ภาพจากเวบ
//www.orientgallery.org/chinesepaintings/





















ดื่มเหล้า บท ๕
เถาหยวนหมิง


ปลูกกระท่อมอยู่ในเขตชุมชน

ปราศจากเสียงรถม้ามาวุ่นวาย

ถามข้าทำไมจึงทำได้

จิตห่างไกล ที่พำนักก็ไกลไปเอง

เก็บดอกเก็กฮวยที่รั้วด้านตะวันออก

เหลือบแลภูเขาใต้ด้วยด้วยความเพลินใจ

ทิวทัศน์ภูเขางามยามอาทิตย์อัศดง

นกบินกลับรังเป็นหมู่ ๆ

ในสภาพนี้แฝงความจริงแห่งชีวิต

ใคร่จะแจกแจงแต่กลับลืมถ้อยคำ







หมายเหตุ

เถาหยวนหมิงแต่งบทกวีชุด “ดื่มเหล้า” ไว้เป็นชุด บทนี้เป็นบทที่ ๕ บทกวีชุด “ดื่มเหล้า" พรรณนาถึงธรรมชาติ ความรักในธรรมชาติ การดำเนินชีวิตที่เรียบง่าย เงียบสงบ ละทิ้งความวุ่นวายทางโลก กวีนึกถึงตนเองที่หลงผิดไปรับราชการ มีพันธนาการอยู่หลายปี กว่าจะคิดได้ลาออกมาสู่อิสระเสรีเหมือนนกที่บินกลับรัง กลับสู่ความเป็นจริง มีความสุข ความสงบและเข้าถึงสัจธรรม

ในด้านความหมายของบทกวีนั้น (ดื่มเหล้า บท ๕) บาทที่ ๒ หมายความว่า ไม่มีคนที่มีสถานะทางสังคมสูงมาพบปะสมาคมด้วย ในสมัยนั้นคนที่มีฐานะดีจึงจะมีรถม้า

บาทที่ ๓ สื่อความว่า อยู่ในชุมชน คนเยอะ ๆ แต่ไม่มีคนมาหา อยู่อย่างสงบ ทำไมจึงทำได้

บาทที่ ๔ หมายความว่า เมื่อจิตใจเราละทิ้งเรื่องทางโลก ที่พำนักแม้จะอยู่ในชุมชนก็ห่างไกลจากความวุ่นวาย บาทนี้กวีเล่นคำว่า yuan (หย่วน) และ pian (เพียน) คำว่า หย่วน แปลว่า ไกล ส่วนคำว่า เพียน ในภาษาโบราณมีหลายความหมาย ความหมายหนึ่งแปลว่า ไกล นอกจากนี้ยังเน้นคำว่า di (ตี้) สื่อถึงที่พำนัก สถานที่รอบที่พัก คำว่า “จิตห่างไกล” หมายถึง จิตใจที่ละทิ้งเรื่องทางโลก ส่วน “ไกล” คำหลังนั้นสื่อความว่า ห่างไกล นักวรรณคดีกล่าวว่า บาทที่ ๔ เป็นหัวใจของบทกวีนี้

บาทที่ ๕ และ ๖ เป็นวรรคทอง ผู้คนนิยมท่องจำกันมาก จนแพร่หลายรู้จักกันดี นักวรรณคดีในปลายราชวงศ์ชิงคนหนึ่งกล่าวว่า ในสภาวะเช่นนี้ไม่มีตัวตนของเรา ไม่รู้ว่าอยู่ที่ไหน มีแต่ธรรมชาติ ตัวเรากลืนเข้าไปอยู่ในธรรมชาติ (เทียนเหรินเหออี)

คำว่า “หนานซาน” หรือ ภูเขาใต้ (หนาน แปลว่า ใต้ ซาน แปลว่า ภูเขา) ในบาทที่ ๖ หมายถึง ภูเขาหลูซาน มีอีกชื่อหนึ่งว่า ควงซาน เพราะเล่ากันว่า ในสมัยราชวงศ์ซัง มีพี่น้องแซ่ควงไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ภูเขาแถบนี้ ภูเขาหลูซานตั้งตระหง่านอยู่ริมแม่น้ำฉังเจียงและทะเลสาบผัวหยัง ทางตอนเหนือของมณฑลเจียงซี ทอดตัวเป็นทิวยาวประมาณ ๒๕ กิโลเมตร ภูเขาหลูซานทั้งสูงทั้งชัน ไอน้ำจากแม่น้ำและทะเลสาบลอยตัวไปกระทบภูเขา กลายเป็นหมอกหนากระจายไปทั่ว เป็นภูเขาในม่านหมอก จนมีคำกล่าวว่า “ปู่ซื่อหลูซานเจินเมี่ยนมู่” ไม่รู้หน้าตาหลูซานเป็นเช่นใด หลูซานมีอากาศเย็นสบาย ทิวทัศน์งามตระการ ผาสูงชัน น้ำพุ ลำธารใส น้ำตกมากมาย และป่าเขียวขจี จึงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวธรรมชาติที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งของจีน

บาทที่ ๑o แปลตามศัพท์ ใคร่จะแจกแจงแต่กลับลืมถ้อยคำ หมายความว่า กวีคิดถ้อยคำที่จะมาบรรยายแจกแจงแต่กลับนึกไม่ออก มิอาจหาถ้อยคำที่เหมาะสมได้

บาทที่ ๙ และ ๑o สื่อความหมายว่า ในสภาพที่พรรณนามานี้แฝงความบริสุทธิ์ ความจริงแห่งชีวิต อยากจะอธิบายสื่อความแต่มิอาจหาถ้อยคำมาพรรณนาได้


ข้อความในบล๊อคนี้นำมาจากหนังสือ​ "หยกใสร่ายคำ"
บทพระราชนิพนธ์แปลในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี


บีจีและไลน์จากคุณญามี่