ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Allium schoenoprasum L.

ชื่อสามัญ : Chives

ชื่อวงศ์ :
Alliaceae

ชื่อสมุนไพรอื่น ๆ : กุยช่าย
(ภาคกลาง) กุยช่ายดอก ผักไม้กวาด ภาคอีสานเรียกว่า  ผักแป้น

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ต้น : สมุนไพรกุยช่ายเป็น
ไม้ล้มลุก สูง 30-45 ซม. มีเหง้าเล็กอยู่ใต้ดิน
ส่วนเหนือดินเจริญเป็นกอแน่น

ใบ : ใบเรียวยาวแบนมีกลิ่น
ฉุนรูปขอบขนาน ยาว 30 – 40 ซม. โคนใบเป็นกาบบางซ้อนกัน

ดอก : ช่อดอกของกุยช่ายมี
ลักษณะแบบซี่ร่ม ก้านช่อดอกกลมตัน ยาว 40-45 ซม. โดยปรกติจะยาวกว่าใบ
ดอกสีขาว กลิ่นหอม ออกในระดับเดียวกันที่ปลายก้านช่อดอก ก้านดอกยาวเท่ากัน
มีใบประดับหุ้มช่อดอก เมื่อดอกเจริญขึ้นจะแตกออกเป็นริ้วสีขาว กลีบดอก 6
กลีบ สีขาว ยาวประมาณ 5 มม. โคนติดกัน ปลายแยก
กลางกลีบดอกด้านนอกมีสันหรือเส้นสีเขียวอ่อนจากโคนกลีบไปหาปลาย
ดอกบานกว้างประมาณ 1 ซม. เกสรเพศผู้ 6 อัน อยู่ตรงข้ามกับกลีบดอก
เกสรเพศเมีย 1 อัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ

ผล : ผลกลม กว้างยาวประมาณ 4
มม. ภายในมี 3 ช่อง มีผนังกั้นตื้นๆ เมื่อแก่แตกตามตะเข็บ มีเมล็ดช่องละ
1-2 เมล็ด เมล็ดสีน้ำตาล แบน ขรุขระ

สมุนไพรกุยช่ายตามท้องตลาดมีขายกันอยู่ 3 อย่าง
ถึงแม้ว่าจะมีหน้าตาแตกต่างกัน แต่ก็คือ กุยช่ายพันธุ์เดียวกันทั้งหมด
เพียงแต่ผ่านกระบวนการปลูกที่แตกต่างกัน หรือตัดเอาคนละส่วนกันมาขาย

1. ประเภทแรก คือ กุยช่ายเขียว
   สักษณะคล้ายต้นหอมคือ ต้นเป็นสีเขียวใบตรง ยาวเรียว โคนสีอ่อน
   พบได้ในไส้ขนมกุยช่าย ผักแนมก๋วยเตี๋ยวผัดไทยและบะหมี่กะทิ


2. ประเภทที่สอง คือกุยช่ายขาว
   รูปร่างหน้าตาเหมือนประเภทแรกทุกประการ เพียงแต่มีสีจางกว่า
   เป็นเขียวเกือบขาว เพราะคนปลูกเขาเอากะละมังหรือวัตถุทึบแสงอื่น ๆ
   ไปครอบเสียตั้วแต่ต้นยังเล็ก ถ้าไม่ทำอย่างนั้นกุยช่ายก็จะไม่ขาว


3. ประเภทสุดท้ายก็คือดอกกุยช่าย
   ก้านดอกสีเขียวแก่กลม ตรงส่วนปลายเป็นตุ่มดอกเล็ก ๆ สีขาวอมเขียวอ่อน
   ดอกกุยช่ายงอกออกมาจากต้นกุยช่ายนี่เอง

การขยายพันธุ์ :
เพาะเมล็ด แบ่งเหง้า

ส่วนที่ใช้ :
เมล็ด ต้น และใบสด

สารสำคัญ :

• ลำต้นของสมุนไพรกุยช่ายมีสารไดโอดีน?ซึ่ง?เป็นสาร?ที่ยับยั้ง
  การเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย


