วัดมหาธาตุ - ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์
คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์
| จากความเป็นศูนย์กลางของนครรัฐ แถบลุ่มน้ำเจ้าพระยาตอนล่าง ที่ขยายตัวเป็นศูนย์กลางของราชอาณาจักรของอยุธยาที่ยาวนานกว่า 400 ปี
วัดมหาธาตุในสัญลักษณ์ของความเป็นศูนย์กลางแห่งอำนาจ ในทางอุดมคติก็หมายถึงศูนย์กลางของจักรวาลในเขตเมือง ก็ไม่น่าจะมีเพียงองค์เดียวจากที่ได้ยกตัวอย่างของวัดมหาธาตุในสมัยเริ่มต้นของการตั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี (หรือศูนย์กลางของอำนาจในระดับนครรัฐตอนต้น น่าจะหมายถึง วัดพุทไธศวรรย์)
เมื่อเคลื่อนย้ายศูนย์กลางเมืองมาอยู่ ณ พื้นที่เกาะเมือง วัดมหาธาตุ (กรุงเก่า) ได้รับการสถาปนาขึ้นมาเป็นสัญลักษณ์ของศูนย์อำนาจแห่งราชอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่ขึ้น ประมาณปี พ.ศ.1917-1931
วัดมหาธาตุองค์นี้ พังลงบางส่วนในสมัยพระเจ้าทรงธรรม พ.ศ.2169-2171 ซึ่งบูรณะขึ้นใหม่ในสมัยพระเจ้าปราสาททอง พ.ศ.2173
การบูรณะวัดมหาธาตุขึ้นใหม่ ประกอบกับการเปลี่ยนศูนย์อำนาจจากราชวงศ์สุโขทัยมายังราชวงศ์ปราสาททอง อันเป็นการเปลี่ยนศูนย์อำนาจใหม่ วัดไชยวัฒนารามถูกสถาปนาขึ้น ณ พื้นที่บริเวณบ้านเดิมของพระเจ้าปราสาททอง ในรูปแบบแผนผังของคติ สัญลักษณ์ จักรวาลทัศน์ที่สมบูรณ์ยิ่ง ชัยชนะเหนือนครละแวกอันน่าจะเป็นแรงบันดาลใจ ของการสถาปนาสัญลักษณ์ของศูนย์อำนาจ
ปรางค์ประธานทรงฝักข้าวโพดแบบอยุธยา ยังคงความหมายของเขาพระสุเมรุศูนย์กลางของจักรวาลทัศน์ อันเป็นที่สถิตของท้าวสักกเทวราชหรือพระอินทร์ หรือพระมหากษัตริย์ ที่ได้รับการอินทราภิเษกเป็นกษัตริย์
ปรางค์ทิศโดยรอบที่เป็นแบบของสมัยอยุธยากลางก็คือ อนุทวีปหรือนครรัฐที่อยู่ใต้อำนาจพระวิหารด้านหน้าริมแม่น้ำเจ้าพระยา และพระอุโบสถด้านหลังก็เน้นความเป็นยุคสมัยที่มีพระพุทธเจ้ามาตรัสรู้ในภัทรกัลป์ อันสืบทอดไปสู่กาลสมัยภายภาคหน้า ที่จะมีพระพุทธเจ้านามศรีอารยเมตไตรย ซึ่งปัจจุบันเป็นพระโพธิสัตว์ที่ก็ยังคงหมายถึงกษัตริย์ในอยุธยาที่มีฐานะเป็นหน่อพุทธางกูร หรือพระโพธิสัตว์นั่นเอง
หน้า 6
ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์ คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์ อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ
Create Date : 05 ตุลาคม 2557 |
Last Update : 5 ตุลาคม 2557 10:43:33 น. |
|
0 comments
|
Counter : 1718 Pageviews. |
|
|