ขลู่ สมุนไพร
ขลู่จะออกดอกเป็นช่อฝอยมีสีขาวนวล หรือสีม่วง
จะออกตามง่ามใบดอกวงนอกเป็นดอกเพศเมีย

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pluchea
indica (Linn.) Less.

ชื่อสามัญ :
Indian Marsh Fleabane

ชื่อวงศ์ : COMPOSITAE

ชื่อสมุนไพรอื่น ๆ : หนาด
งัว หนาดวัว หนวดงั่ว หนวดงิ้ว (อุดรธานี) ขี้ป้าน (แม่ฮ่องสอน)
ขลู่(ภาคกลาง) คลู ขลู (ภาคใต้) หลวน ซี (จีนกลาง) หล่วงไซ (แต้จิ๋ว)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ต้น : สมุนไพรขลู่เป็น
พรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นมีความสูงประมาณ 0.5-2 เมตร
แตกกิ่งก้านมากและเกลี้ยง

ใบ: จะมีกลิ่นฉุน
ใบเล็กรูปไข่กลับ มีความยาวประมาณ 1-5.5 ซม. กว้างประมาณ2.5-9 ซม.
ตรงปลายใบของมันจะมีลักษณะแหลม หรือ
แหลมมีติ่งสั้นขอบใบจะเป้นซี่ฟันและแหลม เนื้อในจะคล้ายกระดาษ
ค่อนข้างเกลี้ยงแต่ไม่มีก้าน

ดอก :
ขลู่จะออกดอกเป็นช่อฝอยมีสีขาวนวล หรือสีม่วง
จะออกตามง่ามใบดอกวงนอกเป็นดอกเพศเมีย ดอกวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ

ก้านช่อดอก : จะมีความยาว
ประมาณ 2-6 มม. แต่ไม่มีก้านดอก

ริ้วประดับ : มีลักษณะแข็ง
สีเขียว และเรียงกันประมาณ 6-7 วง วงอยู่นอกนั้นจะเป็นรูปไข่
วงที่อยู่ในจะคล้ายรูปหอกแคบและตรงปลายของมันจะแหลม

กลีบดอก :
ดอกวงนอกกลีบดอกยาวประมาณ 3-3.5 มม.
ดอกวงในกลีบดอกจะเป็นรูปท่อมีความยาวประมาณ 4-6 มม.
ปลายจักเป็นซี่ฟันประมาณ5-6 ซี่

อับเรณู :
ตรงโคนจะเป็นรูปหัวลูกศรสั้น ๆ

เกสร : ท่อเกสรตัวเมียจะมี
2 แฉกสั้น ๆ

ผล : แห้ง
จะมีรูปทรงกระบอกยาวประมาณ 0.7 มม. มีสัน 10 สัน ระยางค์มีน้อย สีขาว
ยาวประมาณ 4 มม. แผ่กว้าง

การขยายพันธุ์ : ขลู่เป็น
พรรณไม้ที่ชอบขึ้นตามที่ลุ่มแฉะ ริมห้วยหนอง ตามหาดทายด้านหลัวป่าชายเลน
นิยมปลูกเป็นพืชสมุนไไพร การปลูกใช้วิธีการปักชำโดยตัดต้นชำลงดิน
รดน้ำให้ชุ่มปลูกขึ้นง่าย ไม่ต้องการดูแลรักษาแต่อย่างใด

สรรพคุณของสมุนไพร :

ทั้งต้น ใช้ต้มกิน
รักษาอาการขัดเบา ปัสาวะพิการ ขับปัสสาวะ รับประทานวันละ 3 ครั้ง
ก่อนอาหารครั้งละ 75 มิลลิลิตร หรือ 1
ถ้วยชานอกจากนี้ยังใช้รักษาโรควัณโรคที่ต่อมน้ำเหลือง โรคเบาหวาน
ริดสีดวงทวารขูดเอาแต่ผิวต้นผสมกับยาสูบ แล้วนำมาสูบรักษาริดสีดวงจมูก

