พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๒  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๔

            [๑๒๑] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่กูฏาคารศาลา ป่ามหาวัน ใกล้เมืองเวสาลี ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคเสด็จออกจากที่หลีกเร้นในเวลาเย็น เสด็จเข้าไปที่ศาลาภิกษุไข้ ได้ทรงเห็นภิกษุรูปหนึ่งที่ทุรพล เป็นไข้ แล้วประทับนั่งบนอาสนะที่เขาตบแต่งไว้ ครั้นแล้วได้ตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายว่า ดูกรภิกษุ*ทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการ ย่อมไม่ละภิกษุบางรูปที่ทุรพล เป็นไข้ เธอนั้น พึงหวังผลนี้ คือ จักทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ ต่อกาลไม่นานเลย ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นว่าไม่งามในกาย ๑ มีความสำคัญว่าเป็นของปฏิกูลในอาหาร ๑ มีความสำคัญว่าไม่น่ายินดีในโลกทั้งปวง ๑ พิจารณาเห็นว่าไม่เที่ยงในสังขารทั้งปวง ๑ มีมรณ*สัญญาปรากฏขึ้นด้วยดี ณ ภายใน ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้ ย่อมไม่ละภิกษุบางรูปที่ทุรพล เป็นไข้ เธอนั้นพึงหวังผลนี้ คือ จักทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ ต่อกาลไม่นานเลย ฯ

จบสูตรที่ ๑

 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๔ สุตฺต. องฺ. (๓): ปญฺจก-ฉกฺกนิปาตา

คิลานวคฺโค ตติโย
 

อถโข     ภควา     สายณฺหสมยํ     ปฏิสลฺลานา    วุฏฺฐิโต    เยน คิลานสาลา    เตนุปสงฺกมิ    อทฺทสา   โข   ภควา   อญฺญตรํ   ภิกฺขํ ทุพฺพลํ    คิลานกํ   ทิสฺวา   ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทิ   นิสชฺช   โข ภควา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  ยงฺกญฺจิ  ^๔-  ภิกฺขเว  ทุพฺพลํ  คิลานกํ  ปญฺจ ธมฺมา   น   วิชหนฺติ   ตสฺเสตํ   ปาฏิกงฺขํ  นจิรสฺเสว  อาสวานํ  ขยา อนาสวํ   เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหริสฺสติ   ^๕-   กตเม   ปญฺจ  อิธ  ภิกฺขเว ภิกฺขุ     อสุภานุปสฺสี     กาเย    วิหรติ    อาหาเร    ปฏิกฺกูลสญฺญี สพฺพโลเก    อนภิรตสญฺญี    สพฺพสงฺขาเรสุ   อนิจฺจานุปสฺสี   มรณสญฺญา โข   ปนสฺส   อชฺฌตฺตํ   สุปฏฺฐิตา   โหติ   ยงฺกญฺจิ   ภิกฺขเว   ทุพฺพลํ คิลานกํ    อิเม    ปญฺจ   ธมฺมา   น   วิชหนฺติ   ตสฺเสตํ   ปาฏิกงฺขํ นจิรสฺเสว     อาสวานํ    ขยา    ฯเปฯ    สจฺฉิกตฺวา    อุปสมฺปชฺช วิหริสฺสตีติ ฯ