คติ-สัญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ท่านวสุพันธ์

นิกายโยคาจารเป็นแนวคิดทางพุทธศาสนาในฝ่ายมหายาน เช่นเดียวกับ นิกายมัธยามิกะตามแนวคิดของฝ่ายนาคารชุนที่เป็นแนวคิดฝ่ายปรัชญาของฝ่ายมหายาน ในที่นี้ อาจารย์สุมาลี มหณรงค์ชัย

อธิบายว่า โยคะคือวิธีการฝึกจิตเพื่อเป้าหมายคือบรรลุโมกษะ (ความหลุดพ้น) รู้แจ้งความจริงและถอนความเชื่อทั้งปวงเกี่ยวกับโลกภายนอกได้


ในแนวคิดของนิกายโยคาจารนั้น อาจารย์สมภาร พรมทา สรุปว่าแนวคิดในลังกา วตารสูตรที่แต่งขึ้นก่อนท่านอสังคะและ ท่านวสุพันธ์จะสถาปนานิกายโยคาจาร ในข้อความบางตอนของลังกาวตารสูตรนี้ได้บรรยายไว้ว่า


ธรรมชาติของสิ่งทั้งปวง สรรพสิ่งที่มีอยู่ในอาณา เขตข้องจิต ข้อที่คนเขลา มิอาจหยั่งเห็นได้เลย คนเหล่านี้คิดฝันไปต่างๆ นานา จึงสับสนไม่รู้ถึงซึ่งสัจธรรม ดังกล่าวนี้


และอีกบทหนึ่งที่กล่าวว่า "พระพุทธเจ้าได้เปล่งคาถาว่าโลกตามที่เรามองเห็นนี้มิได้มีอยู่จริง ความหลากหลายของสิ่งต่างๆ ที่เรามองเห็นเกิดจากจิต ร่างกายของเรา ทรัพย์สินของเรา และบ้านเรือนของเราเป็นเพียงภาพสะท้อนที่มาจากอาลยวิชญาณเท่านั้น"

(ในความหมายของโยคาจาร อาลยวิชญาณ หรืออาลยวิญญาณหมายถึงจิต ในทางเถรวาทจิตเป็นนามธรรม ไม่มีรูป ไม่มีขนาด เกิดและดับ อยู่ตลอดเวลา เพราะฉะนั้นมีบางท่านแปลความว่าจิตมีความรวดเร็วมาก คงไม่ถูกต้องนัก เพราะสิ่งที่จะรวดเร็วไม่ว่าจะเท่าใดมีสถานะเป็นรูป จิตเป็นนาม ความเร็วของจิตก็คือ ความหมายของการเกิด ดับ ของตัวจิตเองที่เกิดดับอยู่ตลอดเวลา)

ท่านอสังคะ

ความแตกต่างของนิกาย มัธยามิกะกับนิกายโยคาจารก็คือ นิกายมัธยามิกะเน้นเรื่องศูนยตา คือความที่ไม่มีแก่นสารของชีวิตที่แท้จริง มีแต่การปรุงแต่ง


นิกายโยคาจารนั้นเน้นไปทางปรัชญาที่ว่า ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนแต่เป็นจิตและออกจากจิตทั้งสิ้น อาลยวิชญาณหรืออาลยวิญญาณเป็นมูลการณะของโลกและสรรพสิ่ง อาลยวิชญาณหรืออาลยวิญญาณเป็นมูลฐานแห่งสรรพสิ่ง


ถ้าไร้อาลยวิชญาณหรืออาลยวิญญาณ นี้แล้ว สรรพสิ่งก็ไม่มี ทั้งนี้ เนื่องด้วยสรรพสิ่งเป็นเงาสะท้อนออกหรือพฤติภาพของ อาลยวิชญาณหรืออาลยวิญญาณ (อาลยวิชญาณ หรืออาลยวิญญาณเป็นชื่อของจิต ตามความเข้าใจของผู้เขียน อาลยวิชญาณหรืออาลยวิญญาณก็มิใช่อัตตาหรือแก่นสารของชีวิต)

หน้า 6

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

สิริสวัสดิ์วุธวารค่ะ

Create Date : 29 กรกฎาคม 2558
Last Update : 29 กรกฎาคม 2558 10:43:25 น.		0 comments
Counter : 1007 Pageviews.
Share Tweet