ตำนานวันสงกรานต์
ตำนานของสงกรานต์
มีปรากฎในศิลาจารึก
ที่วัดพระเชตุพน ว่า
บุตรของเศรษฐีคนหนึ่งชื่อ ธรรมบาลกุมาร เป็นผู้ที่รู้ภาษานก เรียนไตรเพทจบ เมื่ออายุเจ็ดขวบ เป็นอาจารย์บอกมงคลต่าง ๆ แก่มนุษย์ทั้งปวง ซึ่งในขณะนั้น โลกทั้งหลายนับถือท้าวมหาพรหมและกบิลพรหมองค์หนึ่งว่า เป็นผู้แสดงมงคลแก่มนุษย์ทั้งปวง
เมื่อกบิลพรหมทราบ จึงลงมาถามปัญหาธรรมบาลกุมาร ๓ ข้อ สัญญาไว้ว่า ถ้าแก้ปัญหาได้จะตัดศีรษะบูชา ถ้าแก้ไม่ได้จะตัดศีรษะธรรมบาลกุมารเสีย ปัญหานั้นว่า
ข้อ ๑.เช้าราศีอยู่แห่งใด
ข้อ ๒.เที่ยงราศีอยู่แห่งใด
ข้อ ๓. ค่ำราศีอยู่แห่งใด
ธรรมบาลขอผลัด ๗ วัน ครั้นล่วงไปได้ ๖ วัน ธรรมบาลกุมารก็ยังคิดไม่ได้ จึงลงจากปราสาทไปนอนอยู่ใต้ต้นตาลสองต้น มีนกอินทรี ๒ ตัวผัวเมียทำรังอาศัยอยู่บนต้นตาลนั้น ครั้งเวลาค่ำนางนกอินทรีจึงถามสามีว่า พรุ่งนี้จะได้อาหารแห่งใด สามีบอกว่า จะได้กินศพธรรมบาลกุมาร ซึ่งท้าวกบิลพรหมจะฆ่าเสีย เพราะทายปัญหาไม่ออก นางนกถามว่า ปัญหานั้นอย่างไรสามีจึงบอกว่า ปัญหาว่าเช้าราศีอยู่แห่งใด เที่ยงราศีอยู่แห่งใด ค่ำราศีอยู่แห่งใด นางนกถามว่า จะแก้อย่างไร สามีบอกว่า
เช้าราศีอยู่หน้า
มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาน้ำล้างหน้า
เวลาเที่ยงราศีอยู่อก
มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาเครื่องหอมประพรมที่อก
เวลาค่ำราศีอยู่เท้า
มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาน้ำล้างเท้า
ครั้งรุ่งขึ้นท้าวกบิลพรหมมาถามปัญหา ธรรมบาลกุมารก็แก้ตามที่ได้ยินมา ท้าวกบิลพรหมจึงตรัสเรียกเทพธิดาทั้ง ๗ อันเป็นบริจาริกาพระอินทร์มาพร้อมกัน บอกว่า เราจะตัดศีรษะบูชาธรรมบาลกุมาล ศีรษะของเราถ้าจะตั้งไว้บนแผ่นดินไฟก็จะไหม้ทั่วโลก ถ้าจะทิ้งขึ้นบนอากาศ ฝนก็จะแล้ง ถ้าจะทิ้งไว้ในมหาสมุทรน้ำก็จะแห้ง
ธิดาทั้งเจ็ดเอาพานมารับศีรษะ แล้วก็ตัดศีรษะส่งให้ธิดาผู้ใหญ่ นางจึงเอาพานมารับพระเศียรบิดาไว้ แล้วแห่ทำประทักษิณ รอบเขาพระสุเมรุ ๖๐ นาที จากนั้นเชิญไปประดิษฐานไว้ในมณฆปถ้ำคันธุลีเขาไกรลาศ บูชาด้วยเครื่องทิพย์ต่าง ๆ พระเวสสุกรรมก็นฤมิตรแก้วเจ็ดประการชื่อ ภควดี ให้เป็นที่ประชุมเทวดา เทวดาทั้งปวงนำเอาเถาฉมุลาด ลงมาล้างในสระอโนดาตเจ็ดครั้ง แล้วแจกกันสังเวยทุก ๆ พระองค์
ครั้งถึงครบกำหนด ๓๖๕ วัน โลกสมมติว่า ปีหนึ่งเป็นสงกรานต์นางเทพธิดาเจ็ดองค์ ผลัดเวรกันมาเชิญพระเศียรท้าวกบิลพรหม ออกแห่ประทักษิณเขาพระสุเมรุทุกปี แล้วกลับไปเทวโลก ซึ่งลูกสาวทั้งเจ็ดของท้าวกบิลพรหมนั้น เราสมมติเรียกว่า นางสงกรานต์ มีชื่อต่าง ๆ ดังนี้ ทุงษ, โคราค, รากษส, มัณฑา, กิริณี, กิมิทา และ มโหทร
วันสงกรานต์
เป็นวันเปลี่ยนจุลศักราชใหม่
ซึ่งกษัตริย์สิงหศแห่งพม่า
ทรงตั้งขึ้น
เมื่อปีกุนวันอาทิตย์
พ.ศ. ๑๑๘๑
โดยกำหนดเอา
ดวงอาทิตย์เข้าสู่ราศีเมษได้ ๑ องศา
ประกอบกับไทยเรา
เคยนิยมใช้จุลศักราช
สงกรานต์จึงเป็นวันขึ้นปีใหม่ของไทยอีกด้วย
ในปีแรกที่กำหนด
เผอิญเป็นวันที่ ๑๓ เมษายน
ซึ่งอันที่จริง
ไม่ใช่วันที่ ๑๓ เมษายนทุกปี
