- - - ทำ บุ ญ ร ว ม ญ า ติ ที่ บ้ า น ปู่ ย่ า - - -

1.
เสาร์อาทิตย์นี้ได้กลับไปเจอญาติพี่น้องทางพ่อที่บางบาล เพราะมีการทำบุญรวมญาติประจำปีก่อนเปิดเทอม เราเห็นการทำบุญ เลี้ยงพระตั้งแต่เราเป็นเด็ก ย่าจะทำบุญก่อนลูกหลานเปิดเทอมราว ๆ กลางเดือนพฤษภาคมของทุกปี คำขอของย่าคือ ควรจะมาให้ได้ทุกครอบครัว อาจจะไม่ทุกคนแต่ต้องมีตัวแทนของครอบครัวมาทำบุญร่วมกันอย่างนี้ ปีนึงพี่ ๆ น้อง ๆ ควรมาเจอกันพร้อมหน้าพร้อมตากันสักครั้ง เป็นคำขอที่ทรงพลังมากเพราะเราจะได้เจอญาติเกือบทุกคนในวันนี้

ตอนเราเป็นเด็ก ฉันชอบงานบุญบ้านย่า นั่นคือการได้กินของอร่อย ๆ ทั้งนั้น โดยเฉพาะทองหยอดกับฝอยทองเพราะย่าจะทำเอง ลูกมือของย่าก็คืออาแหม่ม อาจี๊ดและลูกพี่ลูกน้องของฉัน ส่วนฉันนั้นแค่ไปจด ๆ จ้อง ๆ รอบ ๆ ครัว ดูเขาทำกับข้าว วนไปวนมาอยู่แถวนั้น คอยหยิบจับเพิ่มความวุ่นวายให้ดูเหมือนมีงานมีการกับเขา ที่ชอบที่สุดคือ ตอนที่อา ๆ ตอกไข่ใส่กาละมังขาวใบเขื่อง และแยกไข่แดงออกจากไข่ขาว เอาไข่แดงคนกับแป้งขนมซึ่งฉันไม่ค่อยรู้จัก ก่อนที่จะหยอดไข่แดงผสมแป้งนั้นในกรวยที่มีผ้าขาวบาง ๆ ก่อนที่จะหุ้มด้วยใบตองอีกชั้น ทำเป็นกรวยและหยอดไข่แดงนั้นลงในกระทะทองเหลืองที่ตั้งน้ำตาลจนเดือด ดูเหมือนไม่ยาก ฉันเคยขออาจี๊ดหยอด แต่มันเป็นหยดไข่ ไม่สวยเลย แต่อามีฝีมือมาก ทองหยอดของอาลูกกลมสวยก่อนจะใช้กระชอนตักขึ้นมาวางใส่ถาด แต่อย่าได้หวังว่าจะได้กินก่อนถวายพระ อย่าได้ทำตัวรุ่มร่ามหรือแอบหยิบกินเชียว อย่าทำแม้ว่าย่าไม่เห็น ย่าไม่ชอบคนรุ่มร่าม พูดไม่รู้เรื่อง บอกอะไรก็ต้องฟัง ถึงเราจะช่วยอะไรไม่ได้ การมานั่งดู ย่าไม่เคยว่าอะไร ดูย่ามีความสุขที่เป็นแม่งาน ทั้งสั่งและสอนไปพร้อม ๆ กัน

