คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

นครรัฐเล็กๆ ที่ปรากฏชื่อในประวัติ ศาสตร์ที่เก่าแก่ประมาณปี พ.ศ.1200 ปรากฏนามเจ้าครองนครคือ พระนางจามเทวี ได้รับเชิญจากละโว้ไปครอบครองเมืองหริภุญชัย ซึ่งความหมายของเมืองหมายถึง ชัยชนะอันยิ่งใหญ่ของผู้ครอบครองคือ พระศิวะ

แต่พระนางจามเทวี (เจ้าหญิงแห่งเมืองจาม ผู้น่าจะเป็นผู้นับถือไศวนิกาย) กลับเป็นผู้มีศรัทธาอันมั่นคงในพุทธศาสนา เมืองลำพูนหรือหริภุญชัยมิได้เป็นศูนย์กลางของอำนาจที่ยิ่งใหญ่ หากเป็นศูนย์กลางทางพุทธศาสนา หลังจากที่พญามังรายจากเชียงใหม่เข้ามามีอำนาจเหนือหริภุญชัย

หริภุญชัยมิได้เป็นศูนย์กลางแห่งอำนาจ เพราะฉะนั้นพลังทางเศรษฐกิจจึงมีน้อย วัดพระธาตุหริภุญชัยจึงไม่ได้มีขนาดใหญ่โต เพื่อแสดงความยิ่งใหญ่ของนครรัฐ แต่ศิลปะสกุลช่างของหริภุญชัยกลับงดงามรุ่งเรืองมาก

วัดพระธาตุหริภุญชัยสร้างขึ้นประมาณปี พ.ศ.1651 สมัยพระเจ้าอาทิตยราช ผู้ครองลำพูนในสมัยนั้น มีคติและสัญลักษณ์ถึงความเป็นศูนย์กลางแห่งจักรวาลทัศน์

กล่าวคือมีองค์พระธาตุเป็นศูนย์กลาง ดุจเขาพระสุเมรุอันเป็นศูนย์กลางของจักรวาลตั้งอยู่บนฐานสูงที่ดุจเขาสัตตบริภัณฑ์ ที่รายล้อมรอบเขาพระสุเมรุ ช่องว่างระหว่างวิหารกับองค์เจดีย์ก็คือ สมมติแห่งทะเลสีทันดร หรือความหมายของทะเลก็คือ ห้วงแห่งสังสารวัฏ ที่บุคคลจะเข้าถึงศูนย์กลางของจักรวาลทัศน์ จะต้องผ่านทะเลสีทันดรหรือสังสารวัฏนี้ให้ได้

รูปแบบของจักรวาลทัศน์ของวัดพระธาตุหริภุญชัย จะแตกต่างกับวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เมืองพิษณุโลก ก็ตรงที่วัดพระธาตุหริภุญชัยนี้ มีพระอุโบสถตั้งอยู่บนพื้นที่ของพระวิหารด้านตะวันออกเพียงหลังเดียว ด้านทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศตะวันตกปรากฏอาคารที่มีลักษณะเป็นวิหารที่หมายถึงความเป็นอนุทวีปที่รายล้อมเขาพระสุเมรุ ที่เป็นศูนย์กลางแห่งจักรวาลแทนอนุทวีป

ต้องชื่นชมกันอย่างไม่มีเงื่อนไขใดๆ ว่า พระธาตุของวัดพระธาตุหริภุญชัย ลำพูน นั้น งดงามทั้งรูปทรง องค์ประกอบ และคติแห่งจักรวาลที่จะต้องชื่นชมเป็นอย่างยิ่ง

หน้า 6

  

ขอบคุณ ข่าวสดอนไลน์

คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ

Create Date : 14 กันยายน 2557
Last Update : 14 กันยายน 2557 9:02:04 น.		0 comments
Counter : 1963 Pageviews.
Share Tweet