BlogGang.com : : sirivinit : ไม้มุจลินท์ - ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ไม้มุจลินท์ - ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

คติ-สัญญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ไม้มุจลินท์

มุจลินท์ หรือ ต้นจิก เป็นต้นไม้ที่พระพุทธเจ้าประทับเสวยวิมุตสุขในสัปดาห์ที่หก เมื่อเสด็จออกจากต้นไทร อชปาลนิโครธ

ตามพุทธประวัติระบุว่า เกิดฝนตกหนักเจือด้วยลมหนาวทั้ง 7 วัน ทำให้มีพญานาค 7 เศียร ชื่อมุจลินท์ (ชื่อเดียวกับต้นไม้) มาขดตัวรอบพระพุทธเจ้า 7 รอบ และแผ่พังพานป้องกันลมหนาว

ครั้นเมื่อฝนหายแล้ว จึงแปลงตนเป็นมนุษย์มายืนเฝ้าพระพุทธเจ้าอยู่เบื้องหน้า ซึ่ง ในกาลนั้นพระพุทธเจ้าเปล่งอุทานวาจา (หมายความว่า ทรงกล่าวขึ้นโดยมิได้มีผู้ใดถาม) ถึงผลของการเข้าถึงนิพพานว่า

ที่แท้จริง ความสงัดเป็นสุข สำหรับบุคคลผู้มีธรรมอันเห็นแล้ว ยินดีอยู่ในที่สงัด รู้เห็นตามความเป็นจริง

ความไม่เบียดเบียนคือความสำรวมในสัตว์ทั้งหลาย ความปราศจากความกำหนัดคือ ความล่วงถามข้อเสียได้ด้วยประการทั้งปวง เป็นสุขในโลก ความนำอัสสมิมานะ คือ ความถือตัวออกให้หมดไปเป็นสุขอย่างยิ่ง

นี่คือสาระสำคัญของการแสดงธรรม ณ บริเวณไม้มุจลินท์หรือต้นจิก

ส่วนเรื่องพญานาคมุจลินท์ 7 เศียรนั้น เป็นเรื่องราวที่ปรากฏในพุทธประวัติ ซึ่งอยู่ในความเชื่อของพุทธศาสนิกชนกันเป็นอันมาก รวมทั้งมีผู้แปลความหมายของเศียรทั้ง 7 ก็เกิดความเชื่อในความสัมพันธ์ของเลข 7 ที่เกี่ยวกับพุทธประวัติบางตอน ตั้งแต่ประสูติจนนิพพาน และในความหมายทางปริศนาธรรมในข้อนี้ก็คือ

7 เศียร หมายถึง วิสุทธิ 7 ประการ วิสุทธิในคำแปลจากพจนานุกรมฉบับประมวลศัพท์ของท่านประยุทธ์ ปยุตโต แปลไว้ดังนี้

วิสุทธิ ความบริสุทธิ์ ความหมดจด การชำระสัตว์ให้บริสุทธิ์ด้วยการบำเพ็ญไตรสิกขาให้บริบูรณ์เป็นขั้นๆ ไปโดยลำดับ จนบรรลุจุดหมายคือ พระนิพพาน มี 7 ขั้น คือ

1.สีลวิสุทธิ ความหมดจดแห่งศีล

2.จิตตวิสุทธิ ความหมดจดแห่งจิตต์

3.ทิฏฐิวิสุทธิ ความหมดจดแห่งทิฏฐิ

4.กังขาวิตรณวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องข้ามพ้นความสงสัย

5.มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องรู้เห็นว่าทางหรือมิใช่ทาง

6.ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณอันรู้เห็นทางดำเนิน

7.ญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณทัสสนะ กล่าวคือ มรรคญาณ

สรุปก็คือ การกล่าวคำอุทานของพระพุทธเจ้า ณ ต้นมุจลินท์หรือต้นจิก ก็กล่าวถึงผลหรือความสุขอันแท้จริง เป็นความสุขที่ปราศจากอามิสเจือปน จากการบรรลุจุดหมายคือนิพพาน หรือการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า

หน้า 5

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์
คติ-สัญญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ

Create Date : 04 ตุลาคม 2558

Last Update : 4 ตุลาคม 2558 10:52:04 น.

0 comments

Counter : 3509 Pageviews.