บรรยากาศแบบนี้มีให้เห็นทุกปีแต่ฉันไม่เห็นว่าเป็นเรื่องสำคัญจนต้องมาเล่าให้เพื่อนฟัง การทำบุญของย่าเป็นปรากฎการณ์แสนจะธรรมดาของพวกเราในตอนนั้น พวกเราจะสนุกมากตอนพระมาสวดเต็มบ้าน ชาวบ้านจะแต่งตัวสวยพิเศษมาฟังพระ ส่วนใหญ่เขารักและนับถือย่ากัน เราจะช่วยกันจัดสำรับให้พระ พระฉันเสร็จ ก็ยกสำรับมาเลี้ยงแขก แขกกินเสร็จก็คอยเก็บถาดไปที่ท่าน้ำ มีแม่ครัวคอยล้างจานชามอยู่กลุ่มหนึ่ง ตอนนั้นเหมือนจะเป็นจานชามของวัด เพราะลูกพี่ลูกน้องจะพายเรือไปเอาของที่วัดกัน จานสังกะสี ช้อนสั้นสีเขียวกับสีน้ำเงิน คลาสสิกมาก แม่ครัวจะช่วยกันล้างจานชามดูสนุกสนาน ลูกหลานต้องคอยช่วยกันดูแลแขกเหรื่อซึ่งเป็นคนในตำบล พวกอา ๆ จะต้องแต่งตัวสวยและใส่ทองกัน อาแหม่ม อานงและอาจี๊ดดูเหมือนตู้ทองเคลื่อนที่เลยทีเดียว ลูกสาวต้องดูดีแบบนั้น แต่พวกเราเป็นหลาน ไม่ต้องก็ได้ แต่ต้องเรียบร้อยอยู่ดี

ย่าจะนิมนต์พระมา 99 รูป พวกเราช่วยกันใส่ซองซึ่งจำไม่ได้ว่าซองละเท่าไหร่ แต่จำได้คราวหลัง ๆ ที่ย่าให้ใส่ซองละ 100 บาท และขอไม่ให้คนที่มาร่วมทำบุญขึ้นเรือนพร้อม ๆ กัน กลัวเสาเรือนหัก กลัวบ้านพัง ตอนนั้นคิดแล้วขำ นึกว่าพูดเล่น บ้านจะพังได้ยังไง เสาเรือนเป็นร้อยเสาขนาดนั้น เก็บไว้ในใจจนมาถามอาแหม่มทีหลัง 'มันจริงอย่างย่าเอ็งบอกนั่นแหละไอ้หนู' อาแหม่มพูดไป หัวเราะไป

ลูกของย่าส่งมีเจ็ดคน มีอาทัย อาดำ อานง อาเปี๊ยก อาป้อม อาจี๊ด อาแหม่ม ส่วนพ่อกับอาสาลี่เป็นลูกของย่าอวม ฉันไม่เคยเห็นย่าอวม ตอนนั้นก็คิดว่าอาทุกคนคือน้องพ่อ ไม่รู้ว่าปู่มีสองย่า ลำดับญาติไม่ค่อยถูก นามสกุลเดียวกันคือญาติเราทั้งหมดว่างั้นเถอะ

เราจะอยู่ในความดูแลของอาสาลี่มากกว่า อาหุงหาอาหารและดูแลพวกเรา แต่เราเป็นหลาน จะวิ่งไปบ้านไหนก็ได้ จะขลุกอยู่ตรงไหนซอกไหนของบ้านก็ได้ ยิ่งเล่นโป้งแปะหรือซ่อนแอบ จะพากันหาที่ซ่อนไปทุกห้องทุกที่ของบ้านแฝด หาตัวกันมั่วไปหมด ลูกพี่ลูกน้องนับสิบมารวมกันอยู่ที่นี่ เช้ามาก็ถือกระแป๋งคนละใบ ผ้าคนละผืน ซักน้ำ บีบน้ำไม่ค่อยแห้งดีหรอกก่อนวางพื้น ถูบ้านก้นโด่งดันผ้ากันไปมา ไม้ถูพื้นไม่มี บ้านย่ามีหลานเป็นสิบ บ้านเรามีหลานหกคน คนน้อยกว่าจึงเหมือนถูเสร็จช้ากว่า ถึงเราแบ่งส่วนกันถูแล้วก็เถอะ แต่ส่วนของฉันมักจะเป็นฉันคนเดียวเพราะน้องทำอะไรไม่ค่อยเป็น ตื่นยากจนปู่ส่ายหัว มีแต่อาสาลี่คนเดียวที่ไม่เคยดุว่าหลานเลย ปิดเทอมก็อยากให้สบายกัน อาใจดีที่สุดในโลก มีบ้างบางทีก็มากระซิบบอกฉันว่า ไปเรียกอีหนูมันตื่น เดี๋ยวปู่เห็น เขาจะว่าอาไม่สอน ฉันจะขำ ๆ มากกว่า อาไม่อยากว่าหรอก แต่ลูกหลานคนอื่นตื่นเช้ากันทุกคนนี่นา