ใบ
ใบขลู่ใช้ต้มน้ำดื่มแทนชาเพื่อลดน้ำหนักหรือลดความอ้วน
เบาเทาอาการปวดเมื่อย มุตกิดและนำมาต้มน้ำอาบบำรุงประสาท เป็นยาบีบมดลูก
น้ำคั้นรักษาโรคบิด ใบแก่ ๆสด ๆ เอามาตำบีบน้ำและทา ตรงหัวริดสีดวงทวาร
จะทำใหัหัวริดสีดวงหดหายได้นอกจกานี้ยังนำมาตำผสมกับเกลือรักษากลิ่นปาก
และระงับกลิ่นตัว

ใบและราก เป็นยาฝาดสมาน
รักษาไข้ พอกแก้แผลอักเสบ ขับเหงื่อ ผสมกับสมุนไพรอื่น
ๆต้มน้ำอาบรักษาเส้นตึง และยังทำเป็นขี้ผึ้งทาแผลเรื้อรัง

ใบและต้นอ่อน
ใช้บรรเทาอาการปวดในโรคไขข้ออักเสบ รักษาประดง เลือดลม
ตำผสมกับแอลกอฮอล์ทาหลังบริเวณเหนือไต บรรเทาอาการปวดเอว ต้มน้ำอาบรักษาหิด
ขี้เรื้อน

สรรพคุณและการนำไปใช้เป็น
ยาสมุนไพรสำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน :

ขลู่ใช้เป็นยารักษาอาการขัดเบา วันละ 1 กำมือ (สดหนัก 40 – 50
กรัม แห้งหนัก 15 – 20 กรัม) หั่นเป็นชิ้น ๆ ต้มกับน้ำดื่ม วันละ 3 ครั้ง
ก่อนอาหารครั้งละ 1 ถ้วยชา (หรือ 75 มิลลิลิตร)

สารที่พบ :

ใบขลู่ประกอบด้วยสารประเภทเกลือแร่ เช่น โซเดียม คลอไรด์
สารโปแตสเซียม นอกจากนี้ยังประกอบด้วย stigmasterol (+ beta-sitosterol),
stigmasterol glucoside (+ beta-sitosterol glucoside), catechin เป็นต้น

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาอื่น ๆ
:

• ฤทธิ์ขับปัสสาวะ นัทพร นิลวิเศษ และคณะได้ศึกษาฤทธิ์ขับปัสสาวะของขลู่
  พบว่ารูปแบบ 5% และ 10% ของยาชงขลู่ (ยาชง 5% ทำได้โดยชั่งขลู่ 5 กรัม
  ใส่ลงในภาชนะแก้วหรือเคลือบที่ทนความร้อนได้ รินน้ำเดือดลงไปประมาณ 100
  มิลลิลิตร ปิดฝาตั้งทิ้งไว้ประมาณครึ่งชั่วโมง
  จึงรินและคั้นน้ำออกกรองให้ได้น้ำยา 100 มิลลิลิตร)
  ทดลองฤทธิ์ขับปัสสาวะในหนูขาว และในอาสาสมัครที่มีสุขภาพปกติ
  โดยเปรียบเทียบกับยา hydrochlorothiazide
  พบว่ายาชงขลู่มีผลเพิ่มปริมาณปัสสาวะ
  และถ้าเพิ่มปริมาณความเข้มข้นก็จะมีผลเพิ่มปริมาณปัสสาวะมากขึ้น


