BlogGang.com : : sirivinit : ปางปาลิไลยก์

ปางปาลิไลยก์

รู้ไปโม้ด
โดย...น้าชาติ ประชาชื่น nachart@yahoo.com

ปางปาลิไลยก์ (มักสะกดผิดเป็น ป่าเลไลย ป่าเลไลย์ ป่าเลไลยก์ ฯลฯ) เป็นพระพุทธรูปอยู่อิริยาบถประทับนั่งบนก้อนศิลา พระบาททั้งสองวางอยู่บนดอกบัว

พระหัตถ์ซ้ายคว่ำวางบนพระชานุ (เข่า) พระหัตถ์ขวาหงายวางบนพระชานุ เป็นกิริยาทรงรับ นิยมสร้างรูปช้างหมอบใช้งวงจับกระบอกน้ำ กับลิงถือรวงผึ้งถวาย ประกอบด้วย

ตำนานเล่าถึงที่มาของพระพุทธรูปปางนี้ว่า พระภิกษุในโฆสิตาราม กรุงโกสัมพี ทะเลาะวิวาทกัน ประพฤติตนเป็นผู้สอนยาก พระพุทธเจ้าทรงระอาพระทัย จึงเสด็จไปจำพรรษาอยู่ในป่าแถบหมู่บ้านปาลิเลยยกะแต่ลำพัง

โดยมีพญาช้างปาลิเลยยกะคอยปรนนิบัติ เมื่อลิงเห็นเข้าก็นำรวงผึ้งไปถวายบ้าง แต่พระพุทธเจ้าไม่ทรงรับ เพราะในรวงผึ้งมีตัวอ่อนอยู่ เมื่อลิงรู้ดังนั้น ก็ดึงตัวอ่อนออกจากรวงผึ้ง แล้วนำไปถวายอีกครั้ง พระพุทธเจ้าก็รับรวงผึ้งที่ลิงนำมาถวาย

ครั้นออกพรรษา พระอานนท์พร้อมด้วยคณะพระภิกษุ ได้มากราบทูลอาราธนาพระพุทธองค์ เสด็จกลับพระเชตวันมหาวิหาร พระพุทธองค์รับอาราธนาเสด็จกลับ

ในขณะที่พระพุทธองค์และคณะหมู่สงฆ์กำลังจะออกจากป่า พญาช้างได้เดินตามมาด้วย แต่พระพุทธองค์ทรงห้ามและตรัสให้กลับไปอยู่ป่า ทำให้พญาช้างเสียใจ จนล้มลงขาดใจตาย

ด้วยกุศลไปเกิดเป็นเทพบุตรบนสวรรค์ ส่วนลิงตกจากต้นไม้ลงมาทิ่มตอไม้แหลมตาย บุญกุศลทำให้ไปเกิดเป็นเทพบุตรเช่นกัน สำหรับบรรดาพระภิกษุผู้ว่ายาก เมื่อทราบว่าพระพุทธองค์เสด็จกลับมา ก็รีบเดินทางมาเข้าเฝ้าเพื่อแสดงความสำนึกผิด

คตินิยม เป็นพระพุทธรูปประจำวันเกิด ของคนเกิดวันพุธกลางคืน

มีข้อมูลจากหนังสือ "ตำนานพระพุทธรูปปางต่างๆ" นิพนธ์ของพระพิมลธรรม ราชบัณฑิต (ชอบ อนุจารี มหาเถร) เล่าถึงช้างกับลิงว่า

พระผู้มีพระภาคเจ้าขณะเสด็จประทับอยู่ที่โฆสิตาราม ในเมืองโกสัมพี ทรงปรารภถึงพระภิกษุมากรูปด้วยกัน เป็นผู้ว่ายาก, วิวาทกัน, ไม่อยู่ในพระโอวาท ประพฤติตามใจตัวด้วยอำนาจมานะทิฏฐิ แม้ทรงพร่ำสอนด้วยประการต่างๆ แล้วก็ตาม

