คอลัมน์ ธรรมะวันหยุด
พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ.9) เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชรวรวิหาร www.watdevaraj.com

ความเพียรนี้เป็นคุณธรรมพยุงจิต ไม่ให้คิดย่อท้อในการประกอบกรณียกิจ มีหน้าที่เป็นกลางๆ ไม่ดีและไม่ชั่ว แต่เมื่อเข้าไปอุดหนุนในกิจการใดๆ ย่อมทำกิจการนั้นๆ ให้แรงขึ้น ทั้งทางถูกและทางผิด

ด้วยเหตุนี้ บัณทิตพึงพิจารณาใช้ความเพียรแต่ในทางที่ชอบ ประกอบกรณียกิจให้สัมฤทธิผลที่ตนประสงค์ เพราะเหตุว่าความเพียรนี้ ถ้าบุคคลไม่ดีนำไปใช้ในทางที่ผิด ไม่ถูก ไม่ชอบ ไม่ควรแล้ว ก็จะก่อให้เกิดโทษเกิดภัยอย่างใหญ่หลวง เป็นเหตุให้เกิดความเดือดร้อนทั้งแก่ตนและบุคคลอื่นเป็นอเนกอนันต์

พระพุทธเจ้าตรัสความเพียรไว้ 4 ประการ คือ

1. เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน หมายความว่า ตามปกติจิตของคนเราบริสุทธิ์ สะอาด ปราศจากกิเลส กล่าวคือยังไม่มีบุญ ไม่มีบาป สิ่งที่ต้องเพียรระวังป้องกัน มิให้เกิดมีขึ้นแก่จิตเป็นอันดับแรกคือบาป

คำว่า บาป แปลว่า ความชั่ว ความเสียหาย ความไม่ดี คือการทำ การพูด การคิดด้วยอำนาจความโลภ ความโกรธ ความหลง อันเป็นไปเพื่อความเบียดเบียนตนและบุคคลอื่น ให้เกิดความทุกข์ความเดือดร้อน บาป หรือความชั่วนี้ ต้องเพียรระวังไม่ให้เกิดขึ้นเลยเป็นการดี เพราะถ้าปล่อยให้เกิดขึ้นได้แม้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น ก็จะก่อให้เกิดทุกข์ภัยอย่างใหญ่หลวงได้ในภายหลัง

2. เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว หมายความว่า เมื่อรู้ตัวอยู่ว่าตนได้กระทำความชั่วขึ้นแล้ว ด้วยความพลั้งเผลอหรือด้วยความเข้าใจผิด เช่นนี้แล้วก็ต้องเพียรละบาปหรือความชั่วนั้นเสีย กล่าวคือตั้งใจว่าจะไม่กระทำความชั่วนั้นอีก อย่างเด็ดขาด

โดยพิจารณาในเวลาก่อนนอนว่า วันนี้ตั้งแต่เช้าจนถึงก่อนนอนนี้ เรามีความผิดได้กระทำความชั่ว ความเสียหายอย่างไรบ้าง ถ้าระลึกว่าได้ทำความเสียหายไว้ ก็ให้พิจารณาว่า ทั้งๆ ที่เราเพียรระวังจะไม่ทำความชั่วอยู่แล้ว แต่เหตุไฉนจึงเผลอกระทำความชั่วขึ้นมาอีก ก็ได้ทราบว่าเป็นเพราะเหตุไร

เมื่อได้ทราบเหตุแล้ว ก็ตั้งใจไม่กระทำความชั่วความผิดเช่นนั้นอีกต่อไป ดังนี้แล้วจึงนอน เมื่อนอนหลับแล้วตื่นในวันรุ่งขึ้น ก็ให้ระลึกนึกถึงข้อกำหนดที่ได้กระทำไว้ก่อนนอนและไม่กระทำบาปความชั่วอย่างที่ตนได้เคยกระทำมาแล้วอีก

3. เพียรให้กุศลความดีเกิดขึ้นในสันดาน หมายความว่าเมื่อเพียรระวังไม่ให้ความชั่วเกิดขึ้นและเพียรละความชั่วที่เกิดขึ้นด้วยความพลั้งเผลอได้แล้ว ก็ต้องรีบทำความดีแทนที่ความชั่วด้วย เพราะถ้าไม่รีบทำความดีแทนที่ความชั่วแล้ว ก็จะเกิดช่องว่างและเปิดโอกาสให้ทำความชั่วได้อีก เหตุนั้นจึงต้องรีบทำความดี ปิดโอกาสไม่ให้ทำความชั่วอีก

4. เพียรรักษากุศลความดีที่เกิดขึ้นแล้ว ไม่ให้เสื่อมสิ้นไป หมายความว่าเมื่อได้สร้างสมอบรมคุณงามความดีให้เกิดมีขึ้นในตนแล้ว ก็ต้องเพียรรักษาคุณงามความดีนั้นไว้ ไม่ให้เสื่อมสูญ ไม่ให้หมดสิ้นไป เพราะว่าความดีกับความชั่วคอยฉวยโอกาสที่จะเข้าครอบครองจิตกันอยู่เสมอ ฝ่ายใดเผลอ เป็นถูกอีกฝ่ายหนึ่ง ซึ่งคอยฉวยโอกาสเข้าครอบครองจิตทันที

เหตุนั้น กุศลคุณงามความดี ที่ได้ทำให้เกิดขึ้นแล้ว จึงต้องเพียรพยายามรักษาไว้

บุญกุศลคุณงามความดีก็เหมือนกัน เมื่อทำให้เกิดมีขึ้นแล้ว ก็ต้องพยายามรักษาไว้ให้ดีไม่ให้หมดสิ้นไป มีมากเท่าใดก็เป็นปัจจัยเกื้อกูลให้เกิดความสุขใจเท่านั้น

หน้า 23

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

กราบนมัสการขอบพระคุณ พระเทพคุณาภรณ์ 

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ  

Create Date : 19 ตุลาคม 2557
Last Update : 19 ตุลาคม 2557 10:33:22 น.		0 comments
Counter : 573 Pageviews.
Share Tweet