” นั่นเอง ความเป็นระเบียบและความซับซ้อน ของการจัดเรียงตัวของสายดีเอ็นเอ ขอขอบคุณข้อมูล //www.vcharkarn.com คมคิดคมคาย... He who would rule must hear and be deaf, see and be blind. นักปกครองต้องรู้จักฟังและปิดหู รู้จักดูและปิดตา ภาษิตเยอรมัน   Create Date : 03 เมษายน 2551 17 comments Last Update : 3 เมษายน 2551 17:11:34 น. Counter : 1289 Pageviews. Share Tweet

ขอบคุณ จ๊ะ ที่นำความรู้มาฝาก   โดย: บ้าได้ถ้วย 3 เมษายน 2551 10:22:48 น.

เคยได้ดูสารคดีเหมือนกันคะ ดูแล้ว Amazing มากๆเลยนะคะเนี่ย   โดย: eeh (คิตตี้น้อยสีชมพู ) 3 เมษายน 2551 11:37:24 น.

มหัศจรรย์แห่งธรรมชาติจริงๆเลย   โดย: REX-REX IP: 125.26.148.221 3 เมษายน 2551 11:37:34 น.

วันนี้ร้อนจังเลยค่ะ คุณวีรักษาสุขภาพด้วยนะค่ะ ไม่มีสิ่งไหนที่มนุษย์ทำไม่ได้ จริงๆๆนะค่ะนิ   โดย: catt.&.cattleya.. 3 เมษายน 2551 12:33:13 น.

โห...เราก็เพิ่งเคยเห็นลักษณะหน้าตาดีเอ็นเอก็วันนี้หล่ะ...   โดย: อนันตลัย 3 เมษายน 2551 18:40:03 น.

หวาดดีคะพี่โสด ขอบคุณสำหรับความรู้ดีดีนะคะ คิดถึงนะคะ ขอบคุณมากนะคะที่เข้าไปเยี่ยมเยียนจ๋าที่บล๊อกนะคะ รักษาสุขภาพด้วยนะคะ มีความสุขมากๆนะคะ   โดย: weraj 3 เมษายน 2551 18:42:59 น.

มีสาระ และความรู้ ที่ดีมากๆเลยครับ   โดย: หลังคาดำแดง 3 เมษายน 2551 20:38:06 น.

ลิตช์ก็ศึกษาเรื่องนี้อยู่เหมือนกันแหละ..คุณวี ว่าจะดัดแปลงตัวเองให้เป็น x-men อยู่..โฮ่..โฮ่..โฮ่...   โดย: ลิตช์ (Litchi ) 3 เมษายน 2551 21:30:47 น.

วิชาการ ตามแหล่งที่มาจริงๆ   โดย: nO my name 3 เมษายน 2551 22:01:12 น.

แวะมาขอบคุณย้อนหลังครับ... นานมากมายพึ่งเห็น ขอบคุณอีกทีสำหรับคำอวยพรวันเกิดค้าบ ^_^   โดย: k_kunga 3 เมษายน 2551 23:50:32 น.

แวะมาขอบคุณ สำหรับคำอวยพรวันเกิด   โดย: ooh_kk2007 4 เมษายน 2551 7:00:21 น.

สบายดีนะคะ ช่วงนี้ฝนตกด้วย+อากาศร้อน ยังงัยรักษาสุขภาพด้วยค่ะ ไม่สบายไปล่ะแย่เลย ใกล้จะหยุดยาวมีโปรแกรมไปไหนรึยังคะ   โดย: สายป่าน (Doungtawan ) 4 เมษายน 2551 9:10:50 น.

Friends Hi5 Comments & Games   โดย: เริงฤดีนะ 4 เมษายน 2551 12:11:13 น.

โชคดีนะวีจัง ถ้ามีโอกาส ก็จะกลับมา งานเยอะมาก ไม่มีเวลา จะมาอยู่ตรงนี้แล้วครับ เพื่อชาติ ต้อง มาก่อนครับผม ขอบคุณมากๆนะ วีจัง   โดย: BaVo316 4 เมษายน 2551 12:43:06 น.

มาศึกษา   โดย: ในนามของความเหงา 4 เมษายน 2551 13:55:19 น.

Comments for Hi5, Myspace สวยๆ อย่างเยอะ...จัดปัย   โดย: ดอกคูณริมฝั่งโขง 4 เมษายน 2551 15:20:52 น.

มีสาระมากมาย   โดย: น้ำอ้อยปั่น IP: 124.120.59.62 4 เมษายน 2551 21:22:02 น.