คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ศูนย์กลางของจักรวาลทัศน์ของอาณาจักรล้านนาในอดีต ก็คือวัดพระธาตุเจดีย์หลวง จังหวัดเชียงใหม่

เป็นวัดพระธาตุที่เจดีย์สูงที่สุดในอาณาจักรล้านนา

คาดกันว่าสร้างในสมัยพระเจ้าแสนเมืองมาก กษัตริย์องค์ที่ 7 แห่งราชวงศ์มังราย ช่วงราว พ.ศ.1928-1945 มีความสูงของเจดีย์ประมาณ 80 เมตร มีฐานกว้างประมาณด้านละ 60 เมตร

ตามคติของศูนย์กลางจักรวาลทัศน์คือ เขาพระสุเมรุเป็นศูนย์กลางของจักรวาล อันเป็นการชี้ให้เห็นความเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรหรือศูนย์กลางแห่งอำนาจ ลักษณะของศูนย์กลางจักรวาลที่นอกจากจะมีเจดีย์หลัก อันหมายถึงเขาพระสุเมรุเป็นสำคัญ

พระธาตุเจดีย์หลวงองค์นี้ยังมีรูปแบบเช่นเดียวกับเจดีย์วัดมหาธาตุทั่วไป คือมีซุ้มที่ประดิษฐานพระพุทธรูปที่แทนองค์พระพุทธเจ้า 4 พระองค์ที่อุบัติในภัทรกัลป์นี้มาแล้ว ก็คือ

พระกุกะสันโธพุทธเจ้า

 พระโกนาคมพุทธเจ้า

พระกัสสปะพุทธเจ้า และ

พระสมณโคดมพุทธเจ้า หรือพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน

นอกจากนี้ยังมีสัญลักษณ์ของชั้นสวรรค์ และบรรดาสัตว์ในหิมพานต์ เช่น มีบันไดนาค 5 หัว 8 ตัว ราชสีห์ที่มุมของมหาเจดีย์ 4 และช้างค้ำ (ที่อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์) อยู่ที่ฐานของเจดีย์ เป็นต้น

วัดพระธาตุเจดีย์หลวงองค์นี้ถูกแผ่นดินไหวหักลง ในปี พ.ศ.2088 เป็นเหตุให้พระแก้วมรกตที่ประดิษฐานอยู่ที่ซุ้มจระนำเจดีย์นี้ตกลงมา

พระไชยเชษฐาแห่งกรุงเวียงจันทน์ ได้อัญเชิญพระแก้วมรกตพระองค์นี้ไปประดิษฐานไว้ที่วัดพระแก้วเวียงจันทน์ ภายหลังพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สมัยดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกเป็นผู้อัญเชิญมายังกรุงเทพฯ

การหักพังทลายของวัดพระธาตุเจดีย์หลวงในครั้งนั้นได้ทำให้เกิดการทิ้งร้างพระธาตุองค์นี้นานโดยไม่มีการบูรณะซ่อมแซมถึงเกือบ 400 ปี

จนในปี พ.ศ.2471-2481 พลตรีเจ้าแก้วนวรัฐปฏิสังขรณ์โดยการรื้อถอนสิ่งปรักหักพัง กระทั่งปี พ.ศ.2533-2535 กรมศิลปากรบูรณะขึ้นใหม่ทั้งหมดตามที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบัน

หน้า 6

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ   

Create Date : 31 สิงหาคม 2557
Last Update : 31 สิงหาคม 2557 8:51:51 น.		0 comments
Counter : 2099 Pageviews.
Share Tweet