|
|
เนื้อความในทำวัตรเช้า-เย็น |
|
ความหมายของคำและเนื้อความในทำวัตรเช้า-เย็น
วันนี้ จะได้อธิบายให้เข้าใจ ความหมายของถ้อยคำที่เราสวด ให้เข้าใจชัดเจนมากขึ้น เริ่มด้วย อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ
ในบทสวดนี้ มีพระคุณ ๓ ประการ คือ พระผู้มีพระภาคเจ้า เป็นพระอรหันต์ ดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกข์สิ้นเชิง ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง ข้าพเจ้าอภิวาทพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน
อะระหัง หมายถึง ความบริสุทธิ์ สัมมาสัมพุทโธ หมายถึง ปัญญา การตรัสรู้ชอบด้วยตนเอง ภะคะวา หมายถึง กรุณา อันเป็นพระคุณยิ่งใหญ่ ๓ ประการของพระพุทธเจ้า ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญๆทั้งนั้น
อะระหัง หมายถึง ความบริสุทธิ์ของพระองค์ กล่าวถึงบทสัมมาสัมพุทโธ นึกถึงพระปัญญาตรัสรู้ชอบด้วยพระองค์เอง ภะคะวา ก็นึกถึงพระกรุณาในพระผู้มีพระภาคเจ้า พระคุณ ๓ ประการนี้ เป็นเรื่องที่เราควรจะน้อมเข้ามาใส่ไว้ในใจ คือเอามาปฏิบัติ การปฏิบัติ ก็คือ ยึดถือเอาพระคุณทั้ง ๓ ไว้ในใจของเรา คือทำตนให้เป็นผู้มีความกรุณา มีปัญญา ทำตนให้เป็นผู้มีความบริสุทธิ์ ไม่ว่าจะเป็นงานอะไร
ภะคะวา หมายถึง ความกรุณา ถ้าเป็นเรื่องของความกรุณาก็ควรจะต้องทำใจให้มีกรุณาต่อสรรพสัตว์ทั้งหลาย ถือว่า เป็นเพื่อนร่วมทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วย ไม่มีจิตคิดประทุษร้ายให้ใครๆ เดือดร้อน ด้วยการพูดหรือด้วยการกระทำ ด้วยการคิดในใจก็ไม่ให้มีขึ้นในใจด้วยอย่างหนึ่ง อย่างนี้ เรียกว่า มีความกรุณา เราสร้างพระกรุณาไว้ในใจ เราก็มีความสุขทางจิตใจ ผู้อื่นก็มีความสุขไปด้วย เมื่อไม่เบียดเบียนกันก็มีความสุข พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า อัพยาปัชฌัง สุขัง โลเก การไม่เบียดเบียนกันเป็นสุขในโลก มหาตมคานธีกล่าวว่า อะหิงสา ปะระโม ธัมโม การไม่เบียดเบียนเป็นบรมธรรม เป็นธรรมสูงสุด มนุษย์เราควรจะอยู่ด้วยความไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน ฉะนั้น เราควรสร้างพระกรุณาไว้ในใจ นี้เป็นประการแรก
สัมมาสัมพุทโธ หมายถึง พระปัญญา ความตรัสรู้ชอบของพระองค์เอง. สัมมาสัมพุทโธ พุทโธ หมายถึง ตรัสรู้ คือพระปัญญา สัมมา หมายถึง ชอบ สัม (สํ = เอง = สัม เอง, ตนเอง) สัมมาสัมพุทโธ ตรัสรู้ชอบเอง เพราะสิ่งที่พระองค์รู้นั้น เป็นสิ่งที่ไม่มีใครสอน แต่มันเกิดขึ้นในใจ โดยอาศัยการคิดค้นคว้าในเรื่องต่างๆ แล้วเกิดตรัสรู้ขึ้นด้วยพระองค์เอง เป็นเรื่องของปัญญา.
