คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ลพบุรีเป็นศูนย์กลางของนครรัฐที่เชื่อกันว่าสร้างเมืองโดยพระยากาฬวรรณดิศ เมื่อ พ.ศ.1002 เมื่อขอมโดยพระชัยวรมันที่ 2 (ประมาณปี พ.ศ.1400) เข้ามามีอำนาจในลุ่มน้ำเจ้าพระยา ป่าสัก จึงตั้งละโว้หรือลพบุรีเป็นราชธานี

มีการผลัดกันเข้ามามีอำนาจเหนือนครรัฐลพบุรี ของขอม สุโขทัย และอยุธยาอีกหลายครั้ง

จนถึงปี พ.ศ.2208 สมเด็จพระนารายณ์มหาราชโปรดให้ลพบุรีเป็นราชธานีอีกครั้ง วัดพระศรีมหาธาตุ ลพบุรี จึงเป็นสัญลักษณ์ของศูนย์กลางนครรัฐหรือในคติจักรวาลทัศน์ วัดพระศรีมหาธาตุจึงเป็นสัญลักษณ์ของศูนย์กลางจักรวาล คือ เขาพระสุเมรุ

นอกจากวัดพระศรีมหาธาตุจะมีพระปรางค์ประธานก่ออิฐ ซึ่งแตกต่างจากปรางค์ของขอมซึ่งมักจะสร้างด้วยหินแล้วยังมีพระปรางค์ที่มีลักษณะเฉพาะของพระปรางค์ในภาคกลางเรียกกันว่า ปรางค์ราย เป็นพระปรางค์ที่มีลักษณะเรียวและสูงกว่าปรางค์แบบของขอม

สิ่งที่แปลกกว่าพระปรางค์อื่นคือ ปรางค์รายเหล่านี้เรียกอีกภาษาหนึ่งว่าพระปรางค์กลีบมะเฟือง ที่ทุกมุมจะปั้นเป็นรูปเทพนม หันออกรอบทิศ พระพักตร์ทรงเหลี่ยม ลักษณะศิลปะแบบอู่ทอง รูปแบบทรงสามเหลี่ยมมีรัศมีโดยรอบ

พระปรางค์แบบนี้มีอีกแห่งคือ ที่วัดมหาธาตุ หรือวัดหัวเมือง หรือวัดศีรษะเมือง อ.สรรคบุรี จ.ชัยนาท

หน้า 5

 
 

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ     

Create Date : 13 กรกฎาคม 2557
Last Update : 13 กรกฎาคม 2557 9:52:12 น.		0 comments
Counter : 1942 Pageviews.
Share Tweet