ผลัดขนเข้าสู่ชุดขนฤดูผสมพันธุ์ (Moulting into breeding plumage)
สถานตากอากาศบางปูเป็นสถานที่ที่โด่งดังในเรื่องความชุกชุมของนกนางนวล (Gull)ในช่วงฤดูหนาวที่ไม่รีรอที่จะมาบินเข้ามาโฉบกินอาหารจากนักท่องเที่ยว หลายครั้งที่มีโอกาสไปยืนดูนกที่สะพานสุขตาของสถานตากอากาศแห่งนี้ ผมมักได้ยินคำถามที่เด็กน้อยถามผู้ใหญ่ด้วยความอยากรู้อยากเห็นว่านกสีขาวตัวเล็กๆที่มาโฉบกินเศษอาหารร่วมกับฝูงนกนางนวลเป็นนกอะไร ผู้ปกครองมักจะตอบไปว่า“ลูกนกนางนวล” ทำให้ผมอดไม่ได้ที่จะต้องเข้าไปขัดจังหวะครอบครัวเพื่อให้ข้อมูลที่ถูกต้องว่านกที่เด็กน้อยถามนั้นคือ “นกนางนวลแกลบ” ต่างหาก หรือถ้าจะให้ระบุชนิด นกนางนวลแกลบ (Tern) ที่เราเจอได้บ่อยที่สุดในแหล่งน้ำทุกประเภทรวมทั้งที่สถานตากอากาศบางปูนี้ด้วย คือ นกนางนวลแกลบเคราขาว (Whiskered Tern) อย่างไม่ต้องสงสัย
คำว่า“แกลบ”หมายถึงขนาดตัวที่เล็ก นกนางนวลแกลบมีลำตัวเป็นสีขาวเช่นเดียวกับนกนางนวลที่เป็นญาติกันแต่มีขนาดเล็กกว่า ลำตัวผอมเพรียวและปีกรูปทรงยาว สะท้อนให้เห็นว่ามันมีวิถีชีวิตที่ระหกระเหินอยู่บนอากาศมากกว่านกนางนวล นกนางนวลแกลบเป็นกลุ่มที่สร้างความปวดหัวในการจำแนกชนิดให้กับนักดูนกอย่ไม่น้อย เพราะส่วนใหญ่มีสีสันที่เป็นคุณสมบัติร่วมกันคือ ปีกสีเทาอ่อน ลำตัวสีขาว กระหม่อมเป็นสีดำ นกนางนวลแกลบมีขาสั้น แม้เท้าจะมีพังผืดแต่พวกมันว่ายน้ำให้เห็นนานๆครั้งเท่านั้น ต่างจากนกนางนวลที่มักลอยตัวเพื่อรวมกลุ่มพักผ่อนหรือหาอาหารบนผิวน้ำบ่อยๆ ชุดขนฤดูผสมพันธุ์ (Breeding plumage)
ในช่วงฤดูร้อนที่อบอ้าวเช่นนี้ เราจะเริ่มพบนกนางนวลแกลบอีกชนิดหนึ่งที่มีลำตัวสีดำสนิทสะดุดตาชื่อว่า นกนางนวลแกลบดำปีกขาว (White-winged Tern) นกนางนวลแกลบขนาดเล็กชนิดนี้มีรูปทรงใกล้เคียงกับนกนางนวลแกลบเคราขาว คือมีปากค่อนข้างสั้น ปีกกว้าง หางสั้นเป็นแฉกตื้นๆไม่เว้าลึกเหมือนนกนางนวลแกลบส่วนใหญ่ เราสามารถพบนกนางนวลแกลบดำปีกขาวได้ทั้งตามแหล่งน้ำจืดและน้ำเค็ม ส่วนใหญ่เป็นนกอพยพผ่านที่พบได้บ่อยเฉพาะช่วงต้นและปลายฤดูกาลอพยพ
ในชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์ นกนางนวลแกลบดำปีกขาวจะมีลำตัวเป็นสีขาว มีแต้มสีดำที่หู ซึ่งกลายเป็นจุดสังเกตที่จดจำได้ง่ายว่านกนางนวลแกลบชนิดนี้“ใส่หูฟัง” นกนางนวลแกลบเคราขาววัยเด็กเองก็มี“หูฟัง”ที่ดูเผินๆแล้วละม้ายคล้ายกันแต่ไม่เลยลงมาต่ำกว่าใต้ตาจนเห็นได้ชัดเจนเท่า นกนางนวลแกลบดำปีกขาวจะเปลี่ยนชุดขนจากสีขาวเป็นสีดำในฤดูผสมพันธุ์ โดยเริ่มจากใต้ปีกก่อน ในขณะที่ขนด้านบนของปีก ขนปลายปีก ก้นและหาง ยังคงเป็นสีขาวเหมือนเดิม นอกจากนี้บริเวณหัวไหล่ด้านบนของปีกที่มีสีเทาเลอะๆก็จะเปลี่ยนเป็นสีขาวสะอาด ตัดกับลำตัวสีดำขลับของมันอย่างชัดเจน ส่วนนกวัยเด็กมีหลังเป็นสีน้ำตาลเข้มและมีลายน้ำตาลจางๆที่ด้านบนของปีก ผลัดขนเข้าสู่ชุดขนฤดูผสมพันธุ์ (Moulting into breeding plumage)
นกนางนวลแกลบดำปีกขาวและนกนางนวลแกลบเคราขาวมักถูกเรียกรวมๆว่า Marsh Tern เนื่องจาก เนื่องจากทั้งสองชนิดโฉบจับสัตว์หรือเศษอาหารจากผิวน้ำกิน จึงสามารถหากินตามบึงหรือแหล่งน้ำตื้นได้ บางครั้งมันก็โฉบจับแมลงกินกลางอากาศด้วย ไม่พุ่งลงน้ำเพื่อจับปลากินเหมือนนกนางนวลแกลบส่วนใหญ่ที่มักจะจำกัดถิ่นอาศัยอยู่ตามทะเลหรือแหล่งน้ำจืดขนาดใหญ่เท่านั้น
นกนางนวลแกลบชนิดนี้ทำรังวางไข่ตามแหล่งน้ำจืดที่มีพืชน้ำปกคลุมทางตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปยุโรปเรื่อยไปจนถึงตอนกลางของทวีปเอเชีย ในช่วงฤดูหนาวจะอพยพลงใต้ผ่านเส้นศูนย์สูตรไปยังทวีปแอฟริกา เอเชีย และออสเตรเลีย เชิญคลิกคลิปวิดีโอเพื่อชมนกนางนวลแกลบเคราขาวรวมฝูงกันในบึงน้ำจืดแห่งหนึ่ง ซึ่งมีนกนางนวลแกลบดำปีกขาวปะปนอยู่ด้วย ลำตัวสีดำและหัวปีกสีขาวโพลนทำให้จำแนกชนิดนกนางนวลแกลบดำปีกขาวในชุดขนฤดูผสมพันธุ์ได้ง่ายในฝูงของนกนางนวลแกลบเคราขาวซึ่งพบได้บ่อยมาก | undefined