กระยาสารท


ขนมโบราณ มีมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย

รากศัพท์ของคำว่าสารท เป็นคำในภาษาอินเดีย

มีความหมายว่า ฤดูใบไม้ร่วง หรือช่วงระยะ ปลายฝนต้นหนาว

ซึ่งเป็นเวลาเดียวกันกับฤดูกาล  ผลิดอก ออกผลของพืชพันธุ์

โบราณจึงถือกันว่า  ควรจะนำผลผลิตเหล่านั้น

มาถวายแด่สิ่งศักดิ์สิทธิ์  เพื่อเป็นการสักการะและขอพร

ให้พืช ออกดอกออกผลดกดี  และประเพณีนี้ก็มีในแถบประเทศจีน

และตอนเหนือของยุโรปด้วย แต่สำหรับไทยแล้วประเพณีนี้

มาแพร่หลายในช่วงสมัยสุโขทัย พร้อม ๆ กับพราหมณ์

ที่เริ่มเข้ามามีบทบาทในไทย แต่ช่วงเวลาของประเพณีตามอินเดีย

เป็นช่วงเวลาที่ตรงกับระยะ ข้าวเริ่มออกรวงของไทย

ชาวบ้านจึงเกี่ยวข้าวที่ยังมีเปลือกอ่อน ๆ และเมล็ดยังไม่แก่

เอามาคั่วแล้วตำให้เป็นเมล็ดข้าวแบน ๆเรียกว่า ข้าวเม่าแทน

ตำนานความเชื่อของขนมกระยาสารทมีอยู่ 2 ตำนานด้วยกัน

ตำนานแรก มีพี่น้องอยู่สองคนชื่อมหากาลผู้พี่ และจุลกาลผู้น้อง

ทั้งสองทำการเกษตรกรรมร่วมกัน คือ ปลูกข้าวสาลีบนที่ผืนเดียวกัน

จุลกาลนั้นเห็นว่าข้าวสาลี ที่กำลังท้องนั้นมีรสหวานอร่อย

ก็เลยอยากนำข้าวนั้นไปถวายแด่พระสงฆ์

จึงปรึกษากับมหากาลพี่ชาย  แต่มหากาลไม่เห็นด้วย

มหากาลจึงแบ่งที่ดินออกเป็น 2 ส่วน

เพื่อให้ต่างคนต่างนำข้าวไปใช้กิจอันใดก็ได้

จุลกาลจึงนำเมล็ดข้าวที่กำลังตั้งท้องมาผ่า

แล้วต้มกับน้ำนมสด ใส่เนยใส น้ำผึ้ง น้ำตาลทรายกรวด

เมื่อเสร็จแล้วจึงนำไปถวายแด่พระสงฆ์

เมื่อถวายภัตตาหารเหล่านี้ แด่พระสงฆ์

จุลกาลได้ทูลความปรารถนาของตน กับพระพุทธเจ้าว่า

  ขอให้ตนบรรลุธรรมวิเศษ ก่อนใคร

และเมื่อกลับบ้านไป ก็พบว่า  นาข้าวสาลีของตนนั้น

ออกรวงอุดมสมบูรณ์สวยงาม จนเก็บเกี่ยวไป 9 ครั้ง

ก็ยังอุดมสมบูรณ์อยู่อย่างนั้นตลอดไป

ตำนานหลังเล่าว่า  สมัยหนึ่งพระพุทธเจ้า

ประทับอยู่ในกรุงราชคฤห์  มีเปรตตนหนึ่งปลอมตัวเป็นพระสงฆ์

เข้าเฝ้าพระเจ้าอชาตศัตรู  เปรตตนนั้นได้เผยความจริงว่า

เคยเป็นพระสงฆ์แต่มีความโลภจึงต้องชดใช้กรรม เป็นเปรต

แล้วเปรตขอให้พระองค์พระราชทาน กระยาสารท

ซึ่งปรุงแต่งด้วยของ 7 อย่าง ได้แก่

น้ำตาล น้ำผึ้ง ถั่ว งา ข้าวตอก

ข้าวเม่า น้ำนมวัว เพื่อประทังความหิวโหย

ดังนั้นในวันรุ่งขึ้น ซึ่งตรงกับวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10

พระเจ้าอชาตศัตรู จึงทำขนมกระยาสารท

แล้วกรวดน้ำอุทิศให้แก่เปรตตามที่ขอไว้

นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาเมื่อถึงวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10

ซึ่งตรงกับเดือนกันยายน ชาวบ้านจะกวนกระยาสารท

มาทำบุญอุทิศส่วนกุศล ให้แก่ ญาติผู้ล่วงลับไปแล้ว

จนกลายเป็นประเพณีสารทไทย

หรือเทศกาลกวนขนมกระยาสารท จนถึงทุกวันนี้





ขอบคุณที่มา fb. Anna Jill
ขอบคุณเจ้าของภาพค่ะ