อาสาลี่ตื่นเช้าแค่ไหนเราไม่รู้เวลา รู้แต่ว่าอาลุกตั้งแต่มืด เดินถือตะเกียงเจ้าพายุเข้าครัว หุงข้าว ทำกับข้าวและตักบาตรที่ท่าน้ำทุกวัน ฉันตื่นทันบ้าง ไม่ทันบ้าง ตื่นมาเพื่อจะรอกินน้ำข้าวข้น ๆ ที่อาเทให้ไอ้เขียว น้ำข้าวของอาอร่อยมาก ข้นข้าวเหมือนนมสด โรยเกลือนิดหน่อยก็อร่อย กับข้าวที่ฉันชอบเป็นพิเศษคือยำปูเค็ม อาสาลี่ชอบกินข้าวกับมะม่วงหรือแตงโมลูกเล็ก ๆ ซึ่งฉันได้แต่มอง ไม่รู้อร่อยยังไง มองจนอาสาลี่ขำและถามว่า ลองบ้างมั้ยเล่า

สาย ๆ อาสาลี่ใส่งอบ เข้าสวนไปแล้ว เราก็หาเรื่องเล่นกันแล้ว คอยไปเลียบ ๆ มอง ๆ บ้านย่าว่า เขาเสร็จการเสร็จงานกันหรือยัง จะได้ตามเขาไปยิงนกตกปลา เล่นตาหัวกะโหลก ทอยกอง ห่วงยาง เล่นกันไม่กี่อย่างแต่ต้องรอกัน เที่ยงมาก็มานั่งรอกินน้ำชาเย็นของตาทอน เขาจะบีบแตรเรียกที่ท่าน้ำ อาสาลี่ไม่ค่อยอยากให้กินน้ำชาเพราะกลัวหลานโง่ แต่เราก็แอบกินกัน หรือไม่ก็ก๋วยเตี๋ยวเรือยายน้ำค้าง รุ่นเรานี่ไม่มีใครไม่เคยกินหรอก นั่งเรียงกันสลอนบนบันไดกินก๋วยเตี๋ยวน้ำตกของยายน้ำค้าง กินเสร็จก็เข้าสวน ปีนต้นไม้ เด็ดมะม่วงย่ากินกัน ช่วงนี้จะเห็นอาแหม่ม มาตักน้ำจากคูน้ำรดมะม่วงช่วยย่าแล้ว ตอนเย็นจะได้เล่นน้ำคลองกัน เราสามพี่น้องจะมีห่วงยางที่พ่อซื้อให้เพราะว่ายน้ำไม่เป็น แต่พี่ชายก็หัดจนว่ายได้ทุกคน พอว่ายเป็นก้ได้เล่นโป้งแปะกันในน้ำ มุดใต้เรือ ว่ายไล่แปะแตะตัวกัน มีแต่เรื่องเล่นสนุกสนานจนไม่อยากกลับมาเรียน

พ่อจะให้เราอยู่บ้านปู่เกือบสองเดือนก่อนรับกลับไปที่สุพรรณและส่งเราขึ้นรถไฟกลับบ้านไปเรียนหนังสือ อยู่กับแม่ เราจะอ้วนท้วนสมบูรณ์ ตัวดำกลับมาทุกเปิดเทอม ฉันเลยมีความทรงจำมากมายในช่วงปิดเทอมใหญ่ ฤดูร้อนอันแสนรื่นรมย์และยาวนาน ความทรงจำแสนดีในวัยเยาว์









2.