• เหง้า?และใบมีสารประกอบ?ที่มีกำมะถันกลัยโคไซด์?และสารรสขม


• ส่วนเมล็ดมีซาโปนิน?และอัลคาลอยด์?เป็นสารหลัก


• นอกจากนี้ยังประกอบด้วยสารอาหาร?ที่สำคัญ เช่น แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก
  คาร์โบไฮเดรต เบต้า-แคโรทีนวิตามินบี ?และวิตามินซี

สรรพคุณของสมุนไพร :

• แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม บิด ปวดแน่นหน้าอก ไอ?เป็นเลือด
  อาเจียน?เป็นเลือด ปัสสาวะ?เป็นเลือด ริดสีดวงทวาร
  ?โดย?ใช้ใบสดตำให้ละเอียดคั้น?เอา?แต่น้ำรับประทาน
  หรือนำ?ไปผัดรับประทาน?เป็นผัก


• แก้อาการฟกชำดำเขียว กล้ามเนื้อบวมเจ็บปวด โรคกลาก แผลจากหกล้ม
  หรือมีหนองเรื้อรัง ?โดย?ใช้เหง้าสดหรือใบสดตำให้ละเอียดพอกบริเวณ?ที่?เป็น


• ช่วยบำรุงตับไต แก้อาการปวดเอว ตกขาว ตกเลือด ปัสสาวะกะปริบกะปรอย
  ปัสสาวะรด?ที่นอน
  ?โดย?ใช้เมล็ดแห้งต้มรับประทานหรืออาจ?จะทำ?เป็นยาเม็ดหรือยาผงรับประทาน


• รักษาโรคหูน้ำหนวก ?โดย?ใช้น้ำ?ที่คั้น?ได้จากใบสดทาในรูหู


• แก้อาการมดลูกหย่อน ?โดย?ใช้ใบสดต้ม ?เอา?แต่น้ำล้างประคบ?ที่หัวหน่าว


• เมล็ด?ใช้?เป็นยาขับพยาธิเส้นด้าย?และ?เป็นยาขับประจำเดือน
  ?โดยรับประทานเมล็ดผสม?กับเหล้าขาว


• แก้นิ่ว?และหนองใน ?โดย?ใช้ต้น?และใบสดตำให้ละเอียด ดื่ม?แต่น้ำ

คุณค่าทางอาหาร :

กุยช่ายเขียว มีแร่ธาตุ
แคลเซียมและฟอสฟอรัส ซึ่งทำงานสัมพันธ์กันในการสร้างกระดูกให้แข็งแรง
มีอยู่ในใบกุยช่ายเขียวมากกว่ากุยช่ายขาวหลายเท่าตัว
อีกทั้งยังมีธาตุเหล็กและวิตามินบี และวิตามินซีสูงกว่าด้วย

กุยช่ายขาว
มีสารให้พลังงานต่ำ เหมาะแล้วที่เอามาผัดรวมกับของมัน ๆ เช่น หมูกรอบ

ดอกกุยช่ายนั้น มีฟอสฟอรัส
ธาตุเหล็ก วิตามินบี 1 และเบต้า-แคโรทีน สูงกว่าใบกุยช่าย
และ็ให้คาร์โบไฮเดรตสูงกว่ากุยช่ายขาวเกือบเท่าตัวด้วย

สมุนไพรกุยช่ายทั้งต้นและ
ดอกให้กากใยอาหาร ซึ่งมีส่วนสำคัญในการสร้างสมดุมแก่ระบบย่อยอาหาร
ช่วยให้ถ่ายคล่องท้องไม่ผูก อีกทั้งยังช่วยดักจับสารพิษ
และของที่ร่างกายไม่พึงประสงค์ ซึ่งตกค้างในลำไส้ออกมาทิ้งเสียโดยเร็ว
ทำให้สุขภาพแข็งแรง ผิวพรรณผุดผ่อง
และลดโอกาสการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้อย่างมาก

Create Date : 03 กรกฎาคม 2553
Last Update : 3 กรกฎาคม 2553 11:07:41 น.		0 comments
Counter : 340 Pageviews.
Share Tweet