แต่เมื่อเป็นประเพณี
ก็จำเป็นต้องเอาวันนั้นทุกปี
เพื่อมิให้การประกอบพิธี
ซึ่งมิได้รู้โดยละเอียด
ต้องเปลี่ยนไปเปลี่ยนมา
วันที่ ๑๓ จึงเป็นวันสงกรานต์
ของทุกปี
ปกติวันสงกรานต์จะมี ๓ วัน
คือ
เริ่มวันที่ ๑๓ เมษายน
ถึงวันที่ ๑๕ เมษายน
วันแรกคือวันที่ ๑๓
เป็นวันมหาสงกราต์
วันที่พระอาทิตย์ต้องขึ้นสู่ราศีเมษ
วันที่ ๑๔ เป็นวันเนา
(พระอาทิตย์คงอยู่ที่ ๐ องศา)
วันที่ ๑๕ เป็นวันเถลิงศกใหม่
และเริ่มจุลศักราชในวันนี้
เมื่อก่อน
มีถึง ๔ วัน
คือวันที่ ๑๓ -๑๖
เป็นวันเนาเสีย ๒ วัน
(วันเนาเป็นวันอยู่เฉย ๆ)
เป็นวันว่าง
พักการงานนอกบ้านชั่วคราว
วันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่
ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย
จนถึง พ.ศ.๒๔๘๓
ทางราชการจึงได้เปลี่ยนไหม่
โดยกำหนดเอาวันที่ ๑ มกราคม
เป็นวันขึ้นปีใหม่
เพื่อให้เข้ากับหลักสากล
ที่นานาประเทศนิยมปฏิบัติ
อย่างไรก็ตาม
แม้จะมีการเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่
ประชาชนก็ยังยึดถือว่า
วันสงกรานต์มีความสำคัญ
สงกรานต์ ที่แปลว่า "ก้าวขึ้น" "ย่างขึ้น" นั้นหมายถึง การที่ดวงอาทิตย์ ขึ้นสู่ราศีใหม่ อันเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทุกเดือน ที่เรียกว่าสงกรานต์เดือน แต่เมื่อครบ ๑๒ เดือนแล้วย่างขึ้นราศีเมษอีก จัดเป็นสงกรานต์ปี ถือว่าเป็น วันขึ้นปีใหม่ทางสุริยคติ ในทางโหราศาสตร์
มหาสงกรานต์ แปลว่า ก้าวขึ้นหรือย่างขึ้นครั้งใหญ่ หมายถึงสงกรานต์ปี คือปีใหม่อย่างเดียว กล่าวคือสงกรานต์หมายถึง ได้ทั้งสงกรานต์เดือนและสงกรานต์ปี แต่มหาสงกรานต์ หมายถึง สงกรานต์ปีอย่างเดียว
วันเนา แปลว่า "วันอยู่" คำว่า "เนา" แปลว่า "อยู่" หมายความว่าเป็นวันถัดจากวันมหาสงกรานต์มา ๑ วัน วันมหาสงกรานต์เป็นวันที่ดวงอาทิตย์ย่างสู่ราศีตั้งต้นปีใหม่ วันเนาเป็นวันที่ดวงอาทิตย์เข้าที่เข้าทาง ในวันราศีตั้งต้นใหม่เรียบร้อยแล้ว คืออยู่ประจำที่แล้ว
วันเถลิงศก แปลว่า "วันขึ้นศก" เป็นวันเปลี่ยนจุลศักราชใหม่ การที่เปลี่ยนวันขึ้นศกใหม่มาเป็นวันที่ ๓ ถัดจากวันมหาสงกรานต์ ก็เพื่อให้หมดปัญหาว่า การย่างขึ้นสู่จุดเดิม สำหรับต้นปีนั้นเรียบร้อยดี ไม่มีปัญหาเพราะอาจมีปัญหาติดพันเกี่ยวกับชั่วโมง นาที วินาที ยังไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ ที่จะเปลี่ยนศกถ้าเลื่อนวันเถลิงศกหรือวันขึ้นจุลศักราชใหม่มาเป็น วันที่ ๓ ก็หมายความว่า อย่างน้อยดวงอาทิตย์ได้ก้าวเข้าสู่ราศีใหม่ ไม่น้อยกว่า ๑ องศาแล้วอาจจะย่างเข้าองศาที่ ๒ หรือที่ ๓ ก็ได้
ขอบคุณที่มา
//www.banfun.com/culture/newyearthai.html ค่ะ
คมคิดคมคาย...
มองที่จุดหมาย
ไม่ใช่ที่อุปสรรค
One should keep one's eyes on one's destination,
not on where one stumbled.
สุภาษิตไนจีเรีย
| Create Date : 13 เมษายน 2551 |
| Last Update : 13 เมษายน 2551 11:05:51 น. |
|
29 comments
|
| Counter : 2421 Pageviews. |
 |
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 61 คน [
สวัสดีคร้าบบบ