ก่อนนี้ พ่อจะเป็นตัวแทนของครอบครัวเราไปทำบุญรวมญาติที่บ้านย่าแทนเราสามคน พอเรามีครอบครัว ก็มีโอกาสสลับกันไปบ้านย่าบ้าง แต่ไม่สม่ำเสมอทุกปีเหมือนที่พ่อทำ

พอไม่มีพ่อ ดูเหมือนจะห่างกันไปทุกที ปีที่แล้ว อาบอกวันทำบุญแล้ว แต่เราไม่ได้ไปเป็นตัวแทนพ่อสักคน ปีนี้ ฉันพอไปได้และอยากไป

ทุกคนที่รู้ว่าฉันจะไป ต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า อยากมอบโล่ห์ให้เลยเพราะเป็นการเดินทางที่ไกลมาก แน่ล่ะ อา ๆ เคยมาบ้านฉันครั้งหนึ่ง เขายังเข็ดเส้นทางบ้านฉันไม่หาย หลาย ๆ อาถามว่า คิดยังไงถึงพากันมาอยู่ไกลขนาดนี้ คือต่อให้รักแค่ไหนก็เจอกันครั้งเดียว อาที่มาหาก็เล่าให้กันฟังว่า อย่าให้เราต้องลำบากมาร่วมงานบุญเลย เดินทางลำบากและไกลเกินไป ทั้งเห็นใจและเข้าใจ ถึงเราไม่ไป บรรดาญาติพี่น้องพ่อก็ทำบุญแผ่ส่วนกุศลให้พ่อหรือพี่ชายของพวกเขาอยู่แล้ว งานทำบุญก็ทำธรรมดาแบบที่เคยเห็นนั่นแหละ

อานงบอกว่า ไม่มาวันนี้ก็มาวันอื่นได้ พวกหนูเป็นเนื้อแท้ของทางเรา แวะมากหาได้ตลอดแหละลูก ส่วนอาสาลี่บอกว่า แกมาวันอื่น แกก็ไม่เจอใคร มาวันนี้เจอครบทุกคนนะ แต่อาไม่ว่าอะไรถ้าไม่สะดวก อากลัวจะขาดกันไปเลย รุ่นหลาน ๆ นี่คงไม่รู้จักกันแล้ว มีแต่คนแก่และรุ่นเราที่มารวมตัวกัน

เรื่องใกล้ ไกล ไม่ใช่ประเด็นสำคัญสักเท่าไหร่ อยู่ที่วันนั้นว่างและอยากไป สองปัจจัยเท่านั้นแหละ

แล้วงานนี้ก็เหมือนเคย ฉันไม่เคยวาดหวังอะไรว่าญาติต้องดีด้วยแต่เขาดีและยินดีต้อนรับลูกหลานเสมอ มีแต่พ่อเท่านั้นที่รู้จักฉันดี และสะกิดฉันบ่อย ๆ ว่าฉันเป็นคนไม่ค่อยเอาญาติเลย

จะว่าใช่ทั้งหมดก็ไม่ถูก เราต้องดิ้นรนทำมาหากิน สร้างเนื้อสร้างตัวมากกว่า ช่วงที่เราทำงานเป็นลูกน้องเขา วันหยุดน้อยเต็มที แทบจะกระดิกตัวไปไหนไม่ได้ กลับบ้านเยี่ยมพ่อเยี่ยมแม่ปีละครั้งเท่านั้น ฉันเคยนึกถึงช่วงวัยทีละสิบปีของฉัน ไหนจะทำงาน ไหนจะสร้างครอบครัว เลี้ยงลูก ไม่ง่ายเลยที่จะปลีกตัวไปไหนมาไหน ห่างญาติไปพอสมควร แต่ฉันไม่เคยไปรบกวนญาติคนไหนเลยนะ ไม่ว่าใครก็ตาม พึ่งตัวเองให้มากที่สุด อดทนให้มากที่สุด ตั้งใจทำงานให้ดีที่สุด พอลืมตาอ้าปากได้จึงได้ไปเยี่ยมพ่อเยี่ยมแม่บ่อยขึ้น สามพี่น้องก็ดูแลพ่อแม่ด้วยการผลัดกันไป ทางพ่อเขามีครอบครัวของเขา จะห่วงสุดก็คือแม่ แม่อยู่คนเดียว ต้องใช้ไลน์ให้เป็นประโยชน์สูงสุด