• ฤทธิ์ต้านการอักเสบ Sen T. และคณะ (ค.ศ. 1991)
  ได้ทำการศึกษาฤทธิ์ต้านการอักเสบ (antiinflammatory) ของสารสกัดจากรากขลู่
  พบว่าสารสกัดจากรากขลู่สามารถต้านการอักเสบได้
  โดยสามารถยับยั้งอาการบวมของอุ้งเท้าหนูที่เกิดจากการฉีด carragenin,
  histamine, serotonin, hyaluronidase และ sodium urate
  โดยสารสกัดจะยับยั้งกระบวนการที่โปรตีนลอดออกจากหลอดเลือด (exudation)
  และการเคลื่อนที่ของเม็ดเลือดขาวไปยังบริเวณอักเสบ (leucocyte migration)


• ฤทธิ์ต้านการอักเสบ Sen T. และคณะ (ค.ศ. 1993)
  ได้ทำการศึกษากลไกการต้านการอักเสบ และการต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร
  ของสารสกัดจากรากขลู่ ( Pluchea indica Less root extract: PIRE)
  ที่คาดว่ามีกลไกเกี่ยวข้องกับ 5- lipoxygenase pathway
  ซึ่งเป็นกระบวนการสังเคราะห์โพรสตาแกลนดิน ( prostaglandin)
  ผลการศึกษาพบว่า PIRE สามารถต้านการอักเสบที่เกิดจาก arachidonic acid,
  platelet activation factor และสารประกอบ 48/80
  ซึ่งเหนี่ยวนำให้เกิดการบวมที่อุ้งเท้าสัตว์ได้อย่างมีนัยสำคัญ
  นอกจากนี้สามารถยับยั้งสารประกอบ 48/80 เหนี่ยวนำให้เกิดการหลั่งสาร
  ฮีสตามีน ( histamine) จาก Mast cell ได้อย่างมีนัยสำคัญ
  ส่วนผลต่อการเกิดแผลในกระเพราะอาหาร พบว่าสามารถป้องกับการเกิดแผลจากยา
  indomethacin, เหล้า และ indomethacin ได้อย่างมีนัยสำคัญ
  โดยสามารถลดปริมา๖และความเป็นกรดของกระเพาะอาหารได้อย่างมีนัยสำคัญ


• ฤทธิ์การปกป้องตับ Sen T. และคณะ (ค.ศ. 1993)
  ได้ทำการศึกษาฤทธิ์การปกป้องตับของสารสกัดจากขลู่
  ในหนูที่ตับบาดเจ็บเฉียบพลัน (acute liver damage) จากการเหนี่ยวนำของสาร
  คาร์บอนเตตระคลอไรด์ (carbontetrachloride: CCl4)
  พบว่าสามารถลดระดับเอนไซม์ aspartate amino tranferase (AST), alanine
  amino tranferase (ALT), lactate dehydrogenase (LDH), serum alkaline
  phosphatase (ALP) และ bilirubin ได้อย่างมีนัยสำคัญ
  นอกจากนี้สารสกัดจากขลู่สามารถลดระยะเวลาการนอนหลับของหนูที่ได้รับ
  pentobarbitone ได้อย่างมีนัยสำคัญ และลด plasma prothrombin time
  ได้อย่างมีนัยสำคัญ เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ได้รับ CCl4


• ฤทธิ์ป้องกันทางเดินอาหารบาดเจ็บ Sen T. และคณะ (ค.ศ. 1996)
  ได้ทำการศึกษาฤทธิ์สารสกัดจากขลู่ ในการยับยั้งปัจจัยกระตุ้นเกร็ดเลือด
  (platelet activation factor: PAF) และยับยั้งการเกิดกระเพาะอาหารเสียหาย
  (gastric demage) พบว่าการให้สารสกัดจากขลู่สามารถยับยั้งการ
  อักเสบและอุบัติการเกิดกับทาง เดินอาหารส่วนล่างเสียหายได้ อย่างมีนัยสำคัญ


