คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

หนังสือทศชาติชาดก เล่มที่ ๑ เตมีย์ชาดก

ขอบคุณ สำนักพิมพ์เพชรกะรัต

ทศชาติชาดก เป็นชาดก หมายถึงเรื่องของพระพุทธเจ้าที่มีในชาติก่อนตามที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์ชื่อ นวังคสัตถุศาสน์ ที่กล่าวถึง 10 ชาติสุดท้ายของพระโพธิสัตว์ (ในความหมายที่ควรจะเป็นก็คือ คุณสมบัติของผู้ที่จะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า) ได้แก่ การบำเพ็ญเพียร 10 ประการ คือ

1. เนกขัมบารมี หมายถึง การละกามคุณทั้ง 5

2. วิริยบารมี หมายถึง การบำเพ็ญเพียรโดยไม่ย่อท้อ

3. เมตตาบารมี หมายถึง การให้ความเมตตาต่อสรรพสัตว์อย่างที่สุด

4. อธิษฐานบารมี หมายถึง การตั้งใจอย่างแน่วแน่ (ไม่ใช่ขอพร)

5. ปัญญาบารมี หมายถึง การใช้สติปัญญาในการสืบค้นและแก้ไขปัญหา

6. ศีลบารมี หมายถึง การรักษาศีลอย่างเต็มบริบูรณ์

7. ขันติบารมี หมายถึง การรักษาความอดกลั้น หรืออดทนต่อสิ่งไม่พึงพอใจ

8. อุเบกขาบารมี หมายถึง การรักษาความเที่ยงธรรมอย่างยิ่ง

9. สัจจบารมี หมายถึง การรักษาคำมั่นสัญญาอย่างยิ่ง

10. ทานบารมี หมายถึง การให้ที่ยิ่งใหญ่

ในพระอุโบสถหลายแห่งจึงมักมีภาพเขียนทศชาติชาดกเพื่อบูชาพระพุทธเจ้า หรือเพื่อบอกกล่าวเล่าสอนถึงข้อวัตร ปฏิบัติอันยากยิ่งของผู้ที่จะมาตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า แต่เนื่องจากโลกทรรศน์ของการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและความคิดของผู้คนเปลี่ยนไป

ผู้คนในปัจจุบันที่ต้องดำรงชีวิตอยู่ในสังคมที่มีเศรษฐกิจเป็นตัวชี้นำ มีความคิดที่จะต้องชี้ชัดถึงความเป็นจริงเป็นวิทยาศาสตร์ที่ผู้ฟังเห็นกันได้ การกล่าวถึงคุณสมบัติของผู้ที่จะมาเป็นพระพุทธเจ้าในแบบชาดกจึงไม่ได้รับความสนใจ ภาพวาดเหล่านั้นจึงเป็นเพียงจิตรกรรมประดับฝาผนังอุโบสถนั้นเอง

ในภาพที่นำมาแสดงในที่นี้ เป็นภาพในพระอุโบสถวัดใหญ่อินทราราม ชลบุรี แสดงเรื่องชาดกตอน พระเตมียชาดก ซึ่งกล่าวถึงความตั้งใจของพระโพธิสัตว์ที่จะไม่ข้องแวะกับกามคุณทั้ง 5 โดยการออกบวชเพราะไม่ประสงค์จะสร้างบาปกรรม อันจะต้องกระทำตามหน้าที่ (เป็นกษัตริย์) ในการพิจารณาโทษของผู้คน

Create Date : 31 มกราคม 2557
Last Update : 31 มกราคม 2557 8:01:37 น.		0 comments
Counter : 3295 Pageviews.
Share Tweet