ฉันถึงบางบาลตอนเย็นวันเสาร์ ครั้งแรกจะเปิดห้องนอนในบางบาล เช้าค่อยเข้าบ้านย่า แต่โทรบอกอาเสร็จก็เปลี่ยนใจ ไปกินข้าวและนอนบ้านย่าดีกว่า ไปถึงก็กินข้าวปลาอาหารที่อาแหม่มเตรียมต้อนรับญาติพี่น้องมากมาย ฉันไม่รู้สึกแปลกแยกอะไร ถ้าไปแล้วไม่แฮปปี้ จะรู้สึกทันที แต่นี่ไม่มีเลย ดีใจที่เจออาทุกคน เขาทยอยมาถึงกันแต่เช้าแล้ว พักผ่อนกันตามอัธยาศัย รอพบอาสาลี่วันพรุ่งนี้เช้าก่อนพระฉันเพลนั่นแหละ




เช้าตีสี่วันอาทิตย์ อาแหม่มออกไปตลาด ซื้อดอกไม้และข้าวปลาอาหารบางอย่าง เสียดายที่ไม่ได้ติดรถตามไปด้วย เราก็ตื่นเช้าแล้วนะ แต่เช้าไม่ทัน เลยมานั่งกินกาแฟ ข้าวต้มที่แม่ครัวทำไว้ต้อนรับคนมาช่วยงานและบ้านเรา

เรามันคนห่างพิธีกรรมทุกชนิด อย่าว่าแต่เรื่องทำบุญเลย เรื่องของตัวเองก็ยังไม่ค่อยจะมีพิธีรีตอง เอาฤกษ์สะดวกอย่างเดียว แม้แต่งานแต่งงานของตัวเองยังไม่มีเลย ยังคิดเสมอมาว่า พ่อแม่เราใจดีนะ ปล่อยเราคิดเอง ตามใจเราทุกอย่าง ทั้งที่พ่อฉันเป็นคนเจ้ายศเจ้าอย่าง ชอบพิธีรีตองและชอบความงามตามประเพณี แต่กับลูก พ่อตามใจ นั่นเป็นเพราะพ่อรักและไว้ใจในสิ่งที่เราเลือก



เราต่างรับรู้กันดีแล้วว่า พิธีกรรมเป็นสิ่งสมมติ เป็นขั้นตอน มีระเบียบวิธีที่หาหนทางไปสู่ความสบายใจและมีกำลังใจในการดำเนินชีวิต จะกราบจะไหว้ก็เป็นสื่อหรือสัญลักษณ์ในการแสดงออกอย่างหนึ่งหมายถึงการนบน้อม เคารพนับถือ ทุกสิ่งทุกอย่างเน้นเรื่องจิตใจของเราเป็นหลัก การทำบุญวันนี้ก็เหมือนทำเพื่อบอกกล่าวถึงความเคารพนับถือที่เรามีต่อผู้ล่วงลับอันเป็นที่รักของเราทุกคน สำคัญที่สุดเพื่อความสบายใจและได้เห็นหมู่พี่น้องมารวมกันและรักกันอย่างที่ปู่ย่าตายายของเราอยากให้เป็น


ฉันรู้แต่แก่น แต่เจอของจริงอย่างเช้านี้ก็งงสิ ฉันมันคนไม่ชอบพิธีรีตองเสียด้วย ไม่ชอบขั้นตอนเยอะ ๆ แต่งานนี้อาเขาตั้งใจ อย่างน้อยเราก็ต้องรู้จักกาละเทศะด้วย อาเตรียมอาหารคาวหวานอย่างดี ข้าวของ เครื่องใช้อย่างดี เห็นน้ำจิตน้ำใจเนื้อในของอาแหม่มเลย คือความงาม