• ฤทธิ์ต่อระบบประสาท Thongpraditchote S. และคณะ (ค.ศ. 1996)
  ได้ทำการศึกษาฤทธิ์ของสารสกัดจากรากขลู่ (Pluchea indica Less
  root extract: PI-E) ต่อระบบประสาทในหนู พบว่าหนูที่ได้รับ PI-E ขนาด
  50-100 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ให้โดยการกิน
  มีการทำงานของระบบประสาทควบคุมการเคลื่อนที่ (locomotor) ทำงานเพิ่มขึ้น
  และลดระยะเวลาการนอนหลับของหนูที่ได้รับ pentobarbital ให้สั้นลง
  อย่างมีนัยสำคัญและขึ้นกับขนาดที่ได้รับ (dose dependent)
  นอกจากนี้พบว่าฤทธิ์ของ PI-E ที่ให้ในหนูที่ได้รับ pentobarbital
  จะลดลงเมื่อได้รับ flumazenil (1 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ให้ทางหลอดเลือดดำ)
  อย่างมีนัยสำคัญ และ PI-E (50 – 100 มิลลิกรัม/กิโลกรัม) และ diazepam
  (0.5-5 มิลลิกรัม/กิโลกรัม) สามารถลดพฤติกรรมก้าวร้าวได้ตามขาดที่ได้รับ
  (dose dependent) โดยกลไกการออกฤทธิ์ของ PI-E เกี่ยวข้องกับระบบ GABA
  system ในสมอง แต่อย่างไรก็ตาม PI-E
  ไม่มีฤทธิ์ระงับการชักที่เกิดจากการเหนี่ยวนำของ pentyleneterazole


• ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ Sen T. และคณะ (ค.ศ. 2002)
  ได้ทำการศึกษาฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระจากสารสกัดจากรากขลู่ ( Pluchea
  indica Less root extract: PIRE) ในหลอดทดลองและสัตว์ โดยใช้
  คาร์บอนเตตระคลอไรด์ ( carbontetrachloride: CCl4)
  เหนี่ยวนำให้เกิดกระบวนการสลายไปมัน ( lipid peroxidation)
  และการเปลี่ยนแปลง arachidonic acid จากเอนไซม์ lipoxygenase ซึ่ง 2
  กระบวนการนี้ก่อให้เกิดอนุมูลอิสระขึ้น ผลการศึกษาพบว่า PIRE
  สามารถลดการอักเสบ และการสลายตัวของเม็ดเลือดแดงอย่างมีนัยสำคัญ
  นอกจากนี้พบว่า PIRE นอกจากนี้พบว่า PIRE สามารถกำจัดอนุมูลอิสระได้มากกว่า
  B755c และ phenidone (สารต้านอนุมูลอิสระ) ได้อย่างมีนัยสำคัญ


• ฤทธิ์ยับยั้งจุลชีพ Biswas R. และคณะ (ค.ศ. 2005) ได้ทำการสกัด
  และประเมินสารประกอบที่พบในขลู่ และความแรงในการต้านเชื้อจุลชีพ
  พบว่าค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถยับยั้งเชื้อได้ ( minimum inhibitory
  concentration: MIC) ของสารสกัดขลู่ต่อเชื้อ Staphylococcus
  aureus ML 11, S. aureus ML 358, S. aureus NCTC 6571, S. aureus 8530,
  Salmonella trphi 59, S. typhimurium NCTC 74, Shigella boydii 8 NCTC
  254/66, S. dysenteriae 7 NCTC 519/66, Vibrio cholerae 214, Vibrio
  cholerae 14033, Bacillus lichenniformis, Escherichia coli ATCC 25938,
  Klebsiella pneumoniae 725, K. pneumoniae 10031 และ Pseudomonas
  aeruginosa 71 คือ 1500 , 2000, > 2000, 1000, 1500, 1500, 1500, 1500,
  1000, 1500, > 2000, 1500, > 2000, 2000 และ 2000 นาโนกรัม/มิลลิลิตร

Create Date : 03 กรกฎาคม 2553
Last Update : 3 กรกฎาคม 2553 12:09:37 น.		0 comments
Counter : 612 Pageviews.
Share Tweet