ตอน ๕: ชีวิต ควรเป็นอยู่อย่างไร ?
องค์ประกอบของมัชฌิมาปฏิปทา ๒:
หมวดศีล
๓. สัมมาวาจา ๔. สัมมากัมมันตะ ๕. สัมมาอาชีวะ
องค์มรรค ๓ ข้อนี้ เป็นขั้นศีลด้วยกัน จึงรวมมากล่าวไว้พร้อมกัน เมื่อพิจารณาความหมายตามหลักฐานในคัมภีร์ ปรากฏคำจำกัดความทำนองยกตัวอย่าง ดังนี้
๑. "ภิกษุทั้งหลาย สัมมาวาจา เป็นไฉน ? นี้เรียกว่า สัมมาวาจา คือ
๑) มุสาวาทา เวรมณี เจตนางดเว้นจากการพูดเท็จ
๒) ปิสุณาย วาจาย เวรมณี ,, วาจาส่อเสียด
๓) ผรุสาย วาจาย เวรมณี ,, วาจาหยาบคาย
๔) สมฺผปฺปลาปา เวรมณี ,, การพูดเพ้อเจ้อ"
๒. "ภิกษุทั้งหลาย สัมมากัมมันตะ เป็นไฉน ? นี้เรียกว่า สัมมากัมมันตะ คือ
๑) ปาณาติปาตา เวรมณี เจตนางดเว้นจากการตัดรอนชีวิต
๒) อทินฺนาทานา เวรมณี ,, การถือเอาของที่เขามิได้ให้
๓) กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี ,, การประพฤติผิดในกามทั้งหลาย
๓. "ภิกษุทั้งหลาย สัมมาอาชีวะ เป็นไฉน ? นี้เรียกว่า สัมมาอาชีวะ คือ อริยสาวกละมิจฉาอาชีวะเสีย* หาเลี้ยงชีพด้วยสัมมาอาชีวะ"
นอกจากนี้ ยังมีคำจำกัดความแบบแยกเป็นระดับโลกิยะ และโลกุตระอีกด้วย เฉพาะระดับโลกิยะ มีคำจำกัดความอย่างเดียวกับข้างต้น ส่วนระดับโลกุตระ มีความหมาย ดังนี้
๑. สัมมาวาจาที่เป็นโลกุตระ ได้แก่ "ความงด ความเว้น ความเว้นขาด เจตนางดเว้นจากวจีทุจริตทั้ง ๔ ของท่านผู้มีจิตเป็นอริยะ มีจิตไร้อาสวะ มีอริยมรรคเป็นสมังคี กำลังเจริญอริยมรรคอยู่"
๒. สัมมากัมมันตะที่เป็นโลกุตระ ได้แก่ "ความงด ความเว้น ความเว้นขาด เจตนางดเว้นจากกายทุจริตทั้ง ๓ ของท่านผู้มีจิตเป็นอริยะ..."
๓. สัมมาอาชีวะที่เป็นโลกุตระ ได้แก่ "ความงด ความเว้น ความเว้นขาด เจตนางดเว้นจากมิจฉาอาชีวะ ของท่านผู้มีจิตเป็นอริยะ" (14/267-278/184-186)
* มิจฉาอาชีวะ ได้แก่ "การหลอกลวง การประจบ การทำเลศนัยใช้เล่ห์ขอ การบีบบังคับขู่เข็ญ การต่อลาภด้วยลาภ" ม.อุ.14/275/186
| Create Date : 26 ตุลาคม 2566 |
| Last Update : 28 พฤศจิกายน 2566 17:10:25 น. |
|
0 comments
|
| Counter : 137 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
 |
|