หลายคนคงปฏิเสธความสำคัญหรือคุณค่าของพิธีกรรมตามประเพณีเหล่านี้ไปบ้าง แต่อย่างไรก็ตาม แก่นแท้คือเรียบง่าย ตรงไปตรงมา ทำเพื่อให้เกิดกุศลภายในจิตใจ มีความรักใคร่ในการทำสิ่งดีให้กับคนที่เรารัก



จุดมุ่งหมายของย่าน่าจะประมาณนี้นะ ฉันคิดเอง ไม่รู้หรอกว่าที่จริงคืออะไร

ฉันดูอาเล็กจัดโต๊ะ จัดดอกไม้ พันสายสิญจน์บนโกฏิกระดูกย่าส่งกับย่าอวมและบรรดาญาติของเรา เตรียมสำรับอาหารคาวหวานไหว้พระพุทธ เตรียมจัดสำรับไหว้ศาลพระภูมิ แล้วจัดอาสนะของพระ 9 รูป ปีนี้มี 9 รูปเนื่องจากว่า แทบไม่ค่อยมีพระเล็กพระน้อยแถวบ้านเลย เหลือเพียงไม่กี่รูปเอง เหลือเชื่อมาก ๆ

เราเตรียมถาด เตรียมถ้วยชาม 9 ชุด ทั้งคาวหวานไว้ รอพระสวดจะได้ตักอาหารถวายเพล

บทสวดนานมาก คาดว่าจะครบทุกบท ทุกอย่าง อย่างจุใจ ทั้งนี้เพื่อสวดอุทิศส่วนกุศลและเป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อยู่อาศัยทุกคน ฉันไม่เคยฟังพระสวดนานขนาดนี้ อันนี้อาแหม่มคงขอให้ท่านสวดจนครบทุกระบวน ไม่มีฉบับย่อ พิธีกรรมละเอียดยิบย่อยจนฉันจำไม่หมด เขาให้แตะพานดอก ข้าวของเครื่องใช้ จุดธูป นึกถึงผู้ล่วงลับ ฉันก็ทำตามไป กรวดน้ำให้พ่อและย่า คิดว่าพ่อคงมานั่งดูอยู่ในงานแน่ ๆ พ่อต้องเห็นความเงอะงะไม่เอาไหนของฉันแน่นอน แต่ฉันก็มาทำบุญให้พ่อนะ รู้ว่าพ่อสบายใจที่ฉันมาที่นี่วันนี้


ถ้ามาทำบุญเพื่อความสบายใจ ก็เชื่อว่าเราได้รับกันถ้วนหน้า ชื่นมื่น อิ่มท้อง อิ่มใจ อิ่มบุญกันถ้วนหน้า การพูดคุยในหมู่ญาติก็เป็นเรื่องทั่ว ๆ ไป ต่างอวยพรให้เจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน กิจการรุ่งเรืองยิ่งขึ้น ๆ

ไม่รู้เหมือนกันว่า รุ่นเราจะอยู่เห็นแบบนี้ไปอีกนานแค่ไหน รุ่นลูกเราดูจะเชื่อมโยงกันยาก ห่างกันไปทุกที ก็คิดเป็นปีต่อปีแหละนะ ทำอะไรที่สบายใจ ไม่ต้องคิดไปไกลมากนัก มีจิตใจที่คิดในทางกุศล ใจจะได้สบาย




ขอให้ทุกท่านมีความสุขนะคะ
ขอบคุณค่ะ
ภูพเยีย
16 มิถุนายน 2562

Create Date : 17 มิถุนายน 2562 Last Update : 17 มิถุนายน 2562 16:49:47 น. Counter : 590 Pageviews.		1 comments
Share Tweet