ทรงดำริว่า การอยู่ร่วมด้วยพระดื้อด้านพวกนี้ลำบาก มีพระประสงค์จะเสด็จไปอยู่ลำพัง ยามหนึ่งเสด็จเข้าไปประทับ ที่ร่มไม้ภัทระสาละพฤกษ์ในราวไพรรักขิตวัน โดยผาสุกวิหาร

ครั้งนั้นมีพญาช้างชื่อปาลิไลยกะ เกิดเบื่อหน่ายบริวาร ว่าทุกครั้งที่น้าวกิ่งไม้หักลงมา บรรดาบริวารก็แย่งกันกินเสียหมด คราวลงสู่บึงน้ำใส ช้างเหล่านั้นก็พากันลงทำให้น้ำขุ่น ต้องกินน้ำขุ่น ต้องเบียดเสียดกัน

พญาช้างประสงค์จะอยู่โดดเดี่ยว จึงหนีออกจากโขลงหาความสุขโดยลำพัง

เดินเที่ยวมาในชัฏป่าใหญ่ ถึงที่ประทับของพระผู้มีพระภาค มีความเลื่อมใสนับแต่แรกมองเห็นแต่ไกล จึงเข้ามาหมอบถวายบังคมแทบพระยุคลบาท มอบกายถวายชีวิตรับเป็นภาระอยู่อุปัฏฐาก

เริ่มตั้งแต่หักกิ่งไม้มาปัดกวาดบริเวณให้สะอาด ถอนทิ้งต้นหญ้าและไม้เล็กไม้น้อยให้เตียน ตักน้ำใช้น้ำฉันมาถวาย จัดหาผลไม้สุกในป่า เช่น กล้วยและขนุนมาถวาย

เวลาพระพุทธเจ้าเสด็จไปบิณฑบาต ก็เอาบาตรตามไปส่งแทบประตูป่าและรออยู่จนเสด็จกลับ รับบาตรจากพระหัตถ์ ตามเสด็จมาจนถึงที่ประทับ

ปฏิบัติบำรุงพระพุทธเจ้าตามวิสัยของตนเป็นอย่างดีทุกประการ เสร็จกิจปฏิบัติประจำวันแล้ว ก็หักกิ่งไม้ท่อนหนึ่งมาเป็นอาวุธ คอยพิทักษ์รักษามิให้สัตว์ร้ายมากล้ำกราย พระผู้มีพระภาคเสด็จประทับอยู่ด้วยความสงบสุข โดยอาศัยพญาช้างปาลิไลยกะบำรุงรักษา

วันหนึ่ง พญาลิงตัวหนึ่งเที่ยวมาตามยอดไม้โดยลำพัง และเห็นพญาช้างทำงานปฏิบัติพระพุทธเจ้าด้วยความเคารพเป็นอย่างดีเช่นนั้น เกิดมีกุศลจิต คิดจะเข้าไปปฏิบัติพระพุทธเจ้าบ้าง

มองเห็นรวงผึ้งอยู่บนปลายไม้ มีน้ำผึ้งรวงเต็มอยู่ คิดได้ว่าน้ำผึ้งรวงนี้มนุษย์ชอบกิน เพราะเคยเห็นพรานป่าพยายามขึ้นต้นไม้หักเอารวงผึ้งไปเสมอๆ

ควรจะเอารวงผึ้งไปถวายด้วยแปลกจากผลไม้ ที่พญาช้างถวายอยู่แล้ว จึงปีนป่ายไปหักเอารวงผึ้งลงมา ไล่ตัวออกหมดแล้วก็น้อมเข้าไปถวายพระพุทธเจ้า

เมื่อเห็นพระองค์เสวยน้ำผึ้ง ลิงก็กระโดดโลดเต้นด้วยความดีใจ ร่าเริงใจ กระโจนจากกิ่งไม้นี้ไปจับกิ่งไม้โน้น ยินดีที่ได้ทำบุญ

หน้า 24

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์
รู้ไปโม้ด - น้าชาติ ประชาชื่น

สิริสวัสดิ์วุธวารค่ะ

Create Date : 02 กันยายน 2558

Last Update : 2 กันยายน 2558 10:46:38 น.

0 comments

Counter : 4047 Pageviews.