เราต้องทำตนให้เป็นคนมีปัญญา เพื่อมีชีวิตอยู่ด้วยการศึกษา ด้วยปัญญา มีพุทธภาษิตบทหนึ่งว่า ปัญญาชีวีชีวิตะมาหุ เสฏฐัง บัณฑิตกล่าวว่า การมีชีวิตอยู่ด้วยปัญญาเป็นสิ่งประเสริฐสูงสุด ผู้ใดมีชีวิตอยู่ด้วยปัญญาก็จะเป็นสุข ปัญญาในที่นี้ หมายถึง รู้ว่าอะไรถูก อะไรผิด อะไรควร อะไรไม่ควร อะไรควรทำ อะไรไม่ควรทำ หลีกเลี่ยงจากสิ่งชั่วร้าย มาประพฤติปฏิบัติอยู่แต่ในสิ่งที่ดีงาม เรียกว่า มีปัญญาอยู่กับการดำเนินชีวิต ผู้ใดมีชีวิตอยู่ด้วยปัญญา ก็เรียกว่า มีชีวิตอยู่ชอบ
ถ้าดำเนินชีวิตอยู่ด้วยความโงเขลา ก็แปลว่า อยู่โดยไม่ชอบ เพราะจะมีแต่ความเป็นทุกข์ ความเดือดร้อน และความไม่ถูกต้อง
ไม่ว่าจะพูดอะไร จะคิดอะไร จะทำในเรื่องอะไร ต้องไม่ใช่ทำลงไปด้วยอารมณ์ แต่ต้องทำด้วยเรื่องของเหตุผล เพราะเราคิดว่าควรทำ ทำด้วยเหตุผล สิ่งที่ไม่ดีไม่งามควรหลีกเลี่ยงเสีย ปัญญามันเผลอบ่อยๆ ทำไปโดยไม่รู้สึกตัว สร้างความทุกข์ความเดือดร้อนให้แก่ท่านและตัวเอง ผู้มีปัญญาควรหลีกเลี่ยงจากการกระทำเช่นนี้เสีย
อะระหัง หมายถึง ความบริสุทธิ์. บริสุทธิ์เพราะอะไร ? เพราะพระองค์ตรัสรู้ เห็นชัดรู้ชัดในเรื่องตามสภาพที่เป็นจริง หายมัวเมา หายประมาท ไม่มีอะไรเป็นเรื่องเศร้าหมอง ทรงดับเพลิงทุกข์ เพลิงกิเลสได้ กิเลสอันเป็นเหตุให้เกิดพิษภัย ปาก คอ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ที่ก่อให้เกิด โลภะ โทสะ โมหะ ซึ่งเป็นกิเลสที่เผาใจให้เร่าร้อน ใจที่เร่าร้อนนี้ก็คือถูกกิเลสเผา มีความทุกข์ในทางใจ เมื่อตรัสรู้แล้วก็ย่อมดับได้ทั้งสองอย่าง เพลิงกิเลสก็ดับได้ เพลิงทุกข์ก็ดับได้
อะระหัง เป็นบุคคลประเภทที่ไม่มีความทุกข์ เพราะพระองค์ท่านมองอะไรเห็นชัดเจนแจ่มแจ้งตามสภาพที่เป็นจริง เพราะพระองค์เองก็เคยเจ็บไข้เหมือนกัน
มีคนถามว่า พระอรหันต์ เมื่อเจ็บไข้มีความทุกข์หรือเปล่า ตอบได้ว่า ท่านเป็นไข้ แต่ทว่า ไม่เป็นทุกข์เพราะความเจ็บไข้ เพราะท่านรู้ ท่านไม่มีความเจ็บไข้ทางใจ ไม่มีความกระวนกระวาย
| Create Date : 11 มกราคม 2565 |
| Last Update : 11 มกราคม 2565 8:00:45 น. |
|
0 comments
|
| Counter : 686 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
 |